Page 117 - DSOC202_SOCIAL_STRATIFICATION_PUNJABI

ÇÂÕÅÂÆ-F: ÜÅå (Caste)

B¯N ÇÜÇåÁÅ é¶åÅ ù ÃÇæð ð¼Öç¶ ÔéÍ ðÅÜéÆåÕ çñ òÆ ÇÕö Çòô¶ô Ú¯ä» å¯º Ôî¶ô» À°îÆçòÅð Öó·Å Õðç¶ Ôé, ÇÜÃçÆ

ÜÅå çÆ Ç×äåÆ À°Ã Ö¶åð Çò¼Ú Ç÷ÁÅçÅ Ô¯ò¶Í ÃðÅÕÅðÆ Ã¶òÅò» Áå¶ ÇòèÅé î³âñ» Çò¼Ú Áé°Ã°ÇÚå Áå¶
êÛóÆÁ» Ô¯ÂÆÁ» ÜÅå» ñÂÆ ðÅÖò»Õðé ÕÆåÅ Ç×ÁÅ ÔËÍ À°é·» ù ÇüÇÖÁÅ ñÂÆ Çòô¶ô ðÇòèÅò» Çç¼åÆÁ» ×ÂÆÁ»
ÔéÍ ÜÅå êÇåÌÕÅò» òÆ êÌÕÅÇôå ÕÆåÆÁ» Ü»çÆÁ» ÔéÍ î³âñ ÇòòÅç Çò¼Ú ÃðìÀ°µÚ ÁçÅñå ç¶ øËÃñ¶ é¶

ÜÅåÆòÅç ù ÕÅùéÆ îÅéåÅ ç¶ Çç¼åÆ ÔËÍ ÇÂà øËÃñ¶ éÅñ ÜÅåÆòÅç çÅ ÇòôÅ Ç÷ÁÅçÅ øËñ ÜÅò¶×ÅÍ ÇÂà åð·»
íÅðåÆÁ» é¶ ÜÅå ÇòòÃæÅ ù Çéð-À°åÃÅÇÔå Õðé çÆ æ» Òå¶ À°Ãù òèÅòÅ Çç¼åÅ ÔËÍ Ø°ð¶ é¶ áÆÕ ÔÆ ÇÕÔÅ ÔË
ÇÕ íÅðå ÜÅå ÇòòÃæÅ ç¶ é¶óñ¶ íÇò¼Ö Çò¼Ú Öåî Ô¯ä çÅ Õ¯ÂÆ âð éÔƺ ÔËÍ À°Ãç¶ Áé°ÃÅð, Tê°ðÅäÆ ÇòòÃæÅ

Áå¶ ÃîÕÅñÆ ÇòòÃæÅ Çò¼Ú Õ¶òñ dzéÅ Á³åð ÔË ÇÕ ÇÜ¼æ¶ ê°ðÅä¶ Ã³×áé Çò¼Ú ÜÅå ÇòòÃæÅ ç¶ À°êï°Õå Áå¶
Ãìð-í±ÇîÕ ð±ê êÌÚ¼Çñå Ãé, Áå¶ ÃîÅÜ çÅ ÇÂ¼Õ òð× ÁÅè°ÇéÕ êó·¶-ÇñÖ¶ ñ¯Õ» ÇÜé·» çÆ Ã³ÇÖÁÅ æ¯óÆ êð
îÔ¼åòê±ðé ÔË, ÜÅå ð¯Õ» 寺 À°µêð À°µá Ç×ÁÅ ÔËÍU ÜÅå» Çò¼Ú êð³êðÅ×å ÁÇòôòÅà Áå¶ ìÔ°î°¼ÖÆêé çÆ
BH
îé¯ÇòðåÆÁ» Á¼Ü òÆ ÇÜÀ°ºçÆÁ» ÔéÍ Õ¶òñ ÕÅùé» éÅñ ê³Ü Ô÷Åð ÃÅñ ê°ðÅäÆ ÃîÅÇÜÕ Ã³ÃæÅ çÅ Áäî°¼ñ éÔƺ
ÕÆåÅ ÜÅ ÃÕçÅÍ ÷ð±ðå ÔË Üéîå ù ÇÃÇÖÁå Õðé Áå¶ ÜÅå í×åÆòÅç çÆ êÌíÅòôÅñÆ ã³× éÅñ Çé³çÅ Õðé

çÆÍ ÇÜ¼æ¶ ÕÅùéÆ ÇòòÃæÅ ç°ÁÅðÅ ÕÅñ ÁÛ±ååÅ ù õåî Õðé çÆ Õ¯Çôô ÕÆåÆ ÜÅ ðÔÆ ÔË, À°æ¶ ç±Ü¶ êÅö,
ðÅÜéÆåÕ ñÅí À°áÅÀ°ä ñÂÆ ÜÅåÆòÅç ù Ãîðæé Çç¼åÅ Ü»çÅ ÔËÍ ÁÅ÷ÅçÇ ç¶ DA ÃÅñ ìÅÁç òÆ ÁÃƺ Áܶ
Ãî¼ÇÃÁÅò» çÅ Ô¼ñ ñ¼í ðÔ¶ Ô» Áå¶ éÆòÆÁ» ÜÅå» ù ðÅôàð çÆ î°¼Ö èÅðÅ Çò¼Ú ñÆä Õðé çÆ æ» Òå¶ À°é·» ù ò¼Ö

ò¼Ö åð·» ç¶ Ãîðæé Áå¶ ðÅÖò»Õðé ç¶Õ¶ ÜÅåÆòÅç ù òèÅòÅ ç¶ ðÔ¶ Ô»Í ÇÂé·» ÜÅå» Çò¼Ú À°µÚ ô̶äÆÁ» ç¶
ÇòÁÅÕåÆ Áå¶ ÁÇèÕÅðÆ, ÇòèÅÇÂÕ, î³åðÆ, ÁÅîçé Õð çÅåÅ òÆ ÁÅêäÆÁ» Çòô¶ô ðÇíèÅò» ù Û¼âä ñÂÆ
ÇåÁÅð éÔƺ ÔéÍ ÇÜò¶º ÇÕ ÒÚðÂÀî¶ ñÀ¶ðÓ ç¶ Çòô¶ Òå¶ êÌôÅç ÃÇîåÆ ç°ÁÅðÅ ÕÆåÆÁ» ×ÂÆÁ» ÇôøÅðô» 寺 êËçÅ
ԯ¶ Çòð¯è 寺 êÌ×à ÔËÍ åç òÆ ÁÅôÅ ÕÆåÆ ÜÅ ÃÕçÆ ÔË ÇÕ ÇòÃåðÆÕðé ÇòòÃæÅ Á¼Ü òÆ íÅðåÆ ÃîÅÜ çÆÁ»
Üó·» Çò¼Ú ÇçÌóåÅ éÅñ ܳîÆ Ô¯ÂÆ ÔËÍ é½ÜòÅé» çÅ À°åôÅÔ ñÅ÷îÆ ÔÆ ÜÅå ç¶ ÇçÖÅòàÆ ì³èé» ù ÇéôÇÚå ð±ê

Çò¼Ú å¯óä Çò¼Ú Ãøñ Ô¯ä×¶Í ÇÃÇÖÁÅ ç¶ êÌÃÅð Áå¶ ÁÅðÇæÕ ÃÇæåÆ ç¶ À°µéå Ô¯ä éÅñ íÅðåÆ ñ¯Õ Ã çÆ
ê°ÕÅð ù ÃîÞ Õ¶ ÜÅå ÇòòÃæÅ ù À°ÖÅó ÃÕä׶Í
F.A.F ÃîÅÇÜÕ ×åÆôÆñåÅ

çð÷Åì³çÆ ÃÅð¶ ÃîÅÜ» çÆ õÅÃÆÁå ÔËÍ ÇÂÔ òð×» Áå¶ ÇòÁÕåÆÁ» ù ÃîÅÇÜÕ î±ñ îÅä ç¶ Áé°ÃÅð À°é·» ç°ÁÅðÅ
î³× Çòô¶ôåÅò» ç¶ ÁÅèÅð Òå¶ À°µÚ Áå¶ Çòô¶ôåÅò» Çò¼Ú Õ¯ÂÆ ìçñÅú ò¼Ö ò¼Ö òð×» ç¶ ð°åì¶ òÆ ìçñ Çç³çÅ
ÔËÍ ÇÂà åð·» ò¼Ö ò¼Ö ÃîÅÜ» Ü» À°Ã¶ ÃîÅÜ Çò¼Ú ò¼Ö ò¼Ö Ã Òå¶ ò¼Ö ò¼Ö ÇÕ¼ÇåÁ» ù îÅä-ÃéîÅé çÆ ò¼Ö ò¼Ö
îÅåðÅ êÌÅêå Ô°³çÆ ÔËÍ íÅðå Çò¼Ú ÇÕö Ã ê³Çâå òð× ç¶ î˺ìð» ù Ô¯ð òð×» ç¶ î˺ìð» çÆ å°ñéÅ Çò¼Ú Ç÷ÁÅçÅ
À°µÚÅ ÃîÇÞÁÅ Ü»çÅ ÔËÍ êð Á¼Ü ÁÇÜÔÅ éÔƺ Ô°³çÅ, âÅÕàð Áå¶ Ç³ÜéÆÁð ù Ô°ä Ç÷ÁÅçÅ ÃéîÅé ÇîñçÅ ÔËÍ

ÇÂö å𷻠ܶÕð Õ¯ÂÆ ÇòÁÕåÆ ÃèÅðé ç°ÕÅéçÅð 寺 î³åðÆ ìä Ü»çÅ ÔË å» À°ÃçÅ ð°åìÅ òÆ ÀŵÚÅ Ô¯ Ü»çÅ ÔËÍ
ç±Ü¶ êÅö, ܶÕð î³åðÆ ÁÅêäÅ î³åðÆêç ×°ÁÅ Çç³çÅ ÔË Áå¶ ê°ðÅäÆ ç°ÕÅé Òå¶ î°ó ÁÅÀ°ºçÅ ÔË å» î³åðÆ ç¶ ð±ê
Çò¼Ú À°ÃçŠܯ ð°åìÅ ÃÆ, À°Ô õåî Ô¯ Ü»çÅ ÔËÍ ÇÂà åð·» ÃîÅÜ Çò¼Ú ñ¯Ö» ù ð°åì¶ ç¶ îÅä Çò¼Ú À°µêð-ԶỠܻç¶

ç¶ÇÖÁÅ ÜÅ ÃÕçÅ ÔËÍ ÇÂà ×åÆ ù ÃîÅÇÜÕ ×åÆôÆñåÅ ÇÕÔÅ Ü»çÅ ÔËÍ ×åÆôÆñåÅ (Moblity) ÃæÅéÁ³åðé
(Migration) Çîåð Ôé, ÇÕÀ°ºÇÕ ÃæÅéÁ³åðé çÅ Áðæ ÔË í±×¯ÇñÕ ÃæÅé Çò¼Ú ×åÆÍ
×åÆôÆñåÅ çÆ ÇÖÇåÜ (Horizontal)Áå¶ Öó¯å (Vertical) Çò¼Ú òð×ÆÇÕÌå ÇÕÔÅ Ü»çÅ ÔËÍ ÇÖÇåÜ ×åÆôÆñåÅ
çÅ Áðæ ÇéòÅà ÃæÅé Áå¶ ÇÕ¼åÅ ìçñä 寺 ÔË, ÇÜà Çò¼Ú ð°åì¶ çÅ ìçñÅÀ° éÔƺ Ô°³çÅÍ À°çÅÔðä ç¶ å½ð Òå¶,

112 LOVELY PROFESSIONAL UNIVERSITY