Page 102 - DECO404_PUBLIC_FINANCE_PUNJABI

ÒØ’ «ÚæÂ

È؇ Ï‹‡ È∆Â∆ Áπ¡≈≈ √Ó≈‹ ’«Ò¡≈‰ ˘ ¡«Ë’ÂÓ ’È≈ √‘∆ «‘øÁ≈ ˛Õ «Ó√◊Ã∂Ú Á∂ «Ú⁄≈ ¡Èπ√≈, ’ª Á∆ Úø‚
«Úæ⁄ ÿæ‡ ÂØ∫ ÿæ‡ «Â¡≈◊ «√˪Â, √Ú‹«È’ ÷⁄ Á∂ «ÈË≈‰ Á∂ ¡«Ë’ÂÓ È≈Ò Ó∂Ò ÷ªÁ∂∫ ‘È ¡Â∂ «¬‘ ÁØÚ∂∫
1
‘∆ Ï‹‡ Á∂ ¡≈Ó «√˪ «Úæ⁄ Í≈¬∂ ‹ªÁ∂ ‘ÈÕ”” Óπ√◊Ã∂Ú È∂ «¬√ ˘ «⁄æÂ F È≈Ò √Ófi≈¿π‰ Á∆ ’Ø«ÙÙ ’∆Â∆ ˛Õ
∂÷≈ «⁄æÂ «Úæ⁄ OX-Ëπ∂ ¿πÂ∂ √Ú‹«È’ ¡≈ÓÁÈ Á√≈¬∆ ◊¬∆ ˛Õ AB ÚæÒ √Ú‹«È’ ÷⁄ È≈Ò √Ó≈‹ ˘
ÍÃ≈Í ‘؉ Ú≈Ò∂ √øÂØÙ ˘ ÍÃÁ«Ù ’Á≈ ˛Õ «¬√ Á∂ ¿πÒ‡ A’B’ ÚÒ ’≈Ø͉ ÂØ∫ ÍÀÁ≈ √∆Ӫ √Ó≈«‹’ «Â¡≈◊
˘ ÍÃÁ«Ù ’Á≈ ˛Õ AB ÚÒ ‘∂·ª ÿ‡ «‘≈ ˛, «‹‘Û≈ «¬‘ Áæ√Á≈ ˛ «’ «‹Ú∂∫-«‹Ú∂∫ √Ú‹«È’ ÷⁄ «Úæ⁄
Ú≈Ë≈ ‘πøÁ≈ ˛, ¿πÚ∂∫-¿πÚ∂∫ «Ú¡’Â∆¡ª ˘
‘؉ Ú≈Ò≈ √øÂØÙ ¡Â∂ Ò≈Ì Á∆ Ó≈Â≈ ÿ‡Á∆ ‹ªÁ∆ ˛, «¬√ ÂØ∫ ¿πÒ‡ A’B’ ÚæÒ «¬‘ Á√≈™Á≈ ˛ «’ ’≈Ø͉
«Úæ⁄ Ú≈Ë≈ ‘؉ È≈Ò ’Á≈Â≈ Á∆ «Â¡≈◊ Á∆ Ó≈Â≈ ÚæËÁ∆ ‹ªÁ∆ ˛Õ MN ¿π‘ ÙπæË √Ó≈«‹’ ’«Ò¡≈‰ ˛, «‹‘Û≈
AA «Úæ⁄ ÂØ∫ A’B’ ÿ‡≈ ’∂ ÍÃ≈Í ‘πøÁ≈ ˛Õ E «ÏøÁ» √øÂπÒÈ ˛, «‹æÊ∂ √∆Ӫ √Ó≈«‹’ «Â¡≈◊-√∆ªÓ √Ó≈«‹’ Ò≈Ì
‘πøÁ≈ ˛Õ «¬√∂ «ÏøÁ» ¿πÂ∂ ÚË∂∂ √Ó≈«‹’ ’«Ò¡≈‰ ÍÃ≈Í ‘ØÚ∂◊≈Õ

I.E ’ √ÓæÊÂ≈ «√˪ ¡Â∂ ÿæ‡ «Ú’«√ Á∂Ù
(Ability to Pay Theory and Under-developed Countries)

¡È∂’ª «Ú⁄≈’ª Á≈ «Ú⁄≈ «¬‘ ˛ «’ ’Á≈È ÔØ◊Â≈ «√˪ √Ú-«Ú¡≈Í’ (Universal) «√˪ ˛ ¡Â∂ «¬‘
¡√≈È∆ È≈Ò ÿæ‡ «Ú’«√ Á∂Ùª «Úæ⁄ Ò≈◊» ’∆Â≈ ‹≈ √’Á≈ ˛ Í «¬‘ ·∆’ È‘ƒ ˛, «’™«’ ÿæ‡ «Ú’«√ Á∂Ù
Á∆ √«ÊÂ∆ «Úæ⁄ ’ √ÓæÊ≈ «√˪ ’≈Ø͉ „ª⁄∂ Á∂ ¡Èπ»Í È‘ƒ ω √’Á≈Õ «¬√ Á∂ ‘∂· «Ò÷∂ ’≈È ‘È-
(A) ¡≈«Ê’ «Ú’≈√ (Economic Development) - ÿæ‡ «Ú’«√ Á∂Ùª «Úæ⁄ ’≈Ø͉ Á≈ ÍÃÓπæ÷ ¿π∂Á∂Ù
¡≈«Ê’ «Ú’≈√ Ò¬∆ Ïæ⁄ Á∆ «√‹‰≈ ¡Â∂ √ø⁄È≈ ’È∆ ‘πøÁ∆ ˛Õ ÿæ‡ «Ú’«√ Á∂Ùª «Úæ⁄ ’Á≈È
ÔØ◊Â≈È «√˪ ª ‘∆ Ò≈◊» ’∆Â≈ ‹≈ √’Á≈ ˛, ‹ÁØ∫ «’ «¬√ È≈Ò ¡≈ÓÁÈ ¡Â∂ √øÍÂ∆ Á∆ Úø‚ «Úæ⁄
«Ú¡≈Í’ ¡√Ó≈ÈÂ≈Úª ˘ ÿæ‡ ’∆Â≈ ‹≈Ú∂, ‹ÁØ∫ «’ «¬È∑ª Á∂Ùª Á≈ Óπæ÷ ¿πÁ∂Ù ¡≈«Ê’ «Ú’≈√ ‘πøÁ≈ ˛Õ
¡≈ÓÁÈ Á∆¡ª ¡√Ó≈ÈÂ≈Úª «Úæ⁄ ’Ó∆ ’È≈ ◊Ω‰ «ÚÙ≈ ‘πøÁ≈ ˛Õ «¬√ «ÚÙ∂ Á∆ Í»Â∆ «Úæ⁄ ’Á≈È
ÔØ◊Â≈ «√˪ ¡≈«Ê’ √‘≈«¬’ È‘ƒ ‘πøÁ≈ ˛Õ «¬√ √ÏøË «Úæ⁄ È’√∂ Á∆ «‡æ͉∆ ·∆’ ˛, ““¡≈«Ê’
«Ú’≈√ Á∂ ÍÃ√ø◊ È≈Ò ÒØ’ «Úæ Á≈ Í«‘Ò≈ Ó’√Á ¡øÂ-«Ú¡’Â∆◊ (Inter Personal) ¡≈ÓÁÈ
Úø‚ «Úæ⁄ Í«ÚÂÈ ’È≈ È‘ƒ, «Î Ú∆ ’πfi Í»ø‹∆ «ÈÓ≈‰ «Úæ⁄ ‹πÛ∂ ≈Ù‡∆ ¡≈ÓÁÈ Á∂ ¡ÈπÍ≈Â
«Úæ⁄ Ú≈Ë≈ ’È≈ ˛Õ””

(B) √Δ«Ó Ó≈Â≈-’Á≈È ÔØ◊Â≈ «√˪ Á≈ ÍÃÓπæ÷ ¡Ë≈ ¡≈ÓÁÈ ¡Â∂ √øͺÂ∆ ‘πøÁ∆ ˛, ‹ÁØ∫ «’ ÿæ‡ «Ú’«√Â
Á∂Ùª «Úæ⁄ «¬È∑ª Á∆ √∆«Ó Ó≈Â≈ ‘πøÁ∆ ˛Õ ¡≈«Ê’ «Ú’≈√ Á∂ ’øÓª ˘ Ò≈◊» ’È Ò¬∆ √’≈ ˘ «‹‘Û∂
«Úæ ÍÃÏøË ’È∂ ÍÀ∫Á∂ ‘È, ¿π‘ Óπæ÷ ÂΩ ¿πÂ∂ ¡ÍÃÂæ÷ ’ª È≈Ò ‘∆ ÍÃ≈Í ‘πøÁ≈ ˛Õ ¡≈ÓÁÈ ¡Â∂ √øͺÂ∆
Á∆ √∆«Ó Ó≈Â≈ ‘؉ È≈Ò ÍÃÂæ÷ ’ √∆«Ó Ó≈Â≈ «Úæ⁄ ‘∆ Ò◊≈«¬¡≈ ‹≈ √’Á≈ ˛Õ

(C) √≈ËȪ ÁΔ ÍÃ≈ÍÂΔ-’≈‹Ù∆Ò «Úæ ÍÃÏøË (Activating Finance) ¡Â∂ «’«¡≈ÂÓ’ «Úæ ÍÃÏøË
(Functional Finance) Á∂ «ÁzÙ‡∆’؉ È≈Ò ’≈Ø͉ «Ú’≈√ Ò¬∆ √≈ËÈ ÍÃ≈ÍÂ∆ ˘ «¬’ Óπæ÷ ¡√Â
Óø«È¡≈ ‹ªÁ≈ ˛, ‹∂’ «¬√ «ÁzÙ‡∆’؉ ˘ ÓøÈ «Ò¡≈ ‹≈Ú∂ ª ÿæ‡ «Ú’«√ ¡Ê «ÚÚ√Ê≈ «Úæ⁄
’Á≈È-ÔØ◊Â≈ «√˪ ӻÒ̻ «√˪ ȑƒ ‘Ø √’Á≈, «’™«’ ÿæ‡ «Ú’«√ Á∂Ùª «Úæ⁄ ÒØ’ª Á∆
¡≈ÓÁÈ Ï‘π ÿæ‡ ˛ ¡Â∂ ¡≈ÓÁÈ «Úæ⁄ Ï‘π ¡√Ó≈ÈÂ≈ Í≈¬∆ ‹ªÁ∆ ˛Õ ¿πÍ «ÁæÂ∂ «Ú⁄≈-Ú‡ªÁ∂
ÂØ∫ «¬‘ √ÍæÙ‡ ˛ «’ ’Á≈È ÔØ◊Â≈ «√˪ ⁄≈‘∂ ’≈Ø͉ «Úæ⁄ «’øÈ≈ Ú∆ «È¡≈Ù∆Ò «’™ È≈ ‘ØÚ∂,
ÿæ‡ «Ú’«√ Á∂Ùª Á∆¡ª √«ÊÂ∆¡ª «Úæ⁄ Ò≈◊» È‘ƒ ’∆Â≈ ‹≈ √’Á≈Õ

1. ‘’Minimum sacrifice approach to be the allocation of taxes is matched by a maximum benefit
approach to the determination of public expenditure and the two are combined in a general
theory of budget planning’’. —Musgrave

96 LOVELY PROFESSIONAL UNIVERSITY