Page 107 - DSOC202_SOCIAL_STRATIFICATION_PUNJABI

ÇÂÕÅÂÆ-F: ÜÅå (Caste)

B¯N ÇñÁÅÍ êÇòåð Áå¶ ÁêÇòåð ÚÆ÷» ç¶ Çò¼Ú Á³åð ÕÆåÅ ÜÅä ñ¼Ç×ÁÅÍ ÖÅä-êÆä çÆÁ» ÚÆ÷» Òå¶ ð¯Õ ñÅÂÆ

×ÂÆÍ Üç ìÌÅÔîä» é¶ ÁÅêä¶ òð× ù ì³ç Õð ÇñÁÅ å» Ã³íò å½ð Òå¶ ç±Ü¶ òð×» é¶ òÆ À°é·» çÅ Ãîðæé ÕÆåÅÍ
C. ÇÕ¼åÅ ÇÃè»å (Occupational Theory) ÇÂà ÇÃè»å ç¶ Áé°ÃÅð ÜÅå êÌæÅ çÆ ô°ð±ÁÅå ñ¯Õ» ç¶ ò¼Ö-ò¼Ö
Ãî±Ô» ç°ÁÅðÅ ÕÆåÆ ×¶ ÃîÅÇÜÕ Õ³î ç¶ ð±ê Áå¶ ×°ä Çò¼Ú Ö¯ÇÜÁÅ Ü»çÅ ÔËÍ Ú³×¶ Áå¶ ÃéîÅÇéå ÃîÞ¶ ÜÅä

òÅñ¶ ÇÕ¼ÇåÁ» ù Õðé òÅñ¶ ÇòÁÕåÆ, À°é·» ÇòÁÕåÆÁ» ç¶ î°ÕÅìñ¶ ܯ ×³ç¶ ÇÕ¼å¶ Õðç¶ ÃÆ, À°µÚ ÃîÞ¶ ׶Í
éËÃëÆñâ(Nesfield) ç¶ Áé°ÃÅð, TÕ¶òñ ÇÕ¼åÅ ÔÆ íÅðå Çò¼Ú ÜÅå ðÚéÅ çÅ ÕÅðä ÔËÍ ÇòòÔÅðÕ ò³â é¶
ÇÕ¼åÅ ò³â ù Üéî Çç¼åÅ Áå¶ ò¼Ö-ò¼Ö À°ÜÅåÆÁ», ÇÜò¶º ÇÕ ñ°ÔÅð, ðÇéÁÅð, ÚîÅð, ìóÆ, ê¼àÅ, å¶ñÆ, éÅÂÆ,

è¯ìÆ, ÕÔÅð, ×âðÆÁÅ, îÅñÆ ÁÅÇç, çÅ Üéî Ô¯ÇÂÁÅÍU
D. êð³êðÅ×å ÇÃè»å (Traditional Theory) - ÇÂà ÇÃè»å ç¶ Áé°ÃÅð ÜÅå ÇòòÃæÅ çÆ ô°ð±ÁÅå ç¶ò ÔËÍ
ò¶ç ÃÅÇÔå Çò¼Ú Õ°¼Þ ÁÇÜÔ¶ À°ñ¶Ö Çîñç¶ Ôé, ÇÜé·» Çò¼Ú ÇÕÔÅ Ç×ÁÅ ÔË ÇÕ ÜÅå» ìÌÅÔîä, Ãí 寺 ò¼âÅ
ÇéðîÅåÅ, ç°ÁÅðÅ ÇÃðÜÆ ×ÂÆ å»ÇÕ ñ¯Õ ÃîÅÜ ç¶ ÁÃÇååò ñÂÆ ÃîÅÇÜÕ Õ³î» ù åÅñî¶ñ éÅñ ê±ðÅ Õðç¶
ðÇÔäÍ âÅ. î÷±îçÅð ç¶ Áé°ÃÅð, T ܶÕð ÁÃƺ òð×» ù çËòÆ À°åêåÆ ç¶ ÇÃè»å ù ÃîÅÜ çÆ ÇòòÔÅðÕ ò³â çÆ

ÇòÁÅÇÖÁÅ î³éƶ å» ÇÂÔ ÇÃè»å ÇòòÔÅðÕ îÔ¼Åò êÌÅêå Õð ñ˺çÅ ÔËÍU
E. Ç×ñâ ÇÃè»å (Guild Theory) - ⶺÇÜñ ÇÂÇìåÃé ç¶ Áé°ÃÅð, ÜÅå» Ç×ñâ» çÅ ìçÇñÁÅ Ô¯ÇÂÁÅ ð±ê
ÔËÍ ÇÂÃç¶ ÇòÚÅð Çò¼Ú ÜÅå ÇòòÃæÅ Çå³é å¼æ» ç¶ êÌíÅò çÆ À°êÜ ÔËÍ ÇÂÔ å¼æ Ôé- (A) ÜéÜÅåÆÁ», (B)

Ç×ñâ, Áå¶ (C) èðîÍ ÜéÜÅåÆÁ» é¶ Õ°¼Þ Õ° ÇéôÇÚå ÇÕ¼ÇåÁ» ù ÁêäÅÇÂÁÅ Áå¶ Ç×ñâ» çÅ ð±ê èÅðé ÕÆåÅÍ
êÌÅÚÆé íÅðå Çò¼Ú ê³âå» ù ò¼âÅ ÃéîÅé êÌÅêå ÃÆÍ À°Ô ÖÅéçÅéÆ Áå¶ ÃîÜÅåÆ ÇòÁÅÔ Ãî±Ô ÃéÍ Ô¯ð Ç×ñâ»
é¶ òÆ ÃîÅé ðÆåÆÁ» ù ÁêäÅÇÂÁÅ, ܯ òðåÆ Áðö Çò¼Ú ÜÅå» ìä ×ÂÆÁ»Í
F. èÅðÇîÕ ÇÃè»å (Religious Theory)- Ô¯ÕÅðà(Hocart) Áå¶ Ã¶éÅðà (Senart) ÇÂà ÇÃè»å ç¶ êÌî°¼Ö
êËð¯ÕÅð ÃéÍ Ô¯ÕÅðà ç¶ Áé°ÃÅð, ÃîÅÇÜÕ çð÷Åì³çÆ çÆ À°åêåÆ èÅðÇîÕ Çéïî» Áå¶ ðÆåÆ-ÇðòÅÜ» ç¶ ÕÅðä

Ô¯ÂÆÍ êÌÅÚÆé í»ðå Çò¼Ú èðî çÅ îÔ¼åòê±ðé ÃæÅé ÃÆÍ ðÅÜÅ ù ð¼ì çÅ êÌåÆÇì³ì ÃîÇÞÁÅ Ü»çÅ ÃÆÍ ê³Çâå ðÅÜÅ
ò¼Ö-ò¼Ö ÇÕ¼ÇåÁ» ç¶ Ãî±Ô» ù ò¼Ö-ò¼Ö ÁÔ°çÅ Çç³ç¶ ÃéÍ Ã¯éÅðà é¶ Õðó¶ í¯Üä-óÃÅÇðÕ Ã³ì³èÆ ð¯Õ» ç¶ ÁÅèÅð
Òå¶ ÜÅå ÇòòÃæÅ çÆ À°åêåÆ çÆ ÇòÁÅÇÖÁÅ Õðé çÅ ïåé ÕÆåÅ ÔËÍ À°ÃçÅ ÇòÚÅð ÔË ÇÕ Áñ¼×-Áñ¼×

êÇðòÅÇðÕ øð÷ ç¶ ÕÅðä óÃÅÇðÕ í¯Üä ç¶ ìÅð¶ Çò¼Ú Õ°¼Þ ð¯Õ» çÅ Üéî Ô¯ÇÂÁÅÍ ÇÕö Çòô¶ô ç¶òåÅ ç¶ Çôô õ°ç
ù ìðÅìð ê±ð÷ çÆ Ã³åÅé î³éç¶ Ãé, Áå¶ ÁÅêä¶ ç¶òåÅ ù, Çòô¶ô êðÕÅð çÅ í¯Üé ôðè»ÜñÆ ç¶ ð±ê Çò¼Ú í¶ºà
Õðç¶ ÃéÍ ÃîÅé ç¶òåÅ Çò¼Ú ÇòôòÅà Õðé òÅñ¶ ñ¯Õ ÁÅêä¶ ÁÅê ù À°é·» ñ¯Õ» 寺 Áñ¼× ÃîÞç¶ ÃÆ, ܯ ÇÕö Ô¯ð
ç¶òåÅ ç¶ À°êÅÃÕ ÃéÍ
G. ÇòÕÅÃòÅçÆ ÇÃè»å (Evolutionary Theory)- ÇÂà ÇÃè»å ç¶ Áé°ÃÅð ÜÅå-ÇòòÃæÅ çÅ Üéî ÁÚÅéÕ

ÇÕö ÇéôÇÚå åðÆÖ ù éÔƺ Ô¯ÇÂÁÅÍ ÇÂÔ ÃîÅÇÜÕ ÇòÕÅà çÆ ñ³ìÆ ÇÕÇðÁÅ çÅ ÃîÅÇÜÕ éåÆÜÅ ÔËÍ òðåîÅé
ÜÅå ÇòòÃæÅ ç¶ ÇòÕÅà Çò¼Ú Áé¶Õ å¼æ» çÅ ï¯×çÅé ÔËÍ ÇÂé·» å¼æ» Çò¼Ú êÌî°¼Ö Ô¶á ÇñÖ¶ Ôé-
A. ÖÅéçÅéÆ ÇÕ¼åÅ,

B. ìÌÅÔîä çÆ ÁÅêä¶ ÁÅê ù êÇòåð Õðé çÆ Ç¼ÛÅ,
C. ðÅÜ ç¶ Õá¯ð ÇÂÕÅÂÆ Çéï³åÌä çÅ íÅò,
D. ÕÅùé Áå¶ êÌæÅ ç¶ Ö¶åð Çò¼Ú ÃîÅé Çéïî» ù ñÅ×± Õðé çÆ ôÅôÕ» çÆ Ç¼ÛÅ Áå¶ ò¼Ö-ò¼Ö Ãî±Ô» ç¶
ò¼Ö-ò¼Ö ðÆåÆ ÇðòÅ÷» ù îÅéåÅ ç¶ä çÆ ÇåÁÅðÆ,

102 LOVELY PROFESSIONAL UNIVERSITY