Page 156 - DPOL101_POLITICAL_THEORY_PUNJABI

«¬’≈¬∆ñH: √πÂßÂÂ≈

Ì≈◊ª «Úæ⁄ Úø‚‰≈, Ú«‘Ó Ì«¡≈ ‘Ø √’Á≈ ˛ «’ È’≈≈ÂÓ’ Ë≈È≈ ¿πÁ≈Ú≈Á∆ ˛ ¡Â∂ √’≈≈ÂÓ’ Ë≈È≈ È؇
◊À-¿πÁ≈Ú≈Á∆Õ
√ø÷∂Í «Úæ⁄ ÓÀ’¨«ÓÈ Á≈ «Ú⁄≈ ˛ «’ √πÂøÂÂ≈ Á∆ ’∂ÚÒ «¬’ ‘∆ Ó»Ò Ë≈È≈ ˛, «‹√ ˘ Â∆√∂ √ÏøË Á∂ ¡Ë≈
”Â∂ ÍÃÌ≈«Ù ’∆Â≈ ‹≈ √’Á≈ ˛, ’Â≈, ’πfi Ø’’≈∆ ÍÃ√«ÊÂ∆¡ª ¡Â∂ ’Â≈ Áπ¡≈≈ «¬È∑ª ”⁄Ø∫ «È’Ò‰ Ò¬∆ ’πfi
’øÓÕ È’≈≈ÂÓ’ √πÂøÂÂ≈ Á∂ ¡Èπ√≈ ’Â≈ «Ú¡’Â∆ ˛, Ø’ Ú«‘Ó ˛, ¿πÁ∂Ù ¿π‘ ‘È ‹Ø «Ú¡’Â∆ «¬æ¤≈ ˛Õ
Á»√∂ Í≈√∂ √’≈≈ÂÓ’ √πÂøÂÂ≈ ¡Èπ√≈ ’Â≈ «Ú¡’Â∆ √Ó»‘ ¡Â∂ √ÓπÁ≈¬∂ ‘Ø √’Á∂ ‘ÈÕ Ø’ ÂØ∫ «¬Ò≈Ú≈ ¡Â∂
Ú«‘Ó ‘Ø √’Á∂ ‘È ¡Â∂ Í»≈ ’∆Â≈ ‹≈‰ Ú≈Ò≈ ¿πÁ∂Ù √∆«Ó ‘Ø √’Á≈ ˛Õ √πÂøÂÂ≈ Á∆ Â∆‹∆ Ë≈È≈ √πÂøÂÂ≈
Á∂ ÁØ Íæ÷ª ˘ ¿π‹≈◊ ’È «Úæ⁄ Ó‘æÂÚÍ»È Ì»«Ó’≈ «ÈÌ≈ √’Á∆ ˛Õ

’Δ È’≈≈ÂÓ’ ¡Â∂ √’≈≈ÂÓ’ √πÂøÂÂ≈ ÁΔ Ë≈È≈ ‘≈Ò∂ Ò≈ÌÁ≈«¬’ ˛?
(Are the concept of negative and positive liberty still usefull?)
¡√ƒ «¬√ ¡«Ë¡≈¬∂ Á≈ ¡≈øÌ √πÂøÂÂ≈ Á∆¡ª ÁØ Ë≈È≈Úª Á«Ó¡≈È √Ë≈‰ ¡øÂ È≈Ò ¡≈øÌ ’∆Â≈ ˛ ¡Â∂
‘π‰ Â∆√∆ Ë≈È≈ ”Â∂ Í‘πø⁄∂ ‘ªÕ ÓÀ’¨«ÓÈ Á∂ Â∆√∂ Î≈Ó»Ò∂ Á∆ ¿πÍÔØ◊Â≈ ¡Â∂ «ÚÙ∂Ù‰’≈∆ Á≈Ù«È’ª ”Â∂
«¬√ Á∂ Ù’Â∆Ù≈Ò∆ ÍÃÌ≈Ú Á∂ Ï≈Ú‹»Á ≈‹È∆Â∆ ¡Â∂ √Ó≈«‹’ √πÂøÂÂ≈ È≈Ò √Ïø«Ë ÍÃÓπæ÷ ⁄⁄≈ «Úæ⁄ ¡‹∂ Ú∆
Ï«ÒÈ Á∆ Á»√∆ Úø‚ Ë≈È≈ ‘∆ ¿π‹≈◊ ˛, ÍÃø» √Ú≈Ò «¬‘ ˛ : È’≈≈ÂÓ’ ¡Â∂ √’≈≈ÂÓ’ √πÂøÂÂ≈ ÍÃÂ∆
«¬‘ √æ⁄≈ ‘Ú≈Ò≈ Á≈Ù«È’ «ÁzÙ‡∆’؉ ÂØ∫ «’øÈ≈ ¡Ë≈« ˛Õ «¬√ È’≈≈ÂÓ’/√’≈≈ÂÓ’ Úø‚ Á∆ «¬’ ‘Ø
Ò∂÷’ ¡À«’ È∂Ò√È È∂ Ú∆ ¡≈ÒØ⁄È≈ ’∆Â∆ ˛Õ ÈÀÒ√È Á≈ Óøȉ≈ ˛ «’ √’≈≈ÂÓ’ √πÂøÂÂ≈ È≈Ò ‹πÛ∂ ‘ج∂ ’¬∆
Ò∂÷’ª, «‹Ú∂∫ ◊∆È ¡Â∂ ÏØ√ª’∂ È∂ √πÂøÂÂ≈ ˘ “Ø’ª Á≈ ¡«‘√≈√” ¡Â∂ “√πÂøÂÂ≈ Á∂ ’πfi ’È ‹ª ωȔ Á∂ »Í
«Úæ⁄ Úø‚ È‘ƒ ’∆Â∆Õ «¬√ Ò¬∆ √πÂøÂÂ≈ Á≈ ¡Ê ÷πÁ «√æË∆ ÍÃÁ≈È ’È Á∆ «ÁÙ≈ «Úæ⁄ √≈∂ ÍÃ’≈ Á∂ Ø’ª Á≈
¡«‘√≈√ ˛ ¡Â∂ ¡øÂ ’∂ÚÒ «¬‘ «‘ ‹ªÁ≈ ˛ «’ ‹Ø √πÂøÂÂ≈ Á∆¡ª Úæ÷-Úæ÷ «Ú¡≈«÷¡≈Úª Á≈ Ú◊∆’‰
«¬‘ Á√≈™Á≈ ˛ «’ ¿π‘ ’Ò≈«√’ ¿πÁ≈Ú≈Á∆ ÍÃøÍ≈ È≈Ò «’√ ‘æÁ Âæ’ √‘∆ ÏÀ·Á∂ ‘ÈÕ √πÂøÂÂ≈ Á∆¡ª ¿πÈ∑ª
Ë≈È≈Úª «Úæ⁄ ’πfi Í«Ú≈«’ √ÏøË ˛ ‹Ø Ï≈ÏÂ≈ Á∂ ÂΩ ”Â∂ Ï«ÒÈ ÚæÒØ∫ ’∆Â∆ ◊¬∆ Úø‚ Á∂ «¬’ ¡Â∂ Á»√∂ Í≈√∂
fiπ’∂ ‘ج∂ «Á÷≈¬∆ «ÁøÁ∂ ‘È ¡Â∂ «¬√ Í«Ú≈«’ √Ú»Í ˘ «ÈÙ«⁄ ’È Á≈ «È‰≈«¬’ Âæ’ ˛ «√˪’≈∆ Á≈,
“¡≈ÂÓ≈” Á∆ Ë≈È≈ Á∂ È≈Ò √ÏøË Á∆ ‘æÁ ¡Â∂ ¡≈√Ê≈Õ √’≈≈ÂÓ’ Âæ Á∂ √ÓÊ’ «Ú¡’Â∆ Á∂ «ÚÙÚ≈√, ÓπæÒª
¡Â∂ ⁄ø«◊¡≈¬∆ Á∆ Íë’Â∆ ¡Â∂ √ت «‹Ú∂∫ ÍÃÙȪ ˘ «Ú¡’Â∆ Á∆ √πÂøÂÂ≈ «ÈÙ«⁄ ’È ÂØ∫ √π√ø◊ ÓøÈÁ∂
‘È, ‹Á «’ ‹Ø È’≈≈ÂÓ’ Íæ÷ Á≈ √ÓÊÈ ’Á∂ ‘È, ¿π‘ ’Ò≈√’∆ ¿πÁ≈Ú≈Á∆ ÍÃøÍ≈ ÍÃÂ∆ ÚË∂∂ ¡≈Ù≈Ú≈Á∆ ˛
¡Â∂ «¬√ Á∂ ¡Èπ√≈ «¬√ ÍÃ’≈ Á∂ ÍÃÙȪ ˘ ¿π·≈¿π‰≈ ’Â≈ Á∆ √≈ı/«¬Ó≈ÈÁ≈∆ ”Â∂ Ùæ’ ’È Ú◊≈ ˛Õ «¬æÊ∂
«¬’ Íæ÷ ’Â≈ Á∂ «ÚÙÚ≈√, ÓπæÒª ¡Â∂ ⁄ø«◊¡≈ «Úæ⁄ √’≈≈ÂÓ’ π⁄∆ ÒÀ∫Á≈ ˛, ¿πµÊ∂ Á»√≈ Íæ÷ ¿πÈ∑ª Á∆ ¿πÒøÿ‰≈
’È «Úæ⁄ ¡≈͉≈ ÌÒ≈ √ÓfiÁ≈ ˛Õ

√πÂøÂÂ≈ ÁΔ¡ª ÍÃøÍ≈◊ Ë≈È≈Úª ÁΔ ÍÃ≈ÍÂΔ
(Inadequacy of Traditional Concepts of Freedom)

√πÂøÂÂ≈ Á∆¡ª «¬È∑ª ÁØ ÍÃøÍ≈◊ Ë≈È≈Úª ÂØ∫ ¡√øÂπÙ‡, «¬√ Á∂ √Ó’≈Ò∆È «√˪’≈ √πÂøÂÂ≈ Á∆¡ª ’πfi
Ó‘æÂÚÍ»È √Ó≈«‹’ ÍÃ√«ÊÂ∆¡ª Á≈ «ÈÓ≈‰ ’È Ò¬∆ √øÿÙÙ∆Ò ‘ÈÕ √πÂøÂÂ≈ Ò¬∆ «¬‘ √Ó≈«‹’ ÍÃ√«ÊÂ∆¡ª
≈‹ Áπ¡≈≈ ‹∆ÚÈ Á∂ ’πfi ÷∂Âª «Úæ⁄ ÌΩ«Â’ ¡Â∂ ’≈˘È∆ «ÚØË∆ Á∂ «ÚπæË √πæ«÷¡≈ Á∆ ◊ø‡∆ ¡Â∂ ÌΩ«Â’ √ت
(«‹Ú∂∫ ¡≈ÓÁÈ, «√æ«÷¡≈ ¡Â∂ «√‘ ¡≈«Á) Á∂ √Ó≈«‹’ ‘æÒ Âæ’ √∆«Ó ȑƒ ˛Õ «¬√ ÂØ∫ «¬Ò≈Ú≈ ¿π‘ «¬√ «Úæ⁄
ÁØ ‘Ø ‘æÒ ‹ØÛÈ≈ ⁄≈‘πøÁ∂ ‘È, «‹È∑ª ”Â∂ ¡‹∂ Í»È √«‘ÓÂ∆ È‘ƒ ˛Õ √πÂøÂÂ≈ Ò¬∆ Â∆√≈ ‘æÒ ˛ «’√∂ «Ú¡’Â∆
Á∂ √ø√«¥«Â’ √øÁÌ Á∆ ¿π√ √Ó≈‹ «Úæ⁄ √πæ«÷¡≈ «‹æÊ∂ ¿π‘ «‘øÁ≈ ˛Õ «¬‘ √ø√«¥«Â’ √øÁÌ ¿π√ Íë’«¡≈ Á≈
¿π‘ Ì≈◊ ‘πøÁ≈ ˛, «‹√ Á∂ Ó≈«Ë¡Ó ÂØ∫ «Ú¡’Â∆ ¡≈͉∆¡ª π⁄∆¡ª Á≈ «ÈÓ≈‰ ’Á≈ ˛Õ √ø√«¥«Â’ ¡«Ë’≈ª
Á∆ Óø◊ «Íæ¤∂ Ú∆ «¬‘ Ó‘æÂÚÍ»È ˛Õ «¬È∑ª Á≈ Óøȉ≈ ˛ «’ ÒØ’ «’√∂ Ú∆ √Ó≈‹ «Úæ⁄ «¬øÈ∆ Á∂ Âæ’ Ï≈Ï »Í
È≈Ò √πÂøÂ È‘ƒ ‘È, «‹øÈ∆ Á∂ Âæ’ Úæ÷-Úæ÷ √ø√«¥Â∆¡ª Á≈ √ÈÓ≈È-¡≈Á È‘ƒ ’∆Â≈ ‹ªÁ≈Õ √πÂøÂÂ≈ Á∆
⁄ΩÊ∆ Ë≈È≈ “√Ó»«‘’ √πÂøÂÂ≈” Á∆ Ë≈È≈ ˛ ‹Ø √≈∂ ÒØ’ª Á∂ Ú؇ Á∂‰ Á∂ ¡«Ë’≈ Ú◊∆ ≈‹È∆«Â’ √πÂøÂÂ≈
¡Â∂ «Ú⁄≈ ÍÃ◊‡ ’È Á∂ ¡«Ë’≈ ÂØ∫ «’Â∂ ÚË ’∂ ˛Õ
¿πµÂ-¡≈Ëπ«È’Ú≈Á∆ Ò∂÷’ª È∂ √πÂøÂÂ≈ Á∆ ¡≈Ëπ«È’ Ë≈È≈ Á∆ ¡≈ÒØ⁄È≈ ’∆Â∆ ˛, ¿π‘ «¬√ ˘ «ÈøÂ ÚËÁ∂

LOVELY PROFESSIONAL UNIVERSITY 149