Page 119 - DSOC202_SOCIAL_STRATIFICATION_PUNJABI

ÇÂÕÅÂÆ-F: ÜÅå (Caste)

B¯N ÇÂà êÌÕÅð ÁÃƺ éåÆÜÅ Õ¼ã ÃÕç¶ Ô» ÇÕ ÃîÅÜ Çò¼Ú î½Õ¶ çÆ ÁÃîÅéåÅ ç¶ ð°ÕÅòà å¼æ» ç¶ ìÅòܱç Ôð ǼÕ

ÃîÅÜ Çò¼Ú ÕÅøÆ ×åÆôÆñåÅ Ô°³çÆ ðÇÔ³çÆ ÔËÍ ÃîÅÜ ôÅôåðÆ ÃîÅÇÜÕ ×åÆôÆñåÅ çÅ ÁÇèÁËé ÇÕö ÃîÅÇÜÕ
ðÚéÅ çÆ ÃÕÆ À°éî°ÕåÅ çÅ êåÅ ñ×ÅÀ°ä ñÂÆ Õðç¶ ÔéÍ

àÅÃÕ ÃîÅÇÜÕ ×åÆôÆñåÅ Òå¶ Çà¼êäÆ ÇñÖ¯Í

×åÆôÆñåÅ çÆ îÅåðÅ (Amount of Mobility)
ÃîÅÇÜÕ ×åÆôÆñåÅ òÅìð¯ñÅ Áå¶ Ç×ðÅòà Ô¯ ÃÕçÆ ÔËÍ Ç×ðÅòàÆ ×åÆôÆñåÅ Ôð ÇÂ¼Õ ÃîÅÜ Çò¼Ú ÃòÆÕÅð
ÕÆåÆ Ü»çÆ ÔËÍ Ü¶Õð À°µÚ òð×» ç¶ î˺ìð À°Ã òð× å¯º ÁÅôÅÂÆ ÇîÁÅð» çÆ êÅñäÅ éÔƺ Õðç¶, å» À°Ô òð× ð°åì¶

Çò¼Ú éÆÚ¶ Ç×ð ÜÅò¶×ÅÍ íÅðå Çò¼Ú ÇÕö ÇòÁÕåÆ ù ÁÅêäÆ ÜÅå 寺 éÆòƺ ÜÅå Çò¼Ú ÇòÁÅÔ ÕðÅÀ°ä Òå¶ ÜÅå
ÒÚ¯º Õ¼ÇãÁÅ ÜÅ ÃÕçÅ ÔËÍ Çܼ毺 å¼Õ òÅìð¯ñ¶ çÅ êÌôé ÔË, ÃîÅÜ Çò¼Ú ÇÂÃçÅ ê±ðé îéÅÔÆ éÔƺ Ô°³çÆÍ êð À°ÃçÆ
ð×îåÅ Áå¶ îÅåðÅ Õ°Þ Õ° å¼æ» Òå¶ Çéðíð ÜËÍ ÇÂÔ å¼æ Ô¶á ÇñÖ¶ Ôé-

A. ÃîÅÇÜÕ ìçñÅú (Social Changes) :- ÃèÅðé å½ð Òå¶ ×åÆôÆñåÅ ç¶ ÃÔÅÇÂÕ Áå¶ ð°ÕÅòàÆ å¼æ ÃîÅÇÜÕ
ìçñÅú ç¶ îÅåð ÔéÍ å¶÷ ÃîÅÇÜÕ ìçñÅú çÆÁ» ÃÇæåÆÁ» Áå¶ À°çï¯Ç×Õ ÕÌ»åÆ Ü» êÌç¶ôÆ ÇòÃæÅð ÃîÇÜÕ
×åÆôÆñåÅ çÅ î½ÕÅ Çç³çÆÁ» Ôé, ÜçÇÕ åÕéÆÕÆ Áå¶ êÌç¶ôÆ ìçñÅú ÇòÁÕåÆ ù Áà¼ñ ð°åì¶ å¯º À°µÚÅ À°µáä
çÅ î½ÕŠؼà Çç³çÆ ÔËÍ ÇÂÔ ÇèÁÅé ðÔ¶ ÇÕ ðÅÜéÆåÕ, ÁÅðÇæÕ, èÅðÇîÕ Ü» Ô¯ð ÕÌ»åÆÕÅðÆ å¶÷ ÃîÅÇÜÕ
×åÆôÆñåÅ ù Üéî ç¶ ÃÕçÆÁ» Ôé, ÇÜà Çò¼Ú À°µÚ ô̶äÆ ç¶ ñ¯Õ ÃîÅÇÜÕ îÅä ç¶ éÆò¶º ê¼èð Òå¶ Áå¶ éÆò¶º ê¼èð

ç¶ ñ¯Õ À°µÚ ô̶äÆÁ» Çò¼Ú êÔ°³Ú Ü»ç¶ ÔéÍ
B. óÚÅð (Communication) :- Õ¯ÂÆ ÁÇÜÔÆ ÇòòÃæŠܯòð×» ç¶ î¼è ù óÚÅð ù ÃÆîå ÕðçÆ ÔË, Ü» ÜÆòé
ÁòÃæÅò» ç¶ Ç×ÁÅé ù ÁÅêä¶ òð× å¼Õ ÔÆ ÃÆîå ð¼ÖçÆ ÔË, ÃîÅÇÜÕ ×åÆôÆñåÅ ù Çéð-À°åôÅÇÔå ÕðçÆ ÔËÍ

ÇÂÃç¶ À°ñà, ÁÇÜÔÆ ÇòòÃæÅ ÇÜà Çò¼Ú ÃÅð¶ òð×» ç¶ î˺ìð ç±Ü¶ òð×» çÆ ÜÆòé ÁòÃæÅò» 寺 êÇðÇÚå Ô°³ç¶
Ôé, ×åÆôÆñåÅ ù ðÖî ìäÅÀ°ºçÆ ÔËÍ ì¶ô¼Õ, ×åÆôÆñåÅ çÆ ÃÆîÅ çÅ ÇéðèÅðé À°é·» î½ÇÕÁ» Áå¶ ÷ð±ðå» å¯º,
ܯ Çí³é Çí³éòð×» Çò¼Ú ÇìðÅÜîÅä Ôé, Áå¶ À°é·» êð³êðÅò» 寺 ܯ ç±Ãð¶ òð× ç¶ î˺ìð» ç¶ êÌò¶ô» Óå¶ ð¯Õ
ñ×ÅÀ°ºçÆ ÔËÍ
C. ÇîÔéå çÆ ò³â (Division of Labour) - Á³å Çò¼Ú, ÃîÅÇÜÕ ×åÆôÆñåÅ Òå¶ ÇÕö ÃîÅÜ Çò¼Ú

ÇìðÅÜîÅä ÇîÔéå çÆ ò³â çÆ îÅåðÅ çÅ òÆ êÌíÅò Ô°³çÅ ÔËÍ Ü¶Õð ÇîÔéå çÆ ò³â ìÔ°å Ç÷ÁÅçÅ ÇòÕÇÃå
ÁòÃæÅ Çò¼Ú ÔË Áå¶ Çòô¶ôÆÕðé Áå¶ Õ°ôñ ÇüÇÖÁÅ çÆ îÅåðÅ ìÔ°å À°µéå ÔË å» ÇÂ¼Õ òð× ç¶ î˺ìð» ñÂÆ ç±Ü¶
òð× Çò¼Ú çÅÖñÅ Á½ÖÅ Ô°³çÅ ÔËÍ ÇÂö åð·», ÁÇÜÔÆ ê±ðé êÇðíÅÇôå ÜÅåÆÁ», Õ°¼Þ Õ° êð³êðÅ×å ÕÅðÜ Ãê°ðç

ÕÆå¶ ×¶ ÔéÍ ÇÂÔ å¼æ ç¶ ìÅòܱç òÆ Ô¯ð çôÅò» ÃîÅÇÜÕ ×åÆ ç¶ Áé°Õ±ñ Ôé, ÃîÅÇÜÕ ×åÆôÆñåÅ çÅ ð¯Õ Õð
ÃÕçÆÁ» ÔéÍ
ÇÂ¼æ¶ ÇÂà å¼æ Òå¶ ÷¯ð ç¶äÅ ÷ð±ðÆ ÔË ÇÕ ÁÅðÇæÕ êÌ×åÆ ÇÕö ç¶ô Çò¼Ú ×åÆôÆñåÅ çÆ çð ù ÇéðèÅÇðå Õðé Çò¼Ú
îÔ¼åòê±ðé å¼æ ÔËÍ ÁÅðÇæÕ êÌ×åÆ Á°çï¯×ÆÕðé éÅñ óì³Çèå ÔË Áå¶ À°çï¯×ÆÕðé ×åÆôÆñåÅ ù À°µÚÆ çð 寺Í

114 LOVELY PROFESSIONAL UNIVERSITY