Page 146 - DPOL102_INDIAN POLITICAL SYSTEM

«¬’≈¬∆ñH: ÓøÂ∆ ÍÃ∆ÙÁ ¡Â∂ ÍÃË≈È ÓøÂ∆

AH. √’≈ Á≈ ÍzÓπæ÷ ÍÃÂ∆«ÈË∆ (Chief Spokesman of the Government)- √ß√Á ¡Â∂ ‹ÈÂ≈ Á∂ √≈‘Ó‰∂ È؇
ÓßÂ∆ Óß‚Ò Á∆ È∆Â∆ ¡Â∂ «ÈÓ≈‰ Á∆ ÿØÙ‰≈ ÍzË≈È ÓßÂ∆ ÚæÒØ∫ ’∆Â∆ ‹ªÁ∆ ˛Õ ¿π‘ √≈∂ ÍzÙ≈√’∆ «ÚÌ≈◊ª Á∆
‹≈‰’≈∆ æ÷Á≈ ˛ ¡Â∂ ‹ÁØ∫ ’Á∆ ’ج∆ ÓßÂ∆ √ß’‡ «Úæ⁄ ‘ØÚ∂, ª ¿π√ Á∆ √‘≈«¬Â≈ ’’∂ ÓßÂ∆ Óß‚Ò ±Í∆ «’ÙÂ∆
˘ ‚πæω ÂØ∫ Ï⁄≈¿π‰ Á≈ ’ßÓ ÍzË≈È ÓßÂ∆ ’Á≈ ˛Õ
AI. ÍzË≈È ÓßÂ∆ ¡Â∂ ‹ÈÓ (Prime Minister and the Public Opinion)- ÍzË≈È ÓßÂ∆ Á≈ ‹ÈÂ≈ È≈Ò «ÚÙ∂Ù
√ÏßË ‘πßÁ≈ ˛Õ ÍzË≈È ÓßÂ∆ Á∆ ̱«Ó’≈, ’ßÓª ¡Â∂ È∆Â∆ Á≈ ÍzÌ≈Ú ‹ÈÂ≈ ”Â∂ ÍÀ∫Á≈ ˛ ¡Â∂ ‹ÈÓ Á∂ √ÓÊÈ Á≈
ÍzÌ≈Ú ÍzË≈È ÓßÂ∆ ”Â∂ ÍÀ∫Á≈ ˛Õ √ß⁄≈ Á∂ √≈ËȪ «‹Ú∂∫ ∂«‚˙, ‡ÀÒ∆«Ú˜È ¡≈«Á ”Â∂ √’≈ Á≈ ‘∆ ’߇ØÒ ‘πßÁ≈
‘ÀÕ «¬È∑ª √≈ËȪ È≈Ò ÍzË≈È ÓßÂ∆ ‹ÈÓ ˘ ¡≈͉∂ Íæ÷ «Úæ⁄ ’ ÒÀ∫Á≈ ˛Õ «¬√ È≈Ò ¿π√ Á∆ Ù’Â∆ «ÁzÛ ‘πßÁ∆
˛Õ È«‘± ¡Â∂ «¬ßÁ≈ ◊ªË∆ È∂ ‹ÈÓ ¡≈͉∂ Íæ÷ «Úæ⁄ ’’∂ Ó‘æÂÚͱÈ Ì±«Ó’≈ ¡Á≈ ’∆Â∆ ˛Õ
B@. ≈‹ª Á∂ ’ßÓª Á∆ √Ó∆«÷¡≈ (Evaluation of the Work of States of the Prime Minister)- ÍzË≈È ÓßÂ∆ ˘
≈‹ √’≈ª Á∂ ’ßÓ’≈‹ Á∆ √Ó∆«÷¡≈ Á≈ ¡«Ë’≈ ˛Õ ÍzË≈È ÓßÂ∆ «¬ßÁ≈ ◊ªË∆ È∂ ‹πÒ≈¬∆ AIHC ˘ ÓæË ÍzÁ∂Ù
Á∂ «ÚÌ≈◊ª «Úæ⁄ ’ßÓ Á∆ √Ó∆«÷¡≈ ’∆Â∆Õ
BA. ÍzË≈È ÓßÂ∆ Á∆¡ª ¡≈Í≈Â’≈Ò∆È Ù’Â∆¡ª (Emergency Powers of the Prime Minister)- Ì≈Â∆
√ß«ÚË≈È ¡Ë∆È CEB, CEF, CF@ ÚæÒØ∫ Ì≈ Á∂ ≈Ù‡ÍÂ∆ «¬È∑ª Ù’Â∆¡ª Á≈ «¬√Â∂Ó≈Ò ÍzË≈È ÓßÂ∆ Á∆
√Ò≈‘ ¡Èπ√≈ ‘∆ ’Á≈ ˛Õ «‹Ú∂∫ ¡’±Ï AIFB «Úæ⁄ ⁄∆È Á∂ ‘ÓÒ∂ √Ó∂∫ C Á√ßÏ AIGA ˘ Í≈«’√Â≈È Á∂
‘ÓÒ∂ √Ó∂∫ ¡Â∂ BF ‹±È AIGE ˘ ¡ßÁÒ∆ «ÚÚ√’≈ ÷≈Ï ‘؉ ”Â∂ ¡Èπ¤∂Á CEB Á∂ ¡Ë∆È ≈Ù‡ÍÂ∆ È∂ ÍzË≈È
ÓßÂ∆ Á∆ √Ò≈‘ È≈Ò ‘∆ ¡≈Í≈Â’≈Ò∆È √«ÊÂ∆ Á∆ ÿØÙ‰≈ ’∆Â∆ √∆Õ «¬√∂ Â∑ª ¡Èπ¤∂Á CEF Á∂ ¡Ë∆È ≈‹ª
«Úæ⁄ ≈Ù‡ÍÂ∆ Ù≈√È Ú∆ ÍzË≈È ÓßÂ∆ Á∆ √Ò≈‘ ¡Èπ√≈ Ò◊≈«¬¡≈ ‹ªÁ≈ ˛Õ DDÚ∆∫ √ØË Á∂ ¡Èπ√≈ ≈Ù‡ÍÂ∆
¡Èπ¤∂Á CEB Á∂ ¡Ë∆È ¡≈Í≈Â’≈Ò Á∆ ÿØÙ‰≈ ª ‘∆ ’ √’Á≈ ˛, ‹∂’ ÓßÂ∆ Óß‚Ò ¡≈Í≈Â’≈Ò Á∆ ÿØÙ‰
’È Á∆ «Ò÷Â∆ √Ò≈‘ Á∂‰Õ ¡ÍzÀÒ AIGG ˘ ’≈Ú≈¬∆ ≈Ù‡ÍÂ∆ Ï∆. ‚∆. ‹ØÂ∆ È∂ ÍzË≈È ÓßÂ∆ Á∆ √Ò≈‘ ”Â∂
ÈΩ «ÚË≈È √Ì≈Úª ˘ Ìß◊ ’∆Â≈Õ

BB. «ÈÔπ’Â∆¡ª ’È Á≈ ¡«Ë’≈ (Power of Making Appointments)- ≈Ù‡ÍÂ∆ Úæ‚∂-Úæ‚∂ ¡«Ë’≈∆¡ª
Á∆¡ª «ÈÔπ’Â∆¡ª ÍÃË≈È ÓøÂ∆ Á∆ √Ò≈‘ ¡Â∂ ÓȘ»∆ È≈Ò ’Á≈ ˛Õ Á»√∂ Á∂Ùª «Úæ⁄ Ì∂‹∂ ‹≈‰ Ú≈Ò∂ ≈‹Á»Â,
≈‹ª Á∂ ◊ÚÈ, ¡‡≈È∆ ‹ÈÒ (Attorney General), ’ø‡ØÒ ¡Â∂ ¡≈‚∆‡ ‹ÈÒ (Comptroller &
Auditor General), √øÿ∆ ÒØ’ √∂Ú≈ ¡≈ÔØ◊ ¡Â∂ ⁄؉ ¡≈ÔØ◊ ¡≈«Á Á∂ ÍÃË≈Ȫ ¡Â∂ ÓÀ∫Ïª Á∆¡ª «ÈÔπ’Â∆¡ª
ÍÃË≈È ÓøÂ∆ Á∆ «√Î≈Ù ”Â∂ ‘∆ ’∆Â∆¡ª ‹ªÁ∆¡ª ‘ÈÕ ≈Ù‡ÍÂ∆ ÚæÒØ∫ ≈‹ √Ì≈ «Úæ⁄ √≈«‘Â, ’Ò≈, «Ú«◊¡≈È
¡Â∂ √Ó≈«‹’ √∂Ú≈ Á∂ ÷∂Âª «Úæ⁄ ÍëÂÙ·Â≈ ÍÃ≈Í ‹Ø AB «Ú¡’Â∆ È≈Ó˜Á ’∆Â∂ ‹ªÁ∂ ‘È, ¿π‘ ÍÃË≈È ÓøÂ∆
Á∆ √Ò≈‘ È≈Ò ‘∆ È≈Ó˜Á ’∆Â∂ ‹ªÁ∂ ‘ÈÕ
√Ú-ÓπÒª’‰ (Self Assessment)

Ï‘π-«Ú’ÒÍ∆ ÍzÙÈ (Multiple Choice Questions):
E. ≈Ù‡ÍÂ∆ «’√ ˘ ÍzË≈È ÓßÂ∆ ¡‘πÁ∂ Ò¬∆ √æÁ≈ «ÁßÁ≈ ˛?
(¡) Ï‘πÓ ÁÒ Á∂ È∂Â≈ ˘ (Ï) √Ì ÂØ∫ ÿæ‡ √∆‡ Ú≈Ò∂ ÁÒ ˘
(√) È≈ (¡) ¡Â∂ È≈ (Ï) (Á) ¿πÍØ’Â «Úæ⁄Ø∫ ’ج∆ È‘∆∫

F. ÍzË≈È ÓßÂ∆ ‘∂· «Ò«÷¡ª «Úæ⁄Ø∫ «’√ Á≈ ÍzË≈È Ú∆ ‘πßÁ≈ ˛?
(¡) ÒØ’ √Ì≈ (Ï) ≈‹ √Ì≈
(√) ÔØ‹È≈ ¡≈ÔØ◊ (Á) ¿πÍØ’Â «Úæ⁄Ø∫ ’ج∆ È‘∆∫
G. Ì≈ «Úæ⁄ √ß√Á∆ √’≈ ˛, «‹√ «Úæ⁄ ≈Ù‡ Á≈ Óπ÷∆ ≈Ù‡ÍÂ∆ ˛ ¡Â∂ √’≈ Á≈ ¡√Ò∆ Óπ÷∆ ˛?
(¡) Óπæ÷ ÓßÂ∆ (Ï) ≈‹ ÓßÂ∆

(√) ÍzË≈È ÓßÂ∆ (Á) ¿πÍØ’Â «Úæ⁄Ø ’ج∆ È‘∆∫

LOVELY PROFESSIONAL UNIVERSITY 139