Page 211 - DECO401_MICROECONOMIC_THEORY_PUNJABI

«Ú¡Ù‡∆ ¡ÊÙ≈√Â Á∂ «√˪Â

È؇ ¡≈«Ê’ Ò≈◊ «Úæ⁄ Ò∂÷≈’Ó Ò≈◊ ¡Â∂ ¡Ú√ Ò≈◊ ÁØÚª ˘ ‘∆ Ù≈«ÓÒ ’∆Â≈ ‹ªÁ≈ ˛, «¬√ Ò¬∆ ¿π‘ «’√∂
Ú√» Á∂ ¿πÂÍ≈ÁÈ Á∆ √‘∆ Ò≈◊ ˘ ÍÃ◊‡ ’Á∆ ˛Õ

¡≈«Ê’ Ò≈◊ª Ò∂÷≈’Ó Ò≈◊ª ÂØ∫ ¡Òæ◊ ‘ÈÕ
Ò∂÷≈’Ó Ò≈◊ «Úæ⁄ ’∂ÚÒ √ÍæÙ‡ Ò≈◊ ˘ Ù≈«ÓÒ ’∆Â≈ ‹ªÁ≈ ˛, «¬√ Á∂ ¿πÒ‡ ¡≈«Ê’ Ò≈◊ «Úæ⁄
√ÍæÙ‡ Ò≈◊ ¡Â∂ ÓΩ‹»Á Ò≈◊ ÁØÚª ˘ ‘∆ Ù≈«ÓÒ ’∆Â≈ ‹ªÁ≈ ˛Õ

F. √Ó≈«‹’ Ò≈◊ (Social Cost)
√Ó≈«‹’ Ò≈◊ ¿π‘ Ò≈◊ ˛ ‹Ø «’√∂ ¡≈«Ê’ «’«¡≈ Á∂ Ò¬∆ √≈∂ √Ó≈‹ ˘ ¸’≈¿π‰∆ ÍÀ∫Á∆ ˛Õ ‘∂’ √Ó≈‹ Á∂
¡≈«Ê’ √ø◊·È È≈Ò √Ïø«Ë ’¬∆ Â∑ª Á∆¡ª √Ó≈«‹’ Ò≈◊ª ‘È, «‹Ú∂∫ ÍÃÁ»Ù‰ ¡Â∂ ÙØ ¡≈«Á «‹È∑ª ˘ «¬’
ÎÓ ÚæÒØ∫ ¡≈͉∂ ¿πÂÍ≈ÁÈ Á∆ ’∆Ó «ÈË≈« ’Á∂ √Ó∂∫ «Ë¡≈È «Úæ⁄ È‘ƒ æ«÷¡≈ ‹ªÁ≈Õ √Ó≈«‹’ Ò≈◊Â
«’√∂ «¬’ ÎÓ ‹ª «Ú¡’Â∆ Á∆ ¡Ú√ Ò≈◊ È≈ ‘Ø ’∂ √≈∂ √Ó≈‹ Á∆ ¡Ú√ Ò≈◊ ˛Õ

√Ó≈«‹’ Ò≈◊ «Ú¡’Â∆◊ Ò≈◊ ÂØ∫ ¡Òæ◊ ˛-
√Ó≈«‹’ Ò≈◊ Á≈ Ì≈ √≈∂ √Ó≈‹ ˘ ¸æ’‰≈ ÍÀ∫Á≈ ˛, «‹Ú∂∫ Ú≈Ô» ÍÃÁ»Ù‰, ‹Ò ÍÃÁ»Ù‰, ÙØ ÍÃÁ»Ù‰ Á≈ Ì≈
√≈∂ √Ó≈‹ ”Â∂ ÍÀ∫Á≈ ˛Õ «Ú¡’Â∆◊ Ò≈◊ Á≈ Ì≈ ’∂ÚÒ ¿π√∂ «Ú¡’Â∆◊ ÎÓ ˘ ¸æ’‰≈ ÍÀ∫Á≈ ˛ ‹Ø ¿π√
Ú√» Á≈ ¿πÂÍ≈ÁÈ ’Á∆ ˛Õ

¡≈Ëπ«È’ ¡Ê Ù≈√Â Á∂ ÙÏÁ’ØÙ Á∂ ¡Èπ√≈, ““«’√∂ ¿πÂÍ≈ÁÈ Á∆ √Ó≈«‹’ Ò≈◊ Á∆ Í«Ì≈Ù≈ ÓπÁ≈ Á∆ ¿π√
Ó≈Â≈ Á∂ »Í «Úæ⁄ ’∆Â∆ ‹≈ √’Á∆ ˛ ‹Ø ¿π√ Ú√» Á∂ ¿πÂÍ≈ÁÈ Á∂ ’≈È «‹È∑ª ÒØ’ª ˘ ‘≈È∆ ¿π·≈¿π‰∆ ÍÀ∫Á∆ ˛,
¿πÈ∑ª Á∆ Èπ’√≈È Á∆ ÌÚ≈¬∆ ’’∂ ¿πÈ∑ª ˘ ¿πÍÔØ◊Â≈ Á∂ Í«‘Ò∂ ÍæË ”Â∂ ’≈«¬Ó æ÷‰ Ò¬∆ ’≈Î∆ ‘πøÁ∆ ˛Õ”” (Social
cost of a given output is defined as the sum of money which is just adequate when paid as
compensation to restore to their original utility levels all who lose as a result of the production
of the output.)
—Dictionary of Modern Economics
√Ó≈«‹’ Ò≈◊ ¿π‘ Ò≈◊ ˛ ‹Ø √≈∂ √Ó≈‹ ˘ «’√∂ Ú√» Á≈ ¿πÂÍ≈ÁÈ ’È Ò¬∆ ¸’≈¿π‰∆ ÍÀ∫Á∆ ˛Õ (Social cost
is the cost incurred by the whole society for producing a commodity) ¿πÁ≈‘‰ Á∂ ÂΩ ”Â∂ ’æÍÛ∂ Á∂
¿πÂÍ≈ÁÈ Á∂ ÁΩ≈È ’æÍÛ≈ «ÓæÒª Á∆¡ª «⁄ÓÈ∆¡ª ÂØ∫ ‹Ø Ë»ø¡ª ÎÀÒÁ≈ ˛, ¿π√ Á∂ ÎÒ√»Í ÒØ’ª ˘ ¡≈͉∂ ’æÍ«Û¡ª
Á∆ ËÚ≈¬∆ ”Â∂ «˜¡≈Á≈ ÷⁄ ’È≈ ÍÚ∂◊≈Õ Ú≈Ô» Á∂ Á»«Ù ‘؉ Á∂ ’≈È «√‘ ÷≈Ï ‘؉ Á∂ ÎÒ√»Í ÒØ’ª ˘
«¬Ò≈‹ ”Â∂ ËÈ ÷⁄ ’È≈ ÍÚ∂◊≈Õ «¬‘ √≈∂ ÷⁄ «Èæ‹∆ ÎÓ ˘ È‘ƒ ’È∂ ÍÀ∫Á∂Õ «¬È∑ª Á≈ ÏØfi √Ó≈‹ ˘ ‘∆
¸æ’‰≈ ÍÀ∫Á≈ ˛, «¬√ Ò¬∆ «¬√ Â∑ª Á∂ ÷«⁄¡ª ˘ √Ó≈«‹’ Ò≈◊ «’‘≈ ‹ªÁ≈ ˛Õ ‘Ø ÙÏÁª «Úæ⁄ «’√∂ Ú√» ‹ª
√∂Ú≈ Á∆ √Ó≈«‹’ Ò≈◊ «Úæ⁄ ¿π√ Ú√» ‹ª √∂Ú≈ Á∂ ¿πÂÍ≈Á’ª ÚæÒØ∫ ÷⁄ ’∆Â∆ ◊¬∆ Ò≈◊ («Èæ‹∆ Ò≈◊Â)
¡Â∂ ¿πÈ∑ª ÒØ’ª ÚæÒØ∫ Ò◊≈¬∆ ‹≈‰ Ú≈Ò∆ ‹Ø ‰≈ÂÓ’ ÏÃ≈‘ÓÂ≈ (Negative Externalities) Á≈ ¡ÈπÌÚ ’Á∂
‘È ‹ª Ï≈‘∆ Ò≈◊ Ú∆ Ù≈«ÓÒ ‘πøÁ∆ ˛Õ

G. «Èæ‹∆ Ò≈◊ (Private Cost)
«Èæ‹∆ Ò≈◊ ¿π‘ Ò≈◊ ˛ ‹Ø «¬’ ÎÓ ˘ «’√∂ Ú√» Á≈ ¿πÂÍ≈ÁÈ ’È Á∂ Ò¬∆ ÷⁄ ’È∆ ÍÀ∫Á∆ ˛, «¬√ «Úæ⁄
√ÍæÙ‡ Ò≈◊ ¡Â∂ ÓΩ‹»Á Ò≈◊ ÁØÚ∂∫ ‘∆ Ù≈«ÓÒ ‘πøÁ∂ ‘ÈÕ
«ÓæÒ Á∂ ¡Èπ√≈, ““«Èæ‹∆ Ò≈◊ ¿π‘ Ò≈◊ ˛ ‹Ø «’√∂ ÎÓ ‹ª «Ú¡’Â∆◊ ¿πÂÍ≈Á’ ˘ ¡≈͉∂ ÷πÁ Á∂ ÎÀ√«Ò¡ª
Á∂ ’≈È ÷⁄ ’È∆ ÍÀ∫Á∆ ˛Õ”” (Private costs are the costs incurred by the firms of the individual
producers as a result of their own decision.) -Miller. ¿πÁ≈‘‰ Á∂ ÂΩ ”Â∂ ’æÍÛ≈ ω≈¿π‰ Ú≈Ò∆ ÎÓ ˘
’æ⁄≈ Ó≈Ò, Ó˜Á»∆, «’≈«¬¡≈, «Ï‹Ò∆ ¡≈«Á ”Â∂ ‹Ø ËÈ ÷⁄ ’È≈ ÍÀ∫Á≈ ˛, ¿π√ ˘ «Èæ‹∆ Ò≈◊ ’«‘øÁ∂ ‘ÈÕ

206 LOVELY PROFESSIONAL UNIVERSITY