Page 105 - DSOC202_SOCIAL_STRATIFICATION_PUNJABI

ÇÂÕÅÂÆ-F: ÜÅå (Caste)

B¯N ïåé Õð ÃÕçÅ ÔË Áå¶ Ã³êåÆ éÅñ ÁÅêäÅ ð°åòÅ ìçñ ÃÕçÅ ÔËÍ ÜÅå ÇòòÃæÅ Çò¼Ú ÜÅå-ð°åìÅ ìçñäÅ éÅ-

î°îÇÕé ÔËÍ ÇÂ¼Õ òÅð îé°¼Ö çÅ Üéî ÇÜà ÜÅå Çò¼Ú Ô¯ Ü»çÅ ÔË, À°Ô ÜÆòé íð À°Ã¶ Çò¼Ú ðÇÔ³çÅ ÔË Áå¶ À°Ãç¶
ì¼ÇÚÁ» çÅ òÆ À°ÔÆ íÅ× Ô°³çÅ ÔËÍ ÇÂà åð·» ÜÅå ÇÂ¼Õ ì³ç òð× ÇòÁÕåÆ çÅ ÃîÅÇÜÕ ÁÔ°çÅ À°ÃçÆ ÜÅå ç¶
ÁÔ°ç¶ å¯º ÇéðèÅÇðå Ô°³çÅ ÔË, À°ÃçÆ ÁÅêäÆ À°êñìèÆ çÅ ÇÂà ÁÔ°ç¶ Òå¶ Õ¯ÂÆ êÌíÅò éÔƺ ê˺çÅÍ ç±ÜÆ åðø, òð×

çÆ î˺ìðÇô¼ê ÖÅéçÅéÆ ÁÅèÅð Òå¶ éÔƺ Ô°³çÆ, êð ÇòÁÕåÆ çÆ Ã³ÃÅÇðÕ À°êñìèÆÁ» Òå¶ Çéðíð ÕðçÆ ÔËÍ ÇÂÃ
åð·» òð× ÇòòÃæÅ Ö°¼ñ·Æ Áå¶ ñÚÆñÆ ÇòòÃæÅ Ô°³çÆ ÔË, ÜçÇÕ ÜÅå ÇòÃÃæÅ ì³ç Áå¶ Ãõå Ô°³çÆ ÔËÍ
B. çËÇòÕ ìéî ×Ëð-èÅðÇîÕ (Divine vs. Secular)- ç±ÜÆ ÜÅå ÇòòÃæÅ ù çËÇòÕ ÇòèÅé ÃîÇÞÁÅ Ü»çÅ

ÔËÍ îËÕÅÇÂòð é¶ ÇñÇÖÁÅ ÔË, TܶÕð Ãõå èÅðÇîÕ ÷¯ð éÅ Ô°³ç¶ å» ÜÅå çÆ ÇéôÇÚå ÃÆîÅ çÅ ÇéðòÅÔ éÔƺ ÕÆåÅ
ÜÅ ÃÕçÅ ÃÆÍ
ÜÅå ù ÁÅêäÆ Áé¯ÖÆ À°åêåÆ çÆ ÇòÁÅÇÖÁÅ ç¶ éÅñ èÅðÇîÕ ÇòôòÅà ÜÅå-ÇòôòÅà çÆ ÃÇæåÆ ç¶ éÅñ Áàñ
ÔËÍ Çܼå ç¶ ëñÃð±ê ×°ñÅîÆ Áå¶ ÁèÆé×Æ éÅñ ÇÔ³ç± ÜÅå ðÚéÅ çÆ ô°ð±ÁÅå Ô¯ÂÆ Ô¯ò¶×Æ Áå¶ ôÅÇÂç ÃîÜÅåÆ
ÇòÁÅÔ Ãî±Ô ù ç±Ü¶ Ãî±Ô ç¶ ÁèÆé Õðé ç¶ ç°ÁÅðÅ ÜÅå çÆ ôÕåÆ, ôÅ鯺-ô½Õå Áå¶ îÅä-ÃéîÅé ç°ÁÅðÅ Ãî±Ô» ç¶

ÃîÅÇÜÕ ò³â ç¶ éÅñ ÜÅå êÌæÅ êËçÅ Ô¯ÂÆ Ô¯ò¶×ÆÍ ÔÕÆÕå Çò¼Ú ÇÂÔ Ãî±Ô Ãê¼ôà ÃîÅÇÜÕ ÇÚ³é» å¯º Áñ¼× éÔƺ ÕÆå¶
׶ Ôé, êð À°é·» çÆ ò³â êðîÅÇéÕ ÃÇæåÆ ç¶ ì°¼èÆÕðé 寺 Ô¯ÇÂÁÅ ÔË Áå¶ èÅðÇîÕ î˺ìð» 寺 À°Ô ÒÁîðÓ ìä ׶
ÔéÍU Ôð ÇÂ¼Õ ÇòÁÕåÆ çÅ ÇÂÔ èÅðÇîÕ øð÷ ÔË ÇÕ À°Ô ÁÅêä¶ èðî î°åÅÇìÕ ÁÅêä¶ ÜÅå óì³èÆ Õ³î» ù ê±ðÅ
BB
Õð¶Í í×òå ×ÆåÅ Çò¼Ú ð¼ì é¶ ÚÅð» ÜÅå» ç¶ Õ³î» Áå¶ øð÷ ÇéðèÅÇðå Õð Çç¼å¶ ÔéÍ ÇòÁÕåÆ ù ÁÅêäÆ ÜÅå
ç¶ øð÷ ù ê±ðÅ ÕðéÅ ÚÅÔÆçÅ ÔË, éÔƺ å» À°ÃçÅ Á×ñÅ Üéî éÆòƺ ÜÅå Çò¼Ú Ô¯ò¶×Å Áå¶ À°Ã ù î½Õô éÔƺ
Çîñ¶×ÆÍ
éÆòƺ ÜÅå ç¶ ñ¯Õ ܶÕð ÁÅêäÅ øð÷ ê±ðÅ Õðç¶ Ôé å» À°é·» çÅ Á×ñÅ Üéî À°µÚ ÜÅå Çò¼Ú Ô¯ò¶×ÅÍ Ü¶Õð èðî
é¶ ÜÅå ÇòòÃæÅ ù êÇòåð Áå¶ éÅ-à°¼àä òÅñÅ éÅ ìäÅ Çç¼åÅ Ô°³çÅ å» íÅðå Çò¼Ú ÇÂÔ ÁËéÆÁ» ÃçÆÁ» å¼Õ

ÇÜÀ°ºçÆ éÅ ðÇÔ³çÆÍ ç±ÜÆ åðø ÃîÅÜ ç¶ òð× çð÷Åì³çÆ Çò¼Ú çËÇòÕ À°åêåÆ çÅ Õ¯ÂÆ êÌôé éÔƺ ÔËÍ òð×» çÆ
À°åêåÆ ×Ëð-èÅðÇîÕ ÔËÍ À°é·» çÅ ÁÅèÅð èÅðÇîÕ ÇòôòÅà éÔƺ ÔËÍ
C. Ãî-ÜÅåÆ ÇòÁÅÔ (Endogamy) - åÆÜÆ, ÜÅå ÇòòÃæÅ Çò¼Ú ÇòÁÅÔ-ÃÅæÆÁ» çÅ Ú°äÅÀ° ÜÅå ç¶ Á³çð

ÔÆ Ô°³çÅ ÔËÍ î˺ìð» ù ÁÅêäÆ ÜÅå ç¶ Á³çð ÔÆ ÇòÁÅÔ ÕðòÅÀ°äÅ Ô°³çÅ ÔËÍ ÜÅå ç¶ ìÅÔð ÇòÁÅÔ ÕðòÅÀ°ä òÅñ¶
ÇòÁÕåÆ ù ÜÅå 寺 ìÅÔð Õ¼ã Çç¼åÅ Ü»çÅÍ òð× ÇòòÃæÅ Çò¼Ú¯º ÁÇÜÔÅ Õ¯ÂÆ êÌì³è éÔƺ Ô°³çÅÍ ÁîÆð ÇòÁÕåÆ
×ðÆì Õ°óÆ éÅñ, ÜÅå 寺 ìÅÔð ռ㶠Çìé» ÇòÁÅÔ ÕðòÅ ÃÕçÅ ÔËÍ êó·Æ-ÇñÖÆ Õ°óÆ Áäêó· ÇòÁÕåÆ éÅñ
êó·¶-ÇñÇÖÁ» ç¶ òð× å¯º ìÅÔð ռ㶠ÜÅä Çìé» ÇòÁÅÔ Õð ÃÕçÆ ÔËÍ
D. òð× Ú¶åéÅ (Class consciousness) - Ú½æÅ, òð× çÅ ÇéðîÅä Õðé ñÂÆ òð× Ú¶åéÅ ÷ð±ðÆ å¼æ ÔË, êð

ÜÅå ç¶ î˺ìð» Çò¼Ú ÁÇÜÔÆ Õ¯ÂÆ ÁÅêäÆ éËÇåÕ Ú¶åéÅ çÆ ÷ð±ðå éÔƺ ÔËÍ
E. ôÅ鯺-ô¯Õå (Prestige) - ê½Üò», ò¼Ö-ò¼Ö ÜÅå» çÆ Ã³ì³Çèå ÃîÅÇÜÕ Ç¼÷å ê±ðéåÅ ÇéðèÅÇðå ÔË, êð
òð× ÇòòÃæÅ Çò¼Ú Ǽ÷å çÅ Õ¯ÂÆ Ãõå ÇéðèÅÇðå ÕÌî éÔƺ Ô°³çÅÍ

ÔÅñ ÔÆ Çò¼Ú îÔ»ÃíÅ é¶ î³âñ Þ×ó¶ Çò¼Ú ÁÅêäÅ øËÃñÅ Çç³ç¶ ԯ¶ ÜÅå ù ÇêÛó¶ òð× çÅ ÇéðèÅðÕ Ø¯Çôå
ÕÆåÅ ÔË Áå¶ êÇÔñ» ÔÆ ç¼ÃÆÁ» Ô¯ÂÆÁ» Á×ÅÀ°º ÜÅåÆÁ» ç¶ ÇòÁÕåÆ ÚÅÔ¶ êó·ÅÂÆ Ü» ÁÅðÇæÕ ð±ê Çò¼Ú ÇÕ³é¶ ÔÆ
ê¼Ûó¶ ԯ¶ Ô¯ä, ù ê¼Ûó¶ òð×» çÆ êÇðíÅôÅ Çò¼Ú ôÅÇîñ éÔƺ ÕÆåÅ ÔËÍ ÇÂà åð·» ÁçÅñå ç¶ øËÃñ¶ Áé°ÃÅð ÜÅå
Áå¶ òð× ìðÅìð Ô¯ ׶ ÔéÍ

100 LOVELY PROFESSIONAL UNIVERSITY