Page 226 - DPOL101_POLITICAL_THEORY_PUNJABI
P. 226
«¬’≈¬∆ñAB: ÒØ’ ’«Ò¡≈‰ ¡Â∂ ’«Ò¡≈‰’≈Δ ≈‹
≈‹ Ó˜Á»ª Á∆ Í»ø‹∆ÍÂ∆¡ª ¡Â∂ Úæ‚∂ «˜ÓƒÁ≈ª ÂØ∫ æ«÷¡≈ ’È Ò¬∆ ÎÀ’‡∆, ’≈˘È ¡Â∂ «È¿»ÈÂÓ Ó˜Á»∆ È؇
’≈˘È ¡≈«Á Á≈ «ÈÓ≈‰ ’Á≈ ˛Õ
F. ÏÀ∫«’ø◊ ¡Â∂ ÓπÁ≈ Á≈ ÍÃÏøË- «ÚÙÚ Á∂ √≈∂ Á∂Ùª «Úæ⁄ ≈‹ Áπ¡≈≈ ÓπÁ≈ Á≈ ÍÃÏøË ’∆Â≈ ‹ªÁ≈ ˛ ¡Â∂ ¡È∂’ª
Á∂Ùª È≈Ò ¡≈͉∆ ÓπÁ≈ «ÈÔÓ Á Á≈ «ÈÙ⁄∂ ’∆Â≈ ‹ªÁ≈ ˛Õ
G. ÷∂ÂΔ ÁΔ ¿πµÈÂΔ ¡Â∂ ◊Ã≈Ó √ø◊·È- ÚÂÓ≈È √Ó∂∫ «Úæ⁄ √’≈ ÷∂Â∆ Á∆ ¿πµÈÂ∆ ¡Â∂ ◊Ã≈Ó∆‰ √ø◊·È Á∂ ’øÓ ”Â∂
Ú∆ ˜Ø «ÁøÁ∆ ˛Õ ÷∂Â∆ Á∆ ¿πµÈÂ∆ Ò¬∆ «Ï‹Ò∆ Á∂ ÷»‘ª, ÷∂Â∆ ¡Èπ√øË≈È ¡Â∂ «¬√ ÍÃ’≈ Á∆¡ª Á»√∆¡ª √π«ÚË≈Úª
«ÁæÂ∆¡ª ‹ªÁ∆¡ª ‘È ¡Â∂ ◊Ã≈Ó∆‰ √ø◊·È Ò¬∆ ◊Ã≈Ó Í≥⁄≈«¬Â ¡≈«Á Á∆ √Ê≈ÍÈ≈ ’∆Â∆ ‹ªÁ∆ ˛Õ
H. ¡√‘≈«¬’, ¡Í≈«‘‹ ¡Â∂ «ÏË «Ú¡’ÂΔ¡ª ÁΔ √‘≈«¬Â≈- ÚÂÓ≈È √Ó∂∫ Á≈ ≈‹ «¬’ ’«Ò¡≈‰’≈∆ √ø√Ê≈
˛ ¡Â∂ ≈‹ Áπ¡≈≈ Ïπæ„∂, ◊∆Ï, ¡øÈ∑∂, ¡√‘≈«¬’ ÒØ’ª Á∆ æ«÷¡≈ Ò¬∆ ¡È∂’ª ÍÃ’≈ Á∂ ’øÓ ’∆Â∂ ‹ªÁ∂ ‘ÈÕ ’πfi
≈‹ª «Úæ⁄ «Ú‘Ò∂ ÒØ’ª ˘ √‘≈«¬Â≈ Á∂‰ ¡Â∂ «ÏË ¡Ú√Ê≈ «Úæ⁄ ÒØ’ª ˘ ÍÀÈÙÈ Á∂‰ Á≈ ÍÃÏøË ’∆Â≈ ‹ªÁ≈ ˛Õ
I. ÓÈØø‹È ÁΔ «ÚÚ√Ê≈- «√‘ÂÓøÁ ÓÈØø‹È √¯Ò «Ú¡’Â∆ ¡Â∂ ‹∆ÚÈ Á∆ ¡Ë≈Ù∆Ò≈ ˛ ¡Â∂ ≈‹ Áπ¡≈≈
¡≈͉∂ È≈◊«’ª ˘ «√‘ÂÓøÁ ÓÈØø‹È Á∂ √≈ËÈ ÍÃÁ≈È ’È Á≈ ’øÓ Ú∆ ’∆Â≈ ‹ªÁ≈ ˛Õ ≈‹ Áπ¡≈≈ Ï◊∆⁄∂
¡Â∂ Í≈’, ÷∂‚ Á∂ ÓÀÁ≈È, √Ú‹È’ ÂÈÂ≈Òª, «√È∂Ó≈, ∂‚∆˙, È≈‡’ ◊ë‘ ¡≈«Á Á≈ ÍÃÏøË ’Á≈ ˛Õ ¡≈͉∂
«¬√ ’øÓ ¡Ë∆È ≈‹ Áπ¡≈≈ ⁄Ò«⁄æª ¡Â∂ «Èàÿª ”Â∂ Á∂÷-∂÷ ’∆Â∆ ‹ªÁ∆ ˛, «‹√ È≈Ò ÓÈØø‹È ¡ÙÒ∆Ò
È≈ ‘Ø ‹≈Ú∂Õ
A@. √Ó≈«‹’ √πË≈- ÚÂÓ≈È √Ó∂∫ «Úæ⁄ ≈‹ Áπ¡≈≈ √Ó≈«‹’ ¿πµÈÂ∆ ¡Â∂ √πË≈ Ò¬∆ ’øÓ ’∆Â≈ ‹ªÁ≈ ˛, ¿πÁ≈‘‰
Á∂ ÂΩ ”Â∂, Ì≈ «Úæ⁄ ≈‹ Áπ¡≈≈ ¡√ÍÙ‡≈, ‹≈Â-Í≈ Á∂ Ì∂Á, Ï≈Ò «Ú¡≈‘ ¡Â∂ Ï‘» «Ú¡≈‘ Á∂ «ÚπæË ÔÂÈ
’∆Â∂ ◊¬∂ ‘ÈÕ ‘∂’ ÍÃ◊Â∆Ù∆Ò ≈‹ Á≈ ’ÂÚ ˛ «’ ¿π‘ √Ó≈«‹’ Ïπ≈¬∆¡ª ˘ Á» ’∂Õ
¡√Ò «Úæ⁄ ≈‹ Á∂ «¬¤πæ’ ’≈‹ «¬øÈ∂ «˜¡≈Á≈ ‘È «’ ¿πÈ∑ª Á∆ ’ج∆ √»⁄∆ ω≈¿π‰≈ √øÌÚ È‘ƒ ˛Õ ≈‹ Á≈ ’øÓ
È≈◊«’ª ˘ ¿π‘ √≈∆¡ª √π«ÚË≈Úª ¡Â∂ ¡Ú√Ê≈Úª ÍÃÁ≈È ’È≈ ˛, «‹√ Áπ¡≈≈ ¿πÈ∑ª Á∆ ÌÒ≈¬∆ ¡Â∂ ¿πµÈÂ∆
‘Ø √’Á∆ ˛Õ ≈‹ Á∂ «¬¤πæ’ ’≈‹ ‘∆ ¡æ‹ ˜»∆ ’≈‹ª √Ó≈È ‘∆ Ó‘æÂÚÍ»È ‘Ø ◊¬∂ ‘ÈÕ ’æÒ∑ Âæ’ ≈‹ Á∂ «‹È∑ª
’øÓª ˘ ¿π√ Á∂ «¬¤πæ’ ’≈‹ √Ó«fi¡≈ ‹ªÁ≈ √∆, ¿π‘ ¡æ‹ ˜»∆ ÍÃÂ∆ ‘؉ Òæ◊∂ ‘ÈÕ √æ«Ì¡Â≈ Á∂ «Ú’≈√ Á∂
È≈Ò-È≈Ò ’≈‹ ÷∂ ÚËÁ≈ ‘∆ ‹≈ «‘≈ ˛Õ
≈‹ Á∂ ‹Ø ˜»∆ ¡Â∂ «¬¤πæ’ ’≈‹ ω≈¬∂ ◊¬∂ ‘È, ¿πÈ∑ª ’øÓª ˘ ÒØ’ÂøÂz≈ÂÓ’ ¡Â∂ ÒØ’ ’«Ò¡≈‰’≈∆ ≈‹ ‘∆
·∆’ „ø◊ È≈Ò ’ √’Á≈ ˛Õ
√Ú-ÓπÒª’È (Self Assessment)
«ÈÓÈ«Ò÷ √Ê≈Ȫ «Úæ⁄ √æ⁄/fi»· Áæ√Ø-
(State whether the following statements are True/False):
G. «√‘ ÓÈØø‹È √¯Ò «Ú¡’Â∆ Á∆ ¡Ë≈Ù∆Ò≈ ˛Õ
H. «√æ«÷¡≈ ˘ ¿πµÂÓ √Ó≈«‹’ ‹∆ÚÈ Á∆ ÍÃÊÓ ¡Ú√Ê≈ È‘ƒ «’‘≈ ‹≈ √’Á≈Õ
I. ‹∆ÚÈ Á≈ ¡ÈøÁ ⁄ø◊∆ «√‘ ”Â∂ ‘∆ «ÈÌ ˛Õ
AB.B √≈ ¡øÙ (Summary)
J ““ÒØ’ «‘æÂ’≈∆ ¿π‘ ≈‹ ˛ ‹Ø ¡≈͉∂ È≈◊«’ª Ò¬∆ «Ú¡≈Í’ √Ó≈«‹’ √∂Ú≈Úª Á∆ «ÚÚ√Ê≈ ’Á≈
˛Õ””
J ÒØ’ ’«Ò¡≈‰’≈∆ ≈‹ ÒØ’«‘æ ”Â∂ ¡Ë≈«Â ‘πøÁ≈ ˛ ¡Â∂ «¬√ √ÏøË ”⁄ ÒØ’«‘æ È≈Ò √≈‚≈ √ÏøË
≈‹È∆«Â’, √Ó≈«‹’, ¡≈«Ê’ «ÁzÙ‡∆ Á∂ ¡Ú√ Á∆ ¡√Ó≈ÈÂ≈ ˘ Á» ’’∂ ¿π√ Á∆¡ª √Ë≈‰ ˜»Âª
Á∆ Í»Â∆ ’È≈ ‘πøÁ≈ ˛Õ
J ÒØ’ ’«Ò¡≈‰’≈∆ ≈‹ Á∂ Á≈«¬ÂÚ «¬’ ¡«‹‘∂ ≈‹ Áπ¡≈≈ ‘∆ Í»∂ ’∆Â∂ ‹≈ √’Á∂ ‘È ‹Ø ¡≈«Ê’
LOVELY PROFESSIONAL UNIVERSITY 219