Page 231 - DPOL101_POLITICAL_THEORY_PUNJABI

≈‹È∆«Â’ «√˪Â

È؇ «Úæ⁄ √Ó≈ÈÂ≈ Á∂ «√˪ Á∆ √Ì ÂØ∫ Â’ √ø◊ ÍÃ∆Ì≈Ù≈ Á∂‰ Á≈ ÔÂÈ ’∆Â≈ «◊¡≈ ˛Õ ’πfi Ú∆ ‘ØÚ∂ √Ó≈ÈÂ≈ Á≈
«Ú⁄≈ «¬’ ¡Ω÷≈ «Ú⁄≈ ˛ ¡Â∂ ’Á∂-’Á∂ «¬√ Á≈ «ÚØË ’È Ú≈Ò∂ «¬√ Á∂ ¡«‹‘∂ ¡Ê «Ò÷Á∂ ‘È ‹Ø «¬√ Á∂
√ÓÊ’ª Á∂ ÓÈ ”⁄ È‘ƒ ‘πøÁ∂ ¡Â∂ Ùπ»-Ùπ» «Úæ⁄ «¬√ √ÏøË∆ ÎÀÒ∆¡ª ‘ج∆¡ª ◊æÒª ˘ Á» ’È≈ ˜»∆ ˛Õ

√Ó≈ÈÂ≈ ¡«Ë’≈ ÁΔ ¿πÁ≈‘‰ «ÁøÁΔ ˛, ÂæÊ Á≈ È‘ƒÕ (Equality as a Statement of Right, not to
Fact)
√Ì ÂØ∫ Í«‘Òª «¬‘ √ÍÙ‡ ’ Á∂‰≈ ˜»∆ ˛ «’ √Ó≈ÈÂ≈ «¬’ ¡«‹‘≈ Âæ ˛, «‹√ Á∆ Óø◊ ’∆Â∆ ‹ªÁ∆ ˛, «‹Ú∂∫
«’√∂ ¡«Ë’≈ Á∆ Óø◊ ’∆Â∆ ‹ªÁ∆ ˛Õ «¬‘ ¡«‹‘≈ ◊π‰≈ È‘ƒ, «‹√ Á≈ ¡√ƒ Ú∂Ú≈ Á∂ ‘∂ ‘ªÕ Á»√∂ ÙÏÁª «Úæ⁄
¡√ƒ ’«‘øÁ∂ ‘ª «’ ÓÈπæ÷ Á∂ È≈Ò √Ó≈ÈÂ≈ Á≈ ÚÂ∆≈ ‘؉≈ ⁄≈‘∆Á≈ ˛Õ «¬‘ È‘ƒ ’«‘øÁ∂ ‘È «’ ÓÈπæ÷ Ú≈√ÂÚ
«Úæ⁄ √Ó≈È ˛Õ ‘ª ’Á∂-’Á∂ ¡√ƒ ¡ʪ «Úæ⁄ ÓÈπæ÷ Á∆ Ï≈ÏÂ≈ Á∆ ◊æÒ ˜» ’Á∂ ‘ª, ¿πÁ≈‘‰ Á∂ ÂΩ ”Â∂
¡√ƒ «¬‘ ’«‘øÁ∂ ‘ª «’ “√≈∂ ÓÈπæ÷ ‹ÈÓ Á∂ √Ó≈È ‘È” ‹ª “Ì◊Ú≈È È∂ √≈∂ ÓÈπæ÷ª ˘ √Ó≈È Ï‰≈«¬¡≈ ˛” ‹ª
’«‘øÁ∂ ‘È «’ “ÓÈπæ÷ «¬’ «ÚÚ∂’Ù∆Ò ÍÉ≈Ò∆ ˛ ¡Â∂ «¬√ «ÁzÙ‡∆ ÂØ∫ √≈∂ ÓÈπæ÷ √Ó≈È ‘È” «¬È∑ª √≈∆¡ª ◊æÒª
Á≈ ÓÂÒÏ «¬‘ ‘πøÁ≈ ˛ «’ √≈∂ ÓÈπæ÷ª ˘ Ï≈Ï ¡«Ë’≈ ÍÃ≈Í ‘؉≈ ⁄≈‘∆Á≈ ˛, ¡√ƒ «¬‘ Á≈¡Ú≈ È‘ƒ ’Á∂
«’ √≈∂ ÓÈπæ÷ª Á∆ √∆«’ ¡Â∂ Ó≈È«√’ √ÓÊ≈Úª √πøÁÂ≈ ‹ª ÍëÂÌ≈ ¡≈«Á √Ó≈È ‹ª Ï≈Ï ‘ÈÕ
’Á∂-’Á∂ ÓÈπæ÷ Á∆ √Ó≈ÈÂ≈ ”Â∂ ˜Ø Á∂‰ Ò¬∆ ¡√ƒ ¿πÈ∑ª Á∆¡ª ’πfi ÍÃ◊‡ √Ó≈ÈÂ≈Úª ¡Â∂ ¡√Ó≈ÈÂ≈Úª Á≈ Úȉ
Ú∆ ’Á∂ ‘ªÕ ¿πÁ≈‘‰ Á∂ ÂΩ ”Â∂ ¡√ƒ «¬‘ ÂæÊ «ÁøÁ∂ ‘ª «’ ÓÈπæ÷ Á∆ ⁄ÓÛ∆ Á≈ ø◊ Ì≈Ú∂∫ ¡Òæ◊-¡Òæ◊ ‘ØÚ∂, ¿πÈ∑ª Á∂
æ
æ
æ
Ø
æ
æ
»
÷È Á≈ ◊ ª «¬’ ‘∆ ˛Õ Í«’Â∆ È Ú÷-Ú÷ ‹≈Â∆¡ª ˘ ¡Ò◊-¡Ò◊ ª È≈Ò È‘ƒ ω≈«¬¡≈Õ ’¬∆ ‹Û∆-χ∆
»
∂
Ã
ø
‹ª ¡ΩÙË∆ √≈∂ ÓÈπæ÷ª ”Â∂ «¬’Ø «‹‘≈ ÍÃÌ≈Ú Í≈™Á∆¡ª ‘È, ¿π‘ ◊Ø∂-’≈Ò∂ «Úæ⁄ ’ج∆ Ì∂Á È‘ƒ ’Á≈ ¡Â∂ ÓÈπæ÷ Á≈
÷»È √Ó»‘ (Blood Group) ÙÚ∂ ÓÈπæ÷ª È≈Ò «ÓÒ √’Á≈ ˛ ¡Â∂ ¿π‘ ÷»ÈÁ≈È ’’∂ ÙÚ∂ ÓÈπæ÷ ˘ ÈÚª ‹∆ÚÈ
Á∂ √’Á≈ ˛ ‹ª È∂Â‘∆‰ ’’∂ ¿π√ Á∆ ◊π¡≈⁄∆ ‘ج∆ «ÁzÙ‡∆ ˘ Ú≈«Í√ ’ √’Á≈ ˛, «Î ¡√ƒ «¬‘ Ú∆ ’«‘øÁ∂
‘ª «’ ÓÈπæ÷ Á∂ »Í-ø◊ Ì≈Ú∂∫ ¡Òæ◊-¡Òæ◊ ‘؉, ÍÃø» ¿πÈ∑ª Á∆ √∆«’, Ó≈È«√’ ¡Â∂ ÏΩ«Ë’ ˜»ª ª «¬æ’Ø
«‹‘∆¡ª ‘ÈÕ «¬√∂ Ò¬∆ ÓÈπæ÷-ÓÈπæ÷ «Úæ⁄ ’ج∆ Ì∂ÁÌ≈Ú ’È≈ ¿π«⁄ ȑƒ ˛Õ «¬√ Â∑ª ¡√ƒ ’Á∂-’Á∂ «’√∂ ÍÃ◊‡
√Ó≈ÈÂ≈ Á∂ ¡Ë≈ ”Â∂ ÓÈπæ÷ Á∆ Ïπ«È¡≈Á∆ √Ó≈ÈÂ≈ √Ê≈«Í ’È Á∆ ’Ø«ÙÙ ’Á∂ ‘ª, ’πfi Ú∆ ‘ØÚ∂, √Ó≈ÈÂ≈
«ÚÙÚ≈√ ’È Á∆ ⁄∆˜ ˛, Òæ̉ ¡Â∂ Í≈¿π‰ Á∆ ⁄∆˜ È‘ƒÕ
’Á∂-’Á∂ √Ó≈ÈÂ≈ Á∂ «ÚØË «Úæ⁄ «¬‘ ÂæÊ «ÁæÂ≈ ‹ªÁ≈ ˛ «’ √Ó≈ÈÂ≈ Íë’Â∆ Á∂ «ÈÔÓª Á∂ «ÚπæË ˛, ‹Á
Íë’Â∆ È∂ √≈∆¡ª Ú√»¡ª ˘ Ï≈Ï ω≈«¬¡≈ ˛, ËÂ∆ ¡Â∂ ¡≈’≈Ù «Úæ⁄ ’ج∆ Ó∂Ò È‘ƒÕ √»‹, ⁄øÁÓ≈ ¡Â∂
«√Â≈∂, ÍÏÂ, ¿π⁄≈¬∆, ÿ≈‡∆¡ª, ÈÁ∆¡ª, √ÓπøÁ, Áæ÷Â, ÍÙ»-Í≥¤∆, ’∆‡-ÍÂø◊∂, ¡ΩÂ-ÓÁ, ◊Ø∂-’≈Ò∂ ¡Â∂
Úæ‚∂-¤Ø‡∂ ¡≈«Á √≈∂ Ï≈Ï ‘È, ÂÁ ¡√ƒ Íë’Â∆ Á∆ «¬√ «ÚÚ√Ê≈ Á∂ «ÚπæË √ÈÓ≈ÈÂ≈ Á≈ «ÈÔÓ Ò≈◊» ’È
Á∆ ’Ø«ÙÙ «’™ ’∆¬∂Õ ¡«‹‘∂ ÂæÊ ¡√Ò «Úæ⁄ ¿π‘∆ ÒØ’ «ÁøÁ∂ ‘È, «‹È∑ª ˘ √Ó≈‹ «Úæ⁄ ÍÃ⁄æ«Ò ’«·È≈¬∆¡ª
ÂØ∫ Ò≈Ì ÍÃ≈Í ‘Ø «‘≈ ˛ ¡Â∂ ‹Ø «¬√ ˘ ¡≈͉∆ ÔØ◊Â≈ Á≈ Íπ√’≈ ÓøÈÁ∂ ‘ج∂ Á»√«¡ª ˘ ¿π√ ÂØ∫ Úªfi≈ æ÷‰≈
⁄≈‘πøÁ∂ ‘ÈÕ ⁄ø◊∆ ◊æÒ «¬‘ ˛ «’ ¡√ƒ Íë’Â∆ ˘ «‹™ Á≈ «Â™ √Ú∆’≈ È‘ƒ ’Á∂, ÏÒ«’ ÓÈπæ÷∆ ˜»ª Á∂
»Í ”⁄ √øÚ≈È «Úæ⁄ Òæ◊∂ «‘øÁ∂ ‘ª, «‹√ ÈÁ∆ «Úæ⁄ ‘Û∑ ¡≈ ’∂ ÷∂ª ¡Â∂ ÿª ˘ ‚ØÏ √’Á∆ ˛, ¡√ƒ ¿π√ «Úæ⁄
ÏøÈ∑ Ò◊≈ ’∂ È≈ ’∂ÚÒ ‘Û∑ ÂØ∫ ‘؉ Ú≈Ò∂ «ÚÈ≈Ù ˘ Ø’Á∂ ‘ª, ÏÒ«’ Í≈‰∆ Á∆ Ù’Â∆ ÂØ∫ «Ï‹Ò∆ ÍÀÁ≈ ’Á∂ ‘ª ¡Â∂
Î≈Ò» Í≈‰∆ È≈Ò ÷∂ª «Úæ⁄ «√ø⁄≈¬∆ ’Á∂ ‘ªÕ «¬√ Â∑ª Íë’Â∆ Á∆ ¡≈Û∑ ÒÀ ’∂ √Ó≈«‹’ ‹∆ÚÈ «Úæ⁄ √Ó≈ÈÂ≈
Á≈ «ÚØË ’È≈ ·∆’ È‘ƒ ˛Õ

√Ó≈ÈÂ≈ «¬’ ¡≈Ëπ«È’ «Ú⁄≈ ˛ (Equality as a Modern Idea)

Í∂Ù ’∆Â∂ ◊¬∂ ¡Ê «Úæ⁄ √Ó≈ÈÂ≈ Á≈ «Ú⁄≈ «¬’ ¡≈Ëπ«È’ «Ú⁄≈ ˛Õ ¡Ó∆’∆ ¥ªÂ∆ (AGGF) ¡Â∂ Îê√∆√∆
¥ªÂ∆ (AGHI) ¿π‘ Í«‘Òª Âæ’ √Ó≈‹ «Úæ⁄ ËÈ-√øÍÁ≈, ÍÁ-ÍëÂÙ·≈ Ù’Â∆ Á∆ √ÓæÊ≈ ˘ ’«·È≈¬∆¡ª ¡Â∂
¡‡Ò «ÚÚ√Ê≈ Á∂ »Í «Úæ⁄ √Ú∆’≈ ’∆Â≈ ‹ªÁ≈ √∆ ¡Â∂ ÍÃ⁄æ«Ò «Ú⁄≈Ë≈≈ Á∂ √ÏøË «Úæ⁄ ¿πÈ∑ª ˘ ¿π«⁄ ¡Â∂
Â’√ø◊ ·«‘≈¿π‰ Á≈ ÔÂÈ ’∆Â≈ ‹ªÁ≈ √∆Õ ¡≈Ëπ«È’ Ôπæ◊ Á∂ Ùπ» ÂØ∫ «¬È∑ª ’«·È≈¬∆¡ª ”Â∂ ÍÃÙÈ «⁄øÈ∑ Ò◊≈
’∂ «¬‘ ÍÂ≈ Ò◊≈¿π‰ Á∆ ’Ø«ÙÙ ’∆Â∆ ‹≈‰ Òæ◊∆ «’ «’‘Û∆¡ª-«’‘Û∆¡ª ’«·È≈¬∆¡ª √Ó≈«‹’ «ÚÚ√Ê≈ Á∆
¿πÍ‹ ‘ÈÕ «¬È∑ª «Úæ⁄Ø∫ «’‘Û∆¡ª-«’‘Û∆¡ª ’«·È≈¬∆¡ª ¡‰¿π«⁄ ‘È ¡Â∂ ¡«‹‘∆¡ª «’‘Û∆¡ª-«’‘Û∆¡ª
’«·È≈¬∆¡ª ˘ √Ó≈«‹’ ’≈Ú≈¬∆ Áπ¡≈≈ Á» ’∆Â≈ ‹≈ √’Á≈ ˛?ÓÂÒÏ «¬‘ «’ ÓÈπæ÷ª Á∆ √Ó≈ÈÂ≈ «¬’ Ó≈ÈÂ≈

224 LOVELY PROFESSIONAL UNIVERSITY