Page 306 - DECO401_MICROECONOMIC_THEORY_PUNJABI

«¬’≈¬∆-AC: ¬∂’≈«Ë’≈∆ ÎÓ Á≈ «√˪Â

must be two or more markets which can be separated and can be kept separate) Ï≈˜≈ª È؇
˘ ̱◊Ω«Ò’ «ÁzÙ‡∆ È≈Ò, ‹ª Ïzª‚ Á∂ È≈Ò, ‹ª √Ó∂∫ Á∂ È≈Ò Í«‘Òª æ«÷¡≈ ‹≈ √’Á≈ ˛Õ «Ú¡’Â∆◊Â
√∂Ú≈Úª ÍzÁ≈È ’È Ú≈Ò∂ ÒØ’ «‹Ú∂∫ ‚≈’‡, Ú’∆Ò ¡≈«Á Ú∆ «¬’ Ï≈Ï √∂Ú≈ Á∂ Ò¬∆ Úæ÷-Úæ÷
’∆Óª ÒÀ √’Á≈ ˛Õ
C. Óß◊ Á∆ ÒØ⁄ «Úæ⁄ ¡ßÂ (Difference in the Elasticity of Demand)- ’∆Ó «ÚÌ∂Á ¿π√ √Ó∂∫ √ßÌÚ
‘ØÚ∂◊≈ ‹ÁØ∫ Úæ÷-Úæ÷ Ï≈˜≈ª «Úæ⁄ Í≈¬∆ ‹≈‰ Ú≈Ò∆ Óß◊ Á∆ ÒØ⁄ Úæ÷-Úæ÷ ‘ØÚ∂◊∆Õ ‹∂’ ¡«‹‘≈ ‘πßÁ≈
˛ ª ¬∂’≈«Ë’≈∆ Ï∂ÒØ⁄Á≈ Óß◊ Ú≈Ò∂ Ï≈˜≈ «Úæ⁄ «˜¡≈Á≈ ’∆Ó «ÈË≈« ’∂◊≈ ¡Â∂ «˜¡≈Á≈
ÒØ⁄Á≈ Óß◊ Ú≈Ò∂ Ï≈˜≈ «Úæ⁄ ÿæ‡ ’∆Ó «ÈË≈« ’∂◊≈Õ ¡«‹‘≈ ’È È≈Ò ‘∆ ¿π‘ ¡≈͉∆ ’πÒ
¡≈ÓÁÈ ˘ ÚË≈ √’Á≈ ˛ «’™«’ Óß◊ «Úæ⁄ Í«ÚÂÈ Á≈ ’ج∆ ‚ È‘∆∫ ‘ØÚ∂◊≈Õ ‹∂’ Úæ÷-Úæ÷ Ï≈˜≈ª
«Úæ⁄ Óß◊ Á∆ ÒØ⁄ «¬’ ¡«‹‘∆ ‘ØÚ∂ ª ’∆Ó «ÚÌ∂Á ’È≈ √ßÌÚ È‘∆∫ ‘Ø √’Á≈Õ
D. ÍπÈ «Úæ’∆ √ßÌ≈ÚÈ≈ Á≈ ¡«‘√≈√ (No Possibility of Re-sale)- ’∆Ó «ÚÌ∂Á Á∆ ‘Ø∫Á Á∂ Ò¬∆ «¬‘
˜±∆ ˛ «’ ¿π√ Ú√± ‹ª √∂Ú≈ Á≈ ¡ß«Ì’ ÷∆ÁÁ≈ ¿π√ Á∆ ÍπÈ «Úæ’∆ È‘∆∫ ’ √’∂Õ ¡«‹‘≈ ª
‘∆ ‘Ø √’Á≈ ˛ ‹ÁØ∫ «¬’ Í≈√∂ ª, Ú√± Á∆ «¬’ «¬’≈¬∆ √√Â∂ Ï≈˜≈ ÂØ∫ Ó«‘ß◊∂ Ï≈˜≈ «Úæ⁄ ÏÁÒ
È≈ ‘ØÚ∂ ¡Â∂ Á±√∂ Í≈√∂ ÷∆ÁÁ≈ Ó«‘ß◊∂ Ï≈˜≈ ÂØ∫ √√Â∂ Ï≈˜≈ «Úæ⁄ È‘∆∫ ‹≈ √’‰ ¡Â∂ Ú√± Á∆¡ª
«¬’≈¬∆¡ª ˘ √√Â∂ Ï≈˜≈ «Úæ⁄ Ó«‘ß◊∂ Ï≈˜≈ «Úæ⁄ ÏÁÒ È‘∆∫ ‘؉≈ ⁄≈‘∆Á≈Õ ‹∂’ ¡«‹‘≈ ‘Ø«¬¡≈
ª Ú√ «Úæ⁄ ÷∆Á∆ ‹≈Ú∂◊∆ ¡Â∂ ¿π⁄∆ ’∆Ó Á∂ Ï≈˜≈ «Úæ⁄ ÍπÈ Ú∂⁄ «ÁæÂ∆ ‹≈Ú∂◊∆, «¬√ È≈Ò
’∆Ó Á≈ ¿π‘ ¡ßÂ ÷ÂÓ ‘Ø ‹≈Ú∂◊≈ «‹√ È≈Ò ¬∂’≈«Ë’≈∆ ω≈¬∂ æ÷‰≈ ⁄≈‘πßÁ≈ ˛Õ «¬√ Ò¬∆ ’∆ÓÂ
«ÚÌ∂Á Á∂ Ò¬∆ «¬‘ ˜±∆ ˛ «’ ÿæ‡ ’∆Ó Ú≈Ò∂ Ï≈˜≈ ÂØ∫ «˜¡≈Á≈ ’∆Ó Ú≈Ò∂ Ï≈˜≈ «Úæ⁄ Ú√± Á≈
ÏÁÒ≈¡ È‘∆∫ ‘؉≈ ⁄≈‘∆Á≈Õ «ÒÍ√∆ Á∂ ¡Èπ√≈, ““’∆Ó «ÚÌ∂Á ’È Á∆ ÔØ◊Â≈ Á∆ Óπæ÷ Ù «¬‘ ˛ «’
ÿæ‡ ’∆Ó ”Â∂ Ú√± Íz≈Í ’È Ú≈Ò≈ ÷∆ÁÁ≈ ¿π√ Á∆ ÍπÈ «Úæ’∆ ¿π√ ÷∆ÁÁ≈ ˘ È‘∆∫ ’ √’Á≈
«‹√ ˘ ¿π‘ Ú√± ¿π⁄∆ ’∆Ó Â∂ Íz≈Í ‘πßÁ∆ ˛Õ”” (The key to being able to discriminate among
buyers is that discrimination among buyers requires that the goods cannot be re-sold
by the buyer who faces the low price to the buyer who faces the high price. —Lipsey)

√ß÷∂Í «Úæ⁄ ’∆Ó ¿πÁØ∫ √ßÌÚ ‘Ø √’Á∆ ˛ ‹ÁØ∫ Ú√± Á∆ «¬’ «¬’≈¬∆ Á≈ √√Â∂ Ï≈˜≈ ÂØ∫ Ó«‘ß◊≈ Ï≈˜≈ «Úæ⁄
ÏÁÒ≈¡ È‘∆∫ ’∆Â≈ ‹≈ √’∂ ¡Â∂ Úæ÷-Úæ÷ Ï≈˜≈ª «Úæ⁄ Óß◊ Á∆ ÒØ⁄ Úæ÷-Úæ÷ ‘ØÚ∂Õ

AC.A@ ’∆Ó «ÚÌ∂Á ’ÁØ∫ Ò≈ÌÁ≈«¬’ ‘πßÁ≈ ˛?
(When Price Discrimination is Profitable?)

’∆Ó «ÚÌ∂Á ¬∂’≈«Ë’≈∆ Á∂ Ò¬∆ ¿π√ √Ó∂∫ Ò≈ÌÁ≈«¬’ ‘πßÁ≈ ˛ ‹ÁØ∫ Óß◊ Á∆ ’∆Ó ÒØ⁄ «¬’ Ï≈˜≈ ÂØ∫ Á±√∂
Ï≈˜≈ «Úæ⁄ Úæ÷-Úæ÷ ‘πßÁ∆ ˛Õ (Price discrimination is profitable when the price elasticity of demand
is different in different markets.)
‹∂’ ÁØ Ï≈˜≈ª «Úæ⁄ Óß◊ Á∆ ’∆Ó ÒØ⁄ Ï≈Ï ˛ ª ¬∂’≈«Ë’≈∆ ˘ «¬È∑ª ÁØÈØ∫ Ï≈˜≈ª «Úæ⁄ ’∆Ó «ÚÌ∂Á∆’È
ÂØ∫ ’ج∆ Ò≈Ì È‘∆∫ ‘ØÚ∂◊≈Õ «¬√ Á≈ ’≈È «¬‘ ˛ «’ ‹ÁØ∫ ÁØ Ï≈˜≈ª Á∆ ’∆Ó ÒØ⁄ ÷ÂÓ ‘πßÁ∆ ˛ ª «¬È∑ª ÁØȪ
«Úæ⁄ √∆«Ó ¡≈ÓÁÈ (Marginal Revenue) Ú∆ Ï≈Ï ‘ØÚ∂◊∆Õ «¬√ Á∂ ¿πÒ‡ ‹∂’ ÁØ Ï≈˜≈ª «Úæ⁄ Óß◊ Á∆ ’∆ÓÂ
ÒØ⁄ Úæ÷-Úæ÷ ‘πßÁ∆ ˛ ª «¬È∑≈ ÁØȪ «Úæ⁄ Ú√± Á∆ √∆«Ó ¡≈ÓÁÈ Ú∆ ¡Òæ◊-¡Òæ◊ ‘ØÚ∂◊∆Õ «¬’ Ï≈˜≈ «Úæ⁄
√∆«Ó ¡≈ÓÁÈ «˜¡≈Á≈ ‘ØÚ∂◊∆ ª Á±√∂ Ï≈˜≈ «Úæ⁄ ÿæ‡ ‘ØÚ∂◊∆Õ «¬√ √«ÊÂ∆ «Úæ⁄ Ú√± ˘ ÿæ‡ √∆«Ó ¡≈ÓÁÈ
Ú≈Ò∂ Ï≈˜≈ ÂØ∫ ’æ„ ’∂ «˜¡≈Á≈ √∆«Ó ¡≈ÓÁÈ Ú≈Ò∂ Ï≈˜≈ «Úæ⁄ Úæ÷ ’∆Ó ”Â∂ Ú∂⁄‰ È≈Ò Ò≈Ì ‘ØÚ∂◊≈Õ «¬√
Â∑ª ÁØ Ï≈˜≈ª «Úæ⁄ Ú√± Á∆ Óß◊ Á∆ ’∆Ó ÒØ⁄ «Úæ⁄ ¡ßÂ ‘؉ È≈Ò ’∆Ó «ÚÌ∂Á∆’È Ò≈ÌÁ≈«¬’ ‘Ø √’Á≈
˛Õ «¬√ ÂæÊ ˘ ¡√∆∫ ‘∂· «Ò÷∂ √±Â Á∆ √‘≈«¬Â≈ È≈Ò √ÍæÙ‡ ’ √’Á∂ ‘ª:
−
 E1
MR = AR  
 E 

LOVELY PROFESSIONAL UNIVERSITY 301