Page 226 - DPOL102_INDIAN POLITICAL SYSTEM

«¬’≈¬∆ñAB: Ì≈Â∆ √ßÿÚ≈Á

¿π√ √Ó∂∫ Á∆ Óπ◊Ò ’∂∫Á∆ √’≈ Á∆ ’Ó˜Ø∆ Á≈ ‘∆ ’≈È √∆Õ ÷±È È≈Ò Íz≈Í ’∆Â∆ ◊¬∆ Ì≈ Á∆ √πÂßÂÂ≈ È؇
˘ √πæ«÷¡Â æ÷‰ Ò¬∆ ¡Â∂ ≈Ù‡ ˘ «Ú’∂∫Á∆’È Á∆¡ª Ù’Â∆¡ª ÂØ∫ Ï⁄≈¿π‰ Ò¬∆ Ù’Â∆Ù≈Ò∆ ’∂∫Á Á≈
‘؉≈ Ï‘π ‘∆ ˜±∆ ˛Õ

B. ¡≈«Ê’ ¡Â∂ √Ó≈«‹’ ¿πµÈÂ∆ Ò¬∆ Ù’Â∆Ù≈Ò∆ ’∂∫Á Á∆ ˜± (Need of Strong Centre for Economic
and Social Progress): Ì≈ Á∆ ≈‹È∆«Â’ √πÂßÂÂ≈, ¡≈«Ê’ ¡Â∂ √Ó≈«‹’ √πÂßÂÂ≈ ÂØ∫ «ÏȪ «Ú¡Ê
√∆ (Political Liberty is meaningless without social and economic liberty)Õ √≈‚∂ Á∂Ù Ú≈√∆¡ª Á≈ ÍæË
Ï‘π ‘∂·Ò≈ √∆Õ Á∂Ù «Úæ⁄ ¡≈«Ê’ ¿πµÈÂ∆ √ßÌÚ Ï‰≈¿π‰ Á∂ Ò¬∆ ¡≈«Ê’ ÔØ‹È≈Úª Ùπ± ’È≈ ˜±∆ √∆Õ
Íπ≈‰∆¡ª «Ú⁄≈Ë≈≈Úª ¡Â∂ ∆Â∆-«Ú≈˜ª ˘ ÏÁÒ‰ ¡Â∂ ‹È ’«Ò¡≈‰ Ò¬∆ ≈Ù‡∆ ÍæË ”Â∂ ’¬∆ √Ó≈«‹’
ÔØ‹È≈Úª Ò≈◊± ’È Á∆ ˜± √∆Õ
C. Á∂Ù Á∆¡ª Úæ÷-Úæ÷ √Óæ«√¡≈Úª ˘ ‘æÒ ’È Ò¬∆ Ù’Â∆Ù≈Ò∆ ’∂∫Á Á∆ √Ê≈ÍÈ≈ (Need of a Strong Centre
to Solve Various Problems of the Country)- ‹ÁØ∫ √ß«ÚË≈È Ï‰≈«¬¡≈ ‹≈ «‘≈ √∆, ¿π√ √Ó∂∫ Ì≈ ϑπÂ
◊ßÌ∆ ÁÙ≈ «Úæ⁄Ø∫ ◊π˜ «‘≈ √∆Õ Á∂Ù Á∆ Úß‚ ÂØ∫ Ï≈¡Á ‹Ø ÷±È Ú«◊¡≈, ¿π√ ÂØ∫ ÍzÌ≈«Ú ‘؉≈ √πÌ≈«Ú’ ‘∆ √∆Õ
√ßÍzÁ≈«¬’ Áß◊∂, ’ÙÓ∆ Á∆ √Óæ«√¡≈, «Ú√Ê≈«ÍÂ≈ Á≈ ÍπÈ √Ê≈ÍÈ, Á∂Ù ˘ Ï≈‘∆ ‘Ó«Ò¡ª ÂØ∫ Ï⁄≈¿π‰≈, Á∂Ù
Á∆ ÈÙ‡ ‘ج∆ ¡Ê«ÚÚ√Ê≈ Á≈ ’ßÓ, «¬’ Ù’Â∆Ù≈Ò∆ ’∂∫Á ÚæÒØ∫ ‘∆ √ÎÒÂ≈ͱÚ’ ’∆Â≈ ‹≈ √’Á≈ √∆Õ
D. Ì≈ Á∆ ¡÷ø‚Â≈ ˘ ‚ (Danger to Unity of India)- ¡ß◊∂˜ª Á∆ “Îπæ‡ Í≈˙ ¡Â∂ ≈‹ ’Ø” (Divide and
Rule) Á∆ È∆Â∆ Á∂ ’≈È ‘∆ Ì≈ «Ì¡≈È’ √ßÍzÁ≈«¬’ Áß«◊¡ª Á≈ «Ù’≈ ‘Ø«¬¡≈ √∆Õ «¬√ Ò¬∆ ≈Ù‡∆ ¬∂’Â≈
˘ √«Ê æ÷‰ Ò¬∆ Ú∆ «¬’ Ù’Â∆Ù≈Ò∆ ’∂∫Á Á∆ ˜± √∆Õ Ì≈ √Á∆¡ª Âæ’ ¤Ø‡∂-¤Ø‡∂ ≈‹ª «Úæ⁄ Úø«‚¡≈
«‘≈ Í ¡ß◊∂˜ª Á∂ ≈‹ «Úæ⁄ √ßÔπ’ ‘Ø«¬¡≈Õ «ÚÁ∂Ù∆ Ù≈√È ÍzÂ∆ ÈÎ Á∂ ’≈È Ì≈Â∆ «¬’ √ªfi∂ Óß⁄ ”Â∂
«¬’æ·∂ ‘ج∂Õ √≈‚∂ √ß«ÚË≈È «ÈÓ≈Â≈ ¿π√ ≈Ù‡∆ ¬∂’Â≈ ˘ ω≈¬∆ æ÷‰≈ ⁄≈‘πßÁ∂ √ÈÕ «ÚÙ∂Ù ’’∂ «¬√ Á∆ ˜±Â
˘ ¿πÁØ∫ ‘Ø Ú∆ «˜¡≈Á≈ Ó«‘√±√ ’∆Â≈ «◊¡≈, ‹ÁØ∫ «Ïz«‡Ù Ù≈√È Á∂ ¡ß «Úæ⁄ «Úÿ‡È’≈∆ Âæ ¿πÌ ‘∂ √ÈÕ
√≈‚∂ ≈Ù‡∆ È∂Â≈ «¬√ «ÚÈ≈Ù ˘ Ó«‘√±√ ’ ¸æ’∂ √ÈÕ ¿πÈ∑ª È∂ Á±-«ÁzÙ‡∆ ÂØ∫ ’ßÓ ÒÀ∫Á∂ ‘ج∂ Ì≈Â∆ «¬«Â‘≈√ ÂØ∫
Í≈· «√æ÷Á∂ ‘ج∂ ≈Ù‡∆ ¬∂’Â≈ ω≈¬∆ æ÷‰ Ò¬∆ «¬’ Ù’Â∆Ù≈Ò∆ ’∂∫Á Á≈ √ß’ÒÍ ’∆Â≈Õ
E. Ù’Â∆Ù≈Ò∆ ’∂∫Á √Ó∂∫ Á∆ Óß◊ (Strong Centre is the Need of the Time)- √ß«ÚË≈È «ÈÓ≈Â≈ ¿π√
¡√Ò∆¡Â ÂØ∫ ⁄ß◊∆ Â∑ª ‹≈‰± √È «’ Ù’Â∆Ù≈Ò∆ ’∂∫Á √Ó∂∫ Á∆ Óß◊ ˛Õ ¡Ó∆’≈, √«Ú‡˜ÒÀ∫‚, ¡≈√‡∂zÒ∆¡≈
¡≈«Á Á∆¡ª ¿πÁ≈‘‰ª ¿πÈ∑ª Á∂ √≈‘Ó‰∂ √ÈÕ ¿πÈ∑ª Á∂Ùª È∂ √ß«ÚË≈È ÚæÒØ∫ ’∂∫Á ˘ ’πfi √∆«Ó ْÂ∆¡ª ÍzÁ≈È
’’∂ ’Ó˜Ø ≈‹ √Ê≈«Í ’∆Â∂ √È Í √Ó∂∫ Á∂ Ï∆‰ È≈Ò «¬È∑ª Á∂Ùª Á∆¡ª ’∂∫Á∆ √’≈ª È∂ «¬ßÈ∆¡ª «˜¡≈Á≈
Ù’Â∆¡ª ◊z«‘‰ ’ Ò¬∆¡ª √È «’ ’πfi ¡≈ÒØ⁄’ «¬√ √ßÿÚ≈Á «√˪ Á≈ ÿØ ¿π¶ÿ‰ Áæ√Á∂ ‘ÈÕ √≈‚∂ √ß«ÚË≈È
«ÈÓ≈Â≈ «¬√ ◊æÒ ÂØ∫ ‹≈‰± √È «’ ‹∂’ Ì≈ «Úæ⁄ ’Ó˜Ø ’∂∫Á Ú∆ √Ê≈«Í ’ «ÁæÂ≈ ‹≈Ú∂ ª √Óª Ï∆‰
Á∂ È≈Ò «¬‘ ’Ó˜Ø ’∂∫Á ‘Ø ’¬∆ Ù’Â∆¡ª ˜± ‘∆ ◊z«‘‰ ’∂◊≈Õ «’™«’ Ù’Â∆Ù≈Ò∆ ’∂∫Á ÚÂÓ≈È √Ó∂∫
Á∆ ˜±∆ Óß◊ ˛Õ
F. Ù’Â∆Ù≈Ò∆ ’∂∫Á Á∆ ÍzßÍ≈ (Tradition of Strong Centre)- Ì≈ «Úæ⁄ «Ïz«‡Ù Ù≈√È ’≈Ò ÂØ∫ ‘∆ Ù’Â∆Ù≈Ò∆
’∂∫Á Á∆ √Ê≈ÍÈ≈ ‘Ø ¸æ’∆ √∆Õ AICE Á∂ ¡À’‡ ÂØ∫ Í«‘Òª Á∂Ù «Úæ⁄ ¬∂’≈ÂÓ’ √’≈ ⁄æÒ ‘∆ √∆Õ ÌÒ∂ ‘∆
AICE Á∂ ¡À’‡ ÚæÒØ∫ ÍzªÂ∆ √ÚÙ≈√È (Provincial Autonomy) Á∆ √Ê≈ÍÈ≈ ’ «ÁæÂ∆ ◊¬∆, Í «Î Ú∆ ’∂∫Á
˘ Ù’Â∆Ù≈Ò∆ ω≈¬∆ æ«÷¡≈ «◊¡≈ √∆Õ «¬√ Â∑ª √πÂßÂ Ì≈ «Úæ⁄ Ù’Â∆Ù≈Ò∆ ’∂∫Á Á∆ ÍzßÍ≈ ω≈¬∆ æ÷‰≈
«È¡≈√ß◊ √Ó«fi¡≈ «◊¡≈Õ
G. Ì≈Â∆ «¡≈√ª Á∆ √Óæ«√¡≈ ˘ ‘æÒ ’È Ò¬∆ Ù’Â∆¡ª ’∂∫Á Á∆ ˜± (Need of Strong Centre to
Solve the Problems of Pricely States)- ¿π√ √Ó∂∫ Á∆ √«ÊÂ∆ Á∂ ¡Èπ√≈ ¡Â∂ Ì≈Â∆ «¡≈√ª Á∂ Ù≈√È Á≈
¡ß ’È Ò¬∆ Ú∆ Ù’Â∆Ù≈Ò∆ ’∂∫Á Á∆ ˜± √∆Õ AIDG Á∂ √πÂßÂ ¡À’‡ ÚæÒØ∫ Á∂Ù∆ «¡≈√ª ˘ ͱÈ √πÂßÂ
«‘‰ Á≈ ¡«Ë’≈ ÍzÁ≈È ’∆Â≈ «◊¡≈ √∆ ‹Ø «’ Ì≈ Á∆ √πÂßÂÂ≈ Ò¬∆ ÿ≈Â’ «√æË ‘Ø √’Á≈ √∆Õ ¡√Ò «Úæ⁄
’∂∫Á ˘ Ù’Â∆Ù≈Ò∆ ω≈¿π‰≈ ˜±∆ √∆ ª «’ ¿πÈ∑ª «¡≈√ª ˘ Ì≈ «Úæ⁄ «Ú’«√ ’∆Â≈ ‹≈ √’∂Õ
H. ’πfi √ß«ÚË≈È «ÈÓ≈Â≈ ¬∂’≈ÂÓ’ Ù≈√È Á∂ Íæ÷ «Úæ⁄ (Some Constitution makers were in favour of Unitary
Government)- «‹√ √Ó∂∫ Í≈ Á∂ ÈÚ∂∫ √ß«ÚË≈È Á≈ «ÈÓ≈‰ ’∆Â≈ ‹≈ «‘≈ √∆, ¿π√ √Ó∂∫ Ú∆ ’πfi «Ú⁄≈’

LOVELY PROFESSIONAL UNIVERSITY 219