Page 240 - DPOL202_COMPARATIVE_POLITICS_AND_GOVERNMENT_PUNJABI

fJekJh^9L ;zftXkfBe ;zouBk^fBnKgkfbek
fJekJh^9L ;zftXkfBe ;zouBk^fBnKgkfbek
fJekJh^9L ;zftXkfBe ;zouBk^fBnKgkfbek
fJekJh^9L ;zftXkfBe ;zouBk^fBnKgkfbek
fJekJh^9L ;zftXkfBe ;zouBk^fBnKgkfbek
9H3 ;ko nzP
9H3 ;ko nzP
9H3 ;ko nzP BØN
9H3 ;ko nzP (Summary)
9H3 ;ko nzP
• ;ot^T[Zu ndkbs d/ fBnKfJe g[Boftb'eD d/ nfXeko d/ ekoieoD d/ fttoD s'A T[; dh wj~ssk
;kc j' iKdh j?. i~iK B/ e/tb ;zftXkB dh nkswk ns/ GkPk dk jh fBotkuB BjhA ehsk j? pbfe UBK
B/ BhshnK dk th fBoXkoD ehsk j?.UBK B/ ;zftXkB ft~u eqKshekoh gfotosB fbnKdk j?. ns/ T[;
Bz{ BthA fdPk gqdkB ehsh j?. fJ; bJh fJBK Bz{ ;zftXkB dk BtK fBowksk fejk frnk j?. i;fN;
jki{ B/ mhe jh fejk j? fe nwoheB iBsk ;zftXkB d/ nXhB Io{o ofjzdh j?. ;zftXkB Ujh j? I' i~i
efjzd/ jB. I;fN; cq?Ae B/ sK fJ~E'A s~e fejk j? fe “;ot^T[Zu ndkbs ;zftXkB j?.”
• nw/foek ftu ;zftxkB ftu fBnKfbnK B{z fBnKfJe w[Vntb'eB (Judiciary Review) dh Pesh
fdZsh rJh ;h i' T[BQK Bz{ ;zftXkB dk ;ozzfyne pDk fdzdk j?. gozs{ fJ;d/ T[bN fJzrb?Av ftu
;K;d dh ;otT[Zusk d/ ekoD fBnKfbnK Bz{ ;z;d dh ftXhnK B{ nt?X x'fPs eo dh Pesh BjhA
j?.
• fpqfNP fBnK ftnt;Ek dh fJe j'o ftP/Psk fBnKfbnK dh ;[szsosk ns/ fBPg~ysk j?. fJzrb?Av ftu
i~i g{oBsk ;[szso jB.
• i~i Bkrfoe nfXeko d/ ;ozfyne jB. fJzrb?Av ftu fBnKfbnk Bz{ fJ; ezw d/ bJh i' Pq/n gqkgs
j? T[j fe;h th j'o d/PK d/ fBnKfbnktK Bz{ BjhA. w"fbe nfXekoK dh ;{uh iK fbys ;zftXkB ;[szsosk
dh oZfynk d/ ;kXB BjhA jB pbfe ftXh dk Pk;B j?.
• fpqfNP fBnKfJe ftnt;Ek dh fJe ftP/Psk i{oh gqEk (Jury System) ns/ nfGfBoDkfJeK d/ oyD
dh gqEk j?. ftXh d/ Pk;B dh ;cbsk ftu nfGfBoDkfJeK dk pj[s t~vkjZe j?. T[j iBws ns/
wkBtsk B{z ;dk fXnkb ftu oyd/ jB ns/ edh–edh fBnK fto[ZX th ik ;ed/ jb iK nfGw[e B{z dzv
d/Dk n;heko eo ;ed/ jB.
• fpqfNP fBnK–ftnt;Ek dh nzfsw, go wjZstg{oB ftP/Psk fBnKfbnk dh gqthDsk (Efficiency)
j?. fJzrb?Av ftu fBnkfJe ekotkjh ibdh j[zdh j?. ns/ fBoD/ ftu d/o BjhA j[[zdh.
• fpqfNP ;zftXkB dh fJe nd[~sh d/D j?, ftXh dk Pk;B. ;kXkoD PpdK ftu fJ;dk noE fJj j? fe
fJzrb?Av dk ekBz{B jh d/P dk Pk;B eodk j? Bk fe fe;h ftnesh ftP/P dh ;t/Sk. ekBz{B ;otT[Zu
j? ns/ fJ;d/ ;kjwD/ ;G pokpo jB.
• g'qH vkfJ;h B/ ftXh d/ Pk;B dh nk;kB ftnkfynk j?. fJ;d/ nB[;ko fJ;d/ nzsors fszB ftfGzB
gfjbk,
gozs{ ;ikshJ/ ftuko jB. gfjbk,gfjbk, fJ;dk noE j? fe Bk sK fe;h Bz{ dzv fdZsk ik ;edk j? Bk fe;h
gfjbk,
gfjbk,
B{z Pohoe ePN iK jkBh gj[zukJh ik ;edh j? id se fe e'Jh ftnesh ;gPN ftXh d/ fto[~X nkuoB
Bk eo/ ns/ T[j ftXh fto[ZX nkuoD d/P d/ ;wkfBn fBnKfbnk ftu f;~X Bk j' ikJ/. noE fJj j?
fe fJzrb?Av ftu fe;h ftnesh B{z sd se dzfvs BjhA ehsk ik ;edk id se fe fJj ;gPN o{G
Bkb f;~X Bk j' ikJ/ fe T[;B/ d/P dh fe;h ekBz{B Bz{ s'fVnk j?.
• ;G s'A gfjbK B/g'fbnB wjkB B/ cqK;h;h ftXh Bz{ ;zfjskpZX eoD dk wjkB ekoi nkgD/ j~EK ft~u
b? fbnk ns/ T[; :'iBk Bz{ nkgDh ftfPPN Pesh ns/ ywsk Bkb bkr{ eod/ j'J/ e[M jh ;kbK ft~u
g{ok eo fd~sk. B/g'fbnB d[nkok ekBz{B d/ ;zrqfj Bz{ B/g'fbnB ;zfjsk efjzd/ jB. n~i d/ cqK; dhnK
ftXhnK B/g'fbnB ;zfjsk s/ nkXkfos jB.
• cqK; ft~u ndkbsK dk ;zrmB J/eehfeqs BjhA j?, pbfe ;zxkswe j?.
• ;zftXkfBe gfoPd cqK;h;h fBnK ftt;Ek dh nB'yh ftP/Psk j?. cqK; ft~u g[Boftb'eD dk nfXeko

fB:fws fBnkfbnK Bz{ Bk d/ e/ fJ~e d{ih ;z;Ek Bz{ fd~sk frnk j? fi; Bz{ ;zftXkfBe gfoPd efjzd/
jB. fJ; Bz{ noX^fBnkfJe ;z;Ek th fejk ikdk j?.

LOVELY PROFESSIONAL UNIVERSITY

235