Page 64 - DPOL102_INDIAN_POLITICAL_SYSTEM_PUNJABI

«¬’≈¬∆ñE: √ßÿ∆ √’≈ : ≈Ù‡ÍÂ∆, ¿πµÍ-≈Ù‡ÍÂ∆

B. √≈Ò AIIG «Úæ⁄ Ì≈ Á∂ ≈Ù‡ÍÂ∆ ¡‘πÁ∂ Á∆ ⁄؉ Ò¬∆ ‹Ø ÁØ ¿πÓ∆ÁÚ≈ ÷Û∑∂ ‘ج∂, ¿πÈ∑ª «Úæ⁄ «¬’ È؇
’∂. ¡≈. È≈≈«¬È‰ √È ¡Â∂ Á±√∂.................................. √ÈÕ
C. √≈Ò AIHG «Úæ⁄ ÈΩÚ∂∫ ≈Ù‡ÍÂ∆ Á∆ ⁄؉ √Ó∂∫ ⁄؉ Óø‚Ò Á∆ √ø«÷¡≈ ............. √∆Õ

E.B ≈Ù‡ÍÂ∆ Á∆ ⁄؉ Á∂ „ø◊ Á∆ ¡≈ÒØ⁄È≈
(Criticism of the Method for Election of the President)

¡≈ÒØ⁄’ ≈Ù‡ÍÂ∆ Á∂ ⁄؉ Á∂ „ø◊ «Úæ⁄ ‘∂· «Ò÷∆¡ª Âπ‡∆¡ª Áæ√Á∂ ‘È-
A. «¬‘ ¡ÈπÍ≈«Â’ ÍÃÂ∆«ÈËÂ≈ ÍÉ≈Ò∆ È‘ƒ ˛ (It is not a System of Proportional Representation) : ¡ÈπÍ≈«Â’
ÍÃÂ∆«ÈËÂ≈ ÍÉ≈Ò∆ Á≈ Ó»Ò Âæ «¬‘ ‘πøÁ≈ ˛ «’ ¸‰∂ ¡‘π«Á¡ª ”Â∂ ÿæ‡Ø-ÿæ‡ «ÂøÈ «Ú¡’Â∆¡ª ˘ ¸«‰¡≈ ‹≈‰≈
‘πøÁ≈ ˛Õ ⁄؉ √ø√Ê≈ «Úæ⁄ ⁄؉∂ ÓÀ∫Ïª Á∆ ÍÃÂ∆«ÈËÂ≈ Ú؇ª ÚæÒØ∫ Í≈¬∆¡ª ◊¬∆¡ª Ú؇ª Á∂ ¡ÈπÍ≈ «Úæ⁄ ‘πøÁ≈ ˛Õ
«¬√ Â∑ª «¬√ Ò¬∆ Ï‘π-ÓÀ∫Ï∆ ⁄؉ ÷∂Â Á∆ ˜» ‘πøÁ∆ ˛, «‹√ È≈Ò «’ √∆‡ª Á∆ ¡ÈπÍ≈«Â’ Úø‚ ‘Ø √’∂Õ «¬√
ÂØ∫ ¿πÒ‡ ≈Ù‡ÍÂ∆ Á∆ ⁄؉ «Úæ⁄ «¬‘ „ø◊ È‘ƒ ¡Í‰≈«¬¡≈ «◊¡≈Õ ≈Ù‡ÍÂ∆ Á∆ ⁄؉ «Úæ⁄ ’∂ÚÒ «¬’ ‘∆
«Ú¡’Â∆ ˘ ≈Ù‡ÍÂ∆ ¸«‰¡≈ ‹ªÁ≈ ˛Õ «¬√ Ò¬∆ «¬‘ ¡ÈπÍ≈«Â’ ÍÃÂ∆«ÈËÂ≈ ÍÉ≈Ò∆ È‘ƒ ˛Õ
B. ◊πøfiÒÁ≈ ÍÉ≈Ò∆ (It is a very Complex Method) : ≈Ù‡ÍÂ∆ Á∆ ⁄؉ ÍÉ≈Ò∆ Ï‘π ◊πøfiÒÁ≈ ˛, «‹√
«Úæ⁄ ≈‹ª Á∂ ‘∂’ ¡ÀµÓ. ¡ÀµÒ. ¬∂. ¡Â∂ ‘∂’ √ø√Á ÓÀ∫Ï Á∆¡ª Ú؇ª Á≈ «‘√≈Ï-«’Â≈Ï Ò◊≈«¬¡≈ ‹ªÁ≈ ˛Õ Ú؇ª
Á≈ ˜»∆ ¡ÈπÍ≈ ÒÀ‰≈ ÍÃ≈Ê«Ó’Â≈ Áæ√‰≈ ¡Â∂ «’√∂ ¿πÓ∆ÁÚ≈ ÚæÒØ∫ ˜»∆ ¡ÈπÍ≈ È≈ ÒÀ‰ Á∆ √«ÊÂ∆ «Úæ⁄
Ú؇ª Á≈ ÏÁÒ≈¡ Ú∆ «¬√ ÍÉ≈Ò∆ ˘ ◊πøfiÒÁ≈ ω≈™Á≈ ˛Õ
C. ≈‹ª Á∆ ÍÃÂ∆«ÈËÂ≈ «Úæ⁄ Ï≈ÏÂ≈ Á∆ ’Ó∆ (Lack of Uniformity in the Representation of States) :
√ø«ÚË≈È «Úæ⁄ «Ò«÷¡≈ «◊¡≈ ˛ «’ «‹æÊØ∫ Âæ’ √øÌÚ ‘Ø √’∂, ÍÃÂ∆«ÈËÂ≈ «Úæ⁄ «¬’»ÍÂ≈ ÌØ√∂ÔØ◊ ω≈¬∆ ‹≈Ú∂
Í «¬’ ¡ÀµÓ. ¡ÀµÒ. Á∆ Ú؇ Á≈ «‘√≈Ï-«’Â≈Ï Ò◊≈¿π‰ Ò¬∆ ‹Ø Î≈Ó»Ò≈ ¡Í‰≈«¬¡≈ «◊¡≈ ˛, ¿π‘ ¡Òæ◊-
¡Òæ◊ ≈‹ª Á∂ ¡ÀµÓ. ¡ÀµÒ. ¬∂˜. Á∆¡ª Ú؇ª Á∆ ’∆Ó «Úæ⁄ «ÌøÈÂ≈ «Ò¡≈¿π‰ Á≈ ’≈È Ï‰Á≈ ˛Õ AIIG «Úæ⁄
≈Ù‡ÍÂ∆ Á∆ ⁄؉ «Úæ⁄ «Ó˜ØÓ Á∂ «¬’ ¡ÀµÓ. ¡ÀµÒ. ¬∂. Á∆ Ú؇ Á∆ ’∆Ó ’∂ÚÒ H √∆, ‹Á «’ Ô». Í∆. Á∂ «¬’
¡ÀµÓ. ¡ÀµÒ. ¬∂. Á∆ Ú؇ Á∆ ’∆Ó B@H √∆Õ «¬√ Â∑ª Ô». Í∆. Á∂ Ì≈∆ √ø«÷¡≈ «Úæ⁄ √ø√Á ÓÀ∫Ï ¡Â∂ ¡ÀµÓ. ¡ÀµÒ. ¬∂.
‘Ó∂Ùª ‘∆ ≈Ù‡ÍÂ∆ Á∆ ⁄؉ «Úæ⁄ Ó‘æÂÚÍ»È Ì»«Ó’≈ «ÈÌ≈™Á∂ ‘È ¡Â∂ ⁄؉ ˘ ÍÃÌ≈«Ú ’Á∂ ‘ÈÕ
D. «¬‘ «¬’æÒ≈ ÏÁÒ≈¡ ÒØ’Ó ÍÉ≈Ò∆ È‘ƒ ‘À (It is not a Single Transferable Vote System) : √ø«ÚË≈È
«¬√ ˘ ◊Ò »Í «Úæ⁄ «¬’æÒ≈ ÏÁÒ≈¡ Ú؇ ÍÉ≈Ò∆ Áæ√Á≈ ˛Õ ¡√Ò «Úæ⁄ «¬‘ ¡«‹‘∆ ÍÉ≈Ò∆ È‘ƒ ˛Õ «¬’æÒ≈
ÏÁÒ≈¡ Ú؇ ÍÉ≈Ò∆ ’∂ÚÒ «¬’ Ï‘π √ø√Á∆ ⁄؉ ÷∂Â «Úæ⁄ Ò≈◊» ’∆Â∆ ‹≈ √’Á∆ ˛Õ «¬æÊ∂ ‘Ø Ú؇ª Á∂ ÏÁÒ≈¡
Á≈ √Ú≈Ò ÍÀÁ≈ ‘πøÁ≈ ˛Õ ≈Ù‡ÍÂ∆ Á∆ ⁄؉ ÍÉ≈Ò∆ «Úæ⁄ ’∂ÚÒ «¬’ «Ú¡’Â∆ Á≈ ≈Ù‡ÍÂ∆ Á∂ »Í «Úæ⁄ ⁄؉
’È∆ ‘πøÁ∆ ˛, «¬√ Ò¬∆ «¬√ ⁄؉ «Úæ⁄ «¬’æÒ≈ ÏÁÒ≈¡ ÔØ◊ Ú؇ ÍÉ≈Ò∆ «ÚÚ‘≈«’ È‘ƒ ‘Ø √’Á∆Õ «¬√ ˘
«Ú’Ò«Í’ Ú؇ ‹ª ÍÃ≈Ê«Ó’Â≈ Ú؇ ÍÉ≈Ò∆ ’«‘‰≈ √‘∆ ‘ØÚ∂◊≈Õ
E. ÍÃ≈Ê«Ó’Â≈Úª È≈ Á‹ ’∆Â∆¡ª ‹≈‰∆¡ª √ø’‡ Á≈ ’≈È Ï‰ √’Á≈ ˛ (Non-recording of Preferences can
be a source of crisis) : ≈Ù‡ÍÂ∆ ⁄؉ ÍÉ≈Ò∆ Á≈ «¬’ Ó»Ò ¡≈Ë≈ «¬‘ ˛ «’ ‹∂’ Í«‘Ò∆ «◊‰Â∆ (‹Ø «’
Ú؇ª Á∆ Í«‘Ò∆ Í√øÁ Á∆ «◊‰Â∆ ‘πøÁ∆ ˛) «Úæ⁄ ’ج∆ «¬’ Ú∆ ¿πÓ∆ÁÚ≈ Ú؇ª Á≈ «ÈË≈« ’؇≈ ÍÃ≈Í ’È
«Úæ⁄ ¡√ÎÒ «‘øÁ≈ ˛ ª √Ì ÂØ∫ ÿæ‡ Ú؇ª ÒÀ‰ Ú≈Ò∂ ¿πÓ∆ÁÚ≈ ˘ Óπ’≈ÏÒ∂ ÂØ∫ Ï≈‘ ’ «ÁæÂ≈ ‹ªÁ≈ ˛ ¡Â∂ ¿π√
Á∆¡ª Ú؇ª ˘ Ú؇ª ÚæÒØ∫ Á‹ ’∆Â∆ ◊¬∆ Á»√∆ ÍÃ≈Ê«Ó’Â≈ Á∂ ¡Ë≈ ”Â∂ Ï≈’∆ ¿πÓ∆ÁÚ≈ª «Úæ⁄ Úø‚ «ÁæÂ≈ ‹ªÁ≈
˛ Í ‹∂’ Ú؇ª ÚæÒØ∫ Á»√∆ ÍÃ≈Ê«Ó’Â≈ «ÁæÂ∆ ‘∆ È≈ ◊¬∆ ‘ØÚ∂ ª Ú؇ª Á∂ ÏÁÒ‰ Á∆ Ó»Ò Ù ˘ Í»≈ ’È≈
¡√øÌÚ ‘Ø √’Á≈ ˛Õ ¡«‹‘∆ √øÌ≈ÚÈ≈ Ì«Úæ÷ «Úæ⁄ ‘؉ Ú≈Ò∂ «’√∂ Ú∆ ≈Ù‡ÍÂ∆ ⁄؉ «Úæ⁄ ‘Ø √’Á∆ ˛Õ
F. ⁄؉ Óø‚Ò «Úæ⁄ ÷≈Ò∆ √∆‡ª Á∂ Ï≈Ú‹»Á ⁄؉ ’Ú≈¿π‰≈ (Holding of the election despite vacancies in the
electroal college) : √Ú¿πµ⁄ ¡Á≈Ò Á∂ ÎÀ√Ò∂ ¡Èπ√≈ ≈‹ «ÚË≈È √Ì≈/√Ì≈Úª Ìø◊ ‘؉ Á∂ ÈÂ∆‹∂ Ú‹Ø∫ ⁄؉
Óø‚Ò «Úæ⁄ ’¬∆ √∆‡ª ÷≈Ò∆ ‘؉ Á∂ Ï≈Ú‹»Á Ú∆ ≈Ù‡ÍÂ∆ Á∆ ⁄؉ Í«‘Ò∂ ≈Ù‡ÍÂ∆ Á≈ ’≈‹’≈Ò Í»≈ ‘؉
ÂØ∫ Í«‘Òª ’∆Â≈ ‹≈‰≈ ‘πøÁ≈ ˛Õ «¬√ «ÚÚ√Ê≈ Á≈ ’∂∫Á «Úæ⁄ √æÂ≈Ë≈∆ Í≈‡∆ ÚæÒØ∫ ◊Ò «¬√Â∂Ó≈Ò ’∆Â≈ ‹≈

LOVELY PROFESSIONAL UNIVERSITY 57