Page 103 - DSOC202_SOCIAL_STRATIFICATION_PUNJABI

ÇÂÕÅÂÆ-F: ÜÅå (Caste)

B¯N ç¶ î˺ìð» ù ô±çð éÅñ ïÅåðÅ éÔƺ ÕðéÆ ÚÅÔÆçÆÍ À°é·» ç¶ Û±Ôä éÅñ ÔÆ ÇìÃåðÅ Ü» ÁÅÃä ç±Çôå Ô¯ Ü»çÅ ÔËÍ

Õ°¼Þ ÁêðÅè» ñÂÆ ô±çð» ù Õá¯ð Ã÷Å Çç¼åÆ Ü»çÆ ÃÆÍ ÇÂà åð·» Õ¯àñÆÁÅ ç¶ Áé°ÃÅð, Tܶ Õ¯ÂÆ ô±çð ìÌÅÔîä
ÇÂÃåðÆ çÆ êÇòåðåÅ ù í³× ÕðçÅ ÔË å» À°Ãù ÇܳçÅ ÜñÅ Çç¼åÅ ÜÅò¶×ÅÍ Ü¶ À°Ô ÇÕö ìÌÔÅîä ù ×Åñ Õ¼ãçÅ
ÔË Ü» À°Ã Òå¶ ÔîñÅ ÕðçÅ ÔË å» À°Ãç¶ ç¯ôÆ Á³× ù Õ¼à Çç¼åÅ ÜÅò¶×ÅÍ

C. í¯Üé Áå¶ ÃîÅÇÜÕ ÃîÅ×î Òå¶ ð¯Õ (Restrictionon feeding and social intercouurse) - ÜÅå
ÇòòÃæÅ çÅ ÇÂ¼Õ Ô¯ð å¼å ÇÂÔ òÆ ÔË ÇÕ À°µÚ ÜÅå» ÁÅêäÆ ðÃîÆ êÇòåðåÅ çÆ Ã°ð¼ÇÖÁÅ ñÂÆ Áé¶Õ î°ôÇÕñ ð¯Õ»
ñÅ Çç³çÆ ÔËÍ Ôð ÇÂ¼Õ ÜÅå ÁÅêäÆ À°ê-óÃÇÕÌåÆ çÅ ÇòÕÅà Õð ñ˺çÆ ÔËÍ ÇÂà åð·» í¯Üé Áå¶ ÃîÅÇÜÕ ÃîÅ×î

Òå¶ Áé¶Õ ð¯Õ» Ô°³çÆÁ» ÔéÍ ÇÕà ÜÅå ç¶ î˺ìð» 寺 ÇÕà êÌÕÅð çÅ í¯Üé îé÷±ð ÕÆåÅ ÜÅ ÃÕçÅ ÔË, ÇÂà åð·» Çòô¶
Òå¶ ÇòÃæÅð Çò¼Ú Çéïî ÇéðèÅÇðå Õð Çç¼å¶ Ü»ç¶ ÔéÍ À°çÔÅðä ç¶ å½ð Òå¶ ìÌÅÔîä ÇÕö òÆ ÜÅå 寺 ÇØÀ° Çò¼Ú
ìÇäÁÅ í¯Üé å» îé÷±ð Õð ÃÕç¶ Ôé, êð À°Ô ÇÕö Ô¯ð ÜÅå 寺 ÒÕ¼ÚÅÓ í¯Üé îé÷±ð éÔƺ Õð ÃÕçÅÍ
À°µÚÆÁ» ÜÅå» ç°ÁÅðÅ ÁçÅ ÕÆåÅ Òç±ôäÓ çÅ ÇÃè»å ÃîÅÇÜÕ ÃîÅ×î Òå¶ Áé¶Õ» êÌÕÅð çÆÁ» ð¯Õ» ñ×Å Çç³çÅ ÔËÍ
ÇÂà åð·» ç±ðÆ ç¶ ìÅð¶ Çò¼Ú ð¯Õ ÔËÍ Õ¶ðñ Çò¼Ú éÅÇÂÕ ù é³ì±çðÆ ìÌÅÔîä é¶ó¶ ÁÅÀ°ä çÆ ÇÂ÷ÅÜå å» ÔË, êð À°Ô

À°Ãù Û±Ô éÔƺ ÃÕçÅ, ÇåïÅé (Tiyan) ñÂÆ ÇÂÔ Ô°Õî ÃÆ ÇÕ À°Ô ìÌÅÔîä 寺 Û¼åÆ Õçî ç±ð ðÔ¶, ê°ñïÅé
(Pulayan) ÇÛÁ»éò¶º Õçî ç±ð ðÇÔ³çÅ ÃÆÍ ê°ñïÅé ù ÇÔ³ç± ÜÅå ç¶ é¶ó¶ éÔƺ ÁÅÀ°äÅ ÚÅÔÆçÅÍ Ü¶ éÆòƺ ÜÅå
ç¶ ñ¯Õ Ö±Ô å¯º êÅäÆ êÆ ñËºç¶ å» Ö±Ô òÆ ç±Çôå Ô¯ ÜÅä×¶Í ÜÅå ç¶ Çéïî ÇÂ³é¶ Õá¯ð Ãé ÇÕ ìÌÅÜîä ô±ðç» ç¶

×°ÃñÖÅé¶ Çò¼Ú ÇÂÃéÅé òÆ éÔƺ Õð ÃÕçÅ ÃÆÍ TìÌÅÔîä òËç ô±çð ð¯×Æ çÆ éì÷ çÇÖç¶ Ã À°ÃçÅ Ô¼æ éÔƺ
Û±³ÔçÅ ÃÆ, ìñÇÕ À°ÃçÆ ì»Ô Òå¶ ð¶ôîÆ Õ¼êóÅ ì³é· Õ¶ À°ÃçÆ éì÷ ç¶ÖçÅ ÃÆ, å»ÇÕ À°Ô À°Ãç¶ Ú³î ù Û±Ô Õ¶ ç±ôå
éÅ Ô¯ ÜÅò¶ÍU AF
D. ÃîÜÅåÆ-ÇòÁÅÔ (Endogamy)- ÇòÁÕåÆ ÇÜà ÜÅå ÇòÚ Üéî ñ˺çÅ ÃÆ, À°Ô ÜÆòéíð À°Ã¶ ÜÅå Çò¼Ú
ðÇÔ³çÅ ÃÆÍ Ôð ÇÂ¼Õ ÜÅå À°Ô-ÜÅå» Çò¼Ú ò³âÆ Ô°³çÆ ÃÆ Áå¶ Ôð ÇÂ¼Õ À°ê-ÜÅå çÅ ÇÂÔ ÇòèÅé ÃÇ ÇÕ À°Ô ÁÅêä¶

î˺ìð» ù ÁÅêäÆ À°ê-ÜÅå Çò¼Ú ÔÆ ÇòÁÅÔ çÆ ÇÂ÷ÅÜå ç¶ò¶Í ÇÂà åð·» Ôð ÇÂ¼Õ À°ê-ÜÅå ÃîÜÅåÆ ÇòÁÅÔ
Ãî±Ô Ô°³çÅ ÃÆÍ TÃîÜÅåÆ ÇòÁÅÔ ÜÅå ÇòòÃæÅ çÅ ÃÅð ÔËÍU ÃîÜÅåÆ ÇòÁÅÔ ç¶ Õ¶òñ Õ°¼Þ Õ° Çéïî» Çò¼Ú ÔÆ
Û¯à ÔË, ܯ Áé°ñ¯î (hypergamy) çÆ êÌæÅ ç¶ ÕÅðä ÔËÍ êð êÌåÆñ¯î (hypergamy) ÇòÁÅÔ ÃÇÔä éÔƺ ÕÆå¶

Ü»ç¶ ÃéÍ Áé°ñ¯î ÇòÁÅÔ å¯º ÇÂñÅòÅ Ôð ÇÂ¼Õ ÇòÁÕåÆ ù ÁÅêäÆ ÔÆ À°ê-ÜÅåÆ Çò¼Ú ÇòÁÅÔ ÕðÅÀ°äÅ ê˺çÅ ÔËÍ
ÇÂÔ Çéïî çÅ À°ñ³Øé Õðé òÅñ¶ ÇòÁÕåÆ ù ÜÅå 寺 ìÅÔð Õ¼ã Çç¼åÅ Ü»çÅ ÔËÍ
E. òêÅð ç¶ Ú°äÅÀ° Òå¶ ð¯Õ (Land of Unrestriced Choice of occupation) - Çòô¶ô ÜÅå ç¶ î˺ìð» Òå¶
À°Ã ÜÅå ç¶ òêÅð ù ÁêäÅÀ°ä çÆ ÁÅôÅ ÕÆåÆ Ü»çÆ ÔËÍ À°Ô Õ¯ÂÆ ç±ÜÅ òêÅð éÔƺ Õð ÃÕç¶ ÃéÍ ê°ôåËéÆ òêÅð
ÇåÁÅ×äÅ áÆÕ éÔƺ ÃîÇÞÁÅ Ü»çÅ ÃÆÍ Õ¯ÂÆ ÜÅå ÁÅêä¶ î˺ìð» ù ÇÂÔ ÇÂ÷ÅÜå éÔƺ Çç³çÆ ÃÆ ÇÕ À°Ô ôðÅì

Õ¼ãä Ü» ÃøÅÂÆ Õðé çÅ ÁêÇòåð Õ³î ÁêäÅÀ°äÍ ÇÂÔ¯ ÇÜÔÆ ð¯Õ éÅ Õ¶òñ ÁÅêäÆ ÜÅå ê¼Ö¯º ÃÆ, êð ç±ÃðÆ ÜÅå
ç¶ ñ¯Õ òÆ ÇÂÃù áÆÕ éÔƺ ÃîÞç¶ Ãé ÇÕ Ô¯ð ÜÅå ç¶ ñ¯Õ À°é·» ç¶ ÇÕ¼å¶ ù ÁêäÅÀ°äÍ Ü¯ ÇòÁÕåÆ ìÌÅÔîä ç¶
Øð êËçÅ éÔƺ Ô¯ÇÂÁÅ, À°Ãù ê³Çâå çÅ Õ³î Õðé çÆ ÇÂ÷ÅÜå éÔƺ ÃÆÍ êð çÃåÅò¶Ü» 寺 êåÅ ÚñçÅ ÔË ÇÕ

ìÌÅÔîä Ôð êÌÕÅð ç¶ Õ³î ÕÇðÁÅ Õðç¶ ÃéÍ îðÅáÅ Á³ç¯ñé ç¶ ç½ðÅé Áå¶ À°Ã 寺 Çê¼Û¯º À°Ô ÃËÇéÕ ìä¶Í ÁÕìð ç¶
ôÅôéÕÅñ Çò¼Ú À°Ô òêÅðÆ Áå¶ Ö¶åÆ î÷ç±ð ìä¶Í Á¼Ü Õ¼ñ· òÆ ÚÅÔ¶ ìÌÅÔîä ò¼Ö-ò¼Ö êÌÕÅð ç¶ òêÅð Õðç¶ Ôé,
ÜçÇÕ ÜÅÜÕÅÂÆ Õ¶òñ ìÌÅÔîä çÅ ÔÆ ÇÕ¼åÅ ÔËÍ ÇÂà åð·» Á¼ÜÕ¼ñ· ÕôÇåÌÁË Áå¶ òËô ÁÅêä¶ î±ñ ÇÕ¼å¶ å¯º
ÇÂñÅòÅ íÅò¶º Ô¯ð Õ¯ÂÆ ÇÕ¼åÅ Õðç¶ Ôé, êð À°Ô Ç÷ÁÅçÅåð ÁÅêä¶ î±ñ ÇÕ¼å¶ éÅñ ÔÆ Ü°ó¶ ÔéÍ

98 LOVELY PROFESSIONAL UNIVERSITY