Page 101 - DSOC202_SOCIAL_STRATIFICATION_PUNJABI

ÇÂÕÅÂÆ-F: ÜÅå (Caste)

B¯N C. TÜÅå ÇÂ¼Õ Á³åð-ÇòòÅÔÆ Ãî±Ô Ü» Ãî±Ô» çÅ ÇÂÕ¼á ÔËî ÇÜÃçÅ ÇÂ¼Õ ÃèÅðé éÅî Ô°³çÅ ÔË, ÇÜÃçÆ

î˺ìðÇô¼ê ÇêåÅ-ê°ðÖÆ Ô°³çÆ ÔË Áå¶ Ü¯ ÁÅêä¶ î˺ìð» Òå¶ ÃîÅÇÜÕ å½ð Òå¶ ÇÂÕ¼á ç¶ Ã³ì³è Çò¼Ú ð¯Õ
ñ×ÅÀ°ºçÆ ÔËÍ Ü¯ ÇÂ¼Õ êð³êðÅ×å Ǽկ ÔÆ ê¶ô¶ ù ÕðçÆ ÔË Ü» ÇÂ¼Õ ÁÅî Ǽկ ìðÅçðÆ ù ìäÅÀ°ä òÅñÆ
ÃîÞÆ Ü»çÆ ÔËÍU ìñ³à

D. TÜç òð× ê±ð¶ å½ð Òå¶ ÖÅéçÅé Òå¶ ÁÅèÅÇðå Ô°³çÆ ÔË, å» ÁÃƺ À°Ãù ÜÅå ÕÇÔ³ç¶ Ô»ÍU Õ±ñ¶
E. TÜç ð°åìÅ ê±ðÆ åð·» êÇÔñ» 寺 ÔÆ åËÁ Ô¯ò¶, å» ÇÕ îé°¼Ö Çìé» åìçÆñÆ çÆ ÁÅôÅ ç¶ ÁÅêäÆ ÇÕÃîå
ñË Õ¶ À°ÜÅ×ð Ô°³ç¶ Ôé, À°ç¯º òð× ÜÅå çÅ ð±ê èÅðé Õð ñ˺çÆ ÔËÍU îËÕÅÇÂòð

F. TÜÅå ç¯ Çòô¶ôåÅò» ð¼Öä òÅñÅ Ãî±Ô ÔË (À) î˺ìðÇô¼ê À°é·» å¼Õ ÔÆ ÃÆîå Ô°³çÆ ÔË, (Á) î˺ìð» ù ǼÕ
éÅ-å¯óä òÅñ¶ ÃîÅÇÜÕ Çéïî ç°ÁÅðÅ Ãî±Ô ç¶ ìÅÔð ÇòÁÅÔ ÕðÅÀ°ä 寺 ð¯Õ Çç¼åÅ Ü»çÅ ÔËÍU G
Õ¶åÕð
G. TÜÅå ÇòÁÕåÆÁ» çÅ ÇÂ¼Õ ÁÇÜÔÅ Ãî±Ô ÔË, ÇÜé·» çÆÁ» Çܳî¶òÅðÆÁ» Áå¶ õÅà ÁÇèÕÅð» çÅ ÇÔ¼ÃÅ
Üéî 寺 åËÁ Ô°³çÅ ÔË, ܯ ÇÕ ÜÅç± Ü» èðî ç¯é» 寺 ñÅÇÂÕ Áå¶ î³éäï¯× Ô°³çÅ ÔËÍU

îÅàÇðéâ¶ñ Áå¶ î¯é¯Õ¶ÃÆ
H. TÜÅå ÇÂ¼Õ Á³åð-ÇòòÅÔÆ Ãî±Ô Ü» Ãî±Ô» çÅ ÇÂÕ¼á ÔË, ÇÜÃçÅ ÇÂ¼Õ ÃèÅðé éÅî Ô°³çÅ ÔË, ÇÜÃçÅ
êð³êðÅ×å ÇÕ¼åÅ Ô°³çÅ ÔË, ܯ ÁÅêä¶ ÁÅê ù ÇÂ¼Õ ÔÆ î±ñ 寺 À°êܶ î³éç¶ Ôé Áå¶ ÇÜé·» ù ÁÅî å½ð Òå¶ Ç¼Õ

ÔÆ ìðÅçðÆ çÅ Á³× ÃîÇÞÁÅ Ü»çÅ ÔËÍU ÂÆ.¶. ׶à
I. TÜÅå çð÷Åì³çÆ çÆ ÁÇÜÔÆ ÇòòÃæÅ ÔË, ÇÜà Çò¼Ú ð°åì¶ çÆ ê½óÆ Òå¶ À°µêð Ü» æ¼ñ¶ ò¼ñ ×åÆôÆñåÅ,
ؼà¯-ؼà ÁçðôÅåîÕ ð±ê Çò¼Ú éÔƺ êÅÂÆ Ü»çÆÍU ×ðÆé
A@. TÜÅå ÃîÅÇÜÕ òð× ðÚéÅ çÅ À°Ô Õá¯ð ð±ê ÔË, ÇÜà Çò¼Ú ÇòÁÕåÆÁ» çÅ ÁÔ°çÅ, ð°åìÅ-åðåÆì
Çò¼Ú, Üéî Áå¶ ò³ô-êð³êðÅ ç°ÁÅðÅ ÇéðèÅÇðå Ô°³çÅ ÔËÍU ¶ºâðÃé

ÇÂà êÌÕÅð, ÇòÚÅðÕ» é¶ ÜÅå çÆ êÇðíÅôÅ ò¼Öð¶ ã³×» éÅñ ÕÆåÆ ÔËÍ êð ÇÜò¶º Ø°ð¶ (Ghurey) é¶ ÇñÇÖÁÅ, TÇÂé·»
ÇòçòÅé» çÆ ÇîÔéå ç¶ ìÅòܱç òÆ ÜÅå çÆ Õ¯ÂÆ òÅÃåÇòÕ êÇðíÅôÅ À°êñìè éÔƺ ÔËÍU ÜÅå ç¶ Áðæ ù
AB
ÃîÞä çÅ À°µåî ã³× ÜÅå-ÇòòÃæÅ ç¶ ò¼Ö-ò¼Ö å¼æ» ù ÜÅä ñËäÅ ÔËÍ

î¶×Ãæ¼éÆÜ, ÂÆÃÅ ê±ðì åÆÃðÆ ÃçÆ ç¶ ÚÆéÆ ïÅåðÆ é¶ ÜÅå ÇòòÃæÅ ç¶ ç¯ ñ¼Ûä ç¼Ã¶ ÃéÍ À°Ô ÇñÖçÅ ÔË, TÇÂÃù
ç±ÜÆ ÜÅå ç¶ ÇòÁÕåÆ éÅñ ÇòÁÅÔ ÕðÅÀ°ä çÆ ÇÂ÷ÅÜå éÔƺ Ô°³çÆ, éÅ ÇÕ ÇÂ¼Õ ÇÕ¼å¶ Ü» òêÅð ù Û¼âÕ¶ ç±ÜÅ
ÇÕ¼åÅ Ü» òêÅð Áå¶ éÅ ÔÆ ÇÂ¼Õ ÇòÁÕåÆ ù ÇÂ¼Õ å¯º Ç÷ÁÅçÅ ÇÕ¼å¶ Õðé çÆ ÇÂ÷ÅÜå Ô°³çÆ ÔË, ÇÃðø çÅðôÇéÕ
ÜÅå ç¶ î˺ìð» ù Û¼â Õ¶, ÇÜé·» ù À°é·» çÆ ôÅ鯺-ô½Õå ç¶ ÕÅðä ÇÂà åð·» çÆ ÇÂ÷ÅÜå ç¶ Çç¼åÆ Ü»çÆ ÔËÍUAC ÇÂÃ
åð·», î¶×Ãæ¼éÆÜ Áé°ÃÅð ÜÅå ÇòòÃæÅ ç¶ ç¯ å¼å Ôé- (À) Á³åðÇòòÅÔ çÆ îéÅÔÆ, Áå¶ (Á) ÇÕ¼å¶ ù éÔƺ

ìçÇñÁÅ ÜÅ ÃÕçÅÍ î¶×Ãæ¼éÆÜ ç¶ ¯òÚÅð ÜçÇÕ ÜÅå ÇòòÃæÅ ç¶ ç¯ êÌî°¼Ö ñ¼Ûä» çÆ åðø ÃÅâÅ ÇèÁÅé ÇÖÚç¶ Ôé
Áå¶ ÇÂÔ ÇÂà ÜÅå ÇòòÃæÅ çŠóê±ðé ÇÚ¼åð ê¶ô éÔƺ ÕðçÅÍ ÜÅå ÇòòÃæÅ çŠóê±ðé ÇòÚÅð êÌÅêå Õðé ñÂÆ
ÇÂÃçÆÁ» Ô¶á ÇñÖÆÁ» Çòô¶ôåÅò» çÅ òðäé ÕÆåÅ ÜÅ ÃÕçÅ ÔË-

A. ÃîÅÜ çÆ Ö³âéÅåîÕ ò³â (Segmental division of society) :- ÜÅå ÇòòÃæÅ ç¶ ÁèÆé
ÃîÅÜ çÆÁ» Áé¶Õ ÜÅå» Çò¼Ú ò¼Öð¶ò»êé Ô°³çÅ ÔËÍ Ôð ÇÂ¼Õ ÜÅå çÅ ÁÅêäÅ ÜÆòé Ô°³çÅ ÔË, ÇÜÃçÆ î˺ìðÇô¼ê
Üéî ç¶ ÁÅèÅð Òå¶ ÇéðèÅÇðå Ô°³çÆ ÔËÍ ÇòÁÕåÆ çÅ ð°åìÅ À°Ãç¶ èé À°µêð éÔƺ, ìñÇÕ À°ÃçÆ ÜÅå êð³êðÅ×å
îÔ¼åò Òå¶ Çéðíð ÕðçÅ ÔË, ÇÜà Çò¼Ú À°Ãù Üéî ñËä çŠðíÅ× êÌÅêå Ô¯ÇÂÁÅ ÔËÍ ÜÅå ÖÅéçÅéÆ Ô°³çÆ ÔËÍ èé,

96 LOVELY PROFESSIONAL UNIVERSITY