Page 135 - DECO401_MICROECONOMIC_THEORY_PUNJABI

«Ú¡Ù‡∆ ¡ÊÙ≈√Â Á∂ «√˪Â

È؇ ‰≈ÂÓ’ «⁄øÈ∑ ˘ «¬√ Ò¬∆ ¤æ‚ «ÁæÂ≈ ‹ªÁ≈ ˛ ª «’ ’ج∆ √øË∆◊ËÂ≈ (Ambiguity) ÍÀÁ≈ È≈ ‘ØÚ∂Õ «¬‘ ’«‘‰≈
ÌzªÂ∆Í»È ‘Ø √’Á≈ ˛ «’ (-) D Á≈ ÒØ⁄ ◊π‰ª’ (Elasticity Co-efficient)- B ÂØ∫ «˜¡≈Á≈ ‘ØÚ∂◊≈Õ «¬√ √øÌ≈«ÚÂ
ÌzªÂ∆ ÂØ∫ Ï«⁄¡≈ ‹≈ √’Á≈ ˛Õ ‹∂’ ¡√ƒ ’∂ÚÒ «¬‘ ’‘∆¬∂ «’ D Á≈ ◊π‰ª’ B Á∂ ◊π‰ª’ Á∆ ÂπÒÈ≈ «Úæ⁄
«˜¡≈Á≈ ÒØ⁄ ˘ ÍÃ◊‡ ’Á≈ ˛ ¡Â∂ Óø◊ Á∆ ’∆Ó ÒØ⁄ Á∂ Ó»Ò ÂØ∫ Í«‘Òª ÿ‡≈¿π‰ (-) Á∂ «⁄øÈ∑ Á≈ √Ë≈‰ ÂΩ
”Â∂ «¬√Â∂Ó≈Ò È‘ƒ ’∆Â≈ ‹ªÁ≈Õ

Óø◊ Á∆ Ó≈Â≈ «Úæ⁄ ÍÃÂ∆Ù ͫÚÂÈ ( Percentage Change in Quantity Demanded)

E = (-)
d

’∆Ó «Úæ⁄ ÍÃÂ∆Ù ͫÚÂÈ ( Percentage Change in price)

ÓøÈ Ò˙ ’∆Ó «Úæ⁄ A@ ÍÃÂ∆Ù ’Ó∆ ‘؉ Á∂ ÎÒ√»Í Óø◊ «Úæ⁄ B@ ÍÃÂ∆Ù Á≈ «Ú√Ê≈ ‘πøÁ≈ ˛, ¿πÁØ∫ Óø◊ Á∆
ÒØ⁄ ‘ØÚ∂◊∆-
20%
E = (-) = 2
d
− ( ) 10%
«¬√ Á≈ ¡Ê «¬‘ ˛ «’ Ú√» Á∆ ’∆Ó «Úæ⁄ ‘؉ Ú≈Ò∂ A ÍÃÂ∆Ù ͫÚÂÈ Á∂ ’≈È Óø◊ Á∆ Ó≈Â≈ «Úæ⁄ B
ÍÃÂ∆Ù ͫÚÂÈ ‘πøÁ≈ ˛Õ
Ó≈ÙÒ Á∂ ÙÏÁª «Úæ⁄, ““Óø◊ Á∆ ÒØ⁄ Á∆ Í«Ì≈Ù≈ «¬√ Â∑ª «ÁæÂ∆ ‹≈ √’Á∆ ˛ «’ «¬‘ Óø◊ Á∆ Ó≈Â≈ ÍÃÂ∆ÙÂ
Í«ÚÂÈ ˘ ’∆Ó Á∂ ÍÃÂ∆Ù ͫÚÂÈ ÂØ∫ Ì≈◊ ÒÀ‰ ”Â∂ ÍÃ≈Í ‘πøÁ∆ ˛Õ”” (Elasticity of demand may
be defined as the percentage change in the quantity demanded divided by the percentage
change in the price. —Marshal)
ÏØÒ«‚ø◊ Á∂ ¡Èπ√≈, ““Óø◊ Á∆ ’∆Ó ÒØ⁄ «Úæ⁄ ‘؉ Ú≈Ò∂ Í«ÚÂÈ Á∂ ÎÒ√»Í Óø◊ «Úæ⁄ ‘؉ Ú≈Ò∂ Í«ÚÂÈ
Á∆ ÍÃÂ∆«’«¡≈ ˘ È≈ÍÁ∆ ˛Õ”” (Price elasticity of demand measures the responsiveness of the
quantity demanded of a good to the change in its price. —Boulding)

‡≈√’ Óø◊ Á∆ ÒØ⁄ √ÏøË∆ ¡≈͉∂ «Ú⁄≈ ÍÃ◊‡ ’ØÕ

F.A@ Óø◊ Á∆ ’∆Ó ÒØ⁄ Á∆¡ª ÁØ ¡ø«ÂÓ ‘æÁª
(Two Extreme Situations of Price Elasticity of Demand)

Óø◊ Á∆ ’∆Ó ÒØ⁄ Á∆¡ª ÁØ ¡ø«ÂÓ ‘æÁª ˜∆Ø ¡Â∂ ¡Èø (Two Extreme Situations of Price Elasticity of
Demand Zero and Infinity) - Óø◊ Á∆ ÓπæÒ √Í∂÷ÙÂ≈ Á∆¡ª ÁØ ¡ø«ÂÓ ‘æÁª (A) ˜∆Ø (Zero) ¡Â∂ (B) ¡ÈøÂ
(Infinity)Õ
A. Óø◊ Á∆ ˜∆Ø ’∆Ó ÒØ⁄ (Zero Price Elasticity of Demand)- Óø◊ Á∆ ÒØ⁄ ˜∆Ø ¿πÁØ∫ ‘πøÁ∆ ˛, ‹ÁØ∫ ’∆ÓÂ
«Úæ⁄ ’ج∆ Ú∆ Í«ÚÂÈ ‘؉ ”Â∂ Ú√» Á∆ Óø◊∆ ◊¬∆ Ó≈Â≈ «Úæ⁄ ’ج∆ Í«ÚÂÈ È‘ƒ ‘πøÁ≈Õ «¬√ Á≈ ÓÂÒÏ
«¬‘ ˛ «’ Ú√» Á∆ ’∆Ó «Úæ⁄ ⁄≈‘∂ «’øÈ≈ Ú∆ Í«ÚÂÈ «’™ È≈ ‘ØÚ∂, ¿π√ Á∆ Óø◊∆ ◊¬∆ Ó≈Â≈ «Úæ⁄ ’ج∆
«Ú√Ê≈ ‹ª √ø’π⁄È È‘ƒ ‘πøÁ≈Õ «¬√ √«ÊÂ∆ «Úæ⁄ Í»È ÂΩ ”Â∂ Ï∂ÒØ⁄Á≈ Óø◊ (Perfectly Inelastic Demand)
«’‘≈ ‹ªÁ≈ ˛Õ

Zero Price Elasticity of Demand (E = 0)

130 LOVELY PROFESSIONAL UNIVERSITY