Page 66 - DPOL102_INDIAN_POLITICAL_SYSTEM_PUNJABI
P. 66
«¬’≈¬∆ñE: √ßÿ∆ √’≈ : ≈Ù‡ÍÂ∆, ¿πµÍ-≈Ù‡ÍÂ∆
ÂØ∫ BE ‹πÒ≈¬∆ AIHG, ¡æ·Úƒ ≈Ù‡ÍÂ∆ ⁄؉ AIHB «Úæ⁄ ‘ج∆ √∆)Õ ÙÃ∆ ¡≈. ÚÀ∫’‡≈ ÓÈ (BE ‹πÒ≈¬∆ AIHG È؇
ÂØ∫ BE ‹πÒ≈¬∆ AIIB, ÈΩÚƒ ≈Ù‡ÍÂ∆ ⁄؉ ‹πÒ≈¬∆ AIHG «Úæ⁄ ‘ج∆ √∆)Õ ‚≈. Ùø’ «Á¡≈Ò ÙÓ≈ (‹πÒ≈¬∆
AIIB ÂØ∫ BE ‹πÒ≈¬∆ AIIG, Á√Ú∂∫ ≈Ù‡ÍÂ∆ Á∆ ⁄؉ AIIB «Úæ⁄ ‘ج∆ √∆) ¡Â∂ ÙÃ∆ Ú∆. ’∂. ¡≈. È≈«¬È‰
(BE ‹πÒ≈¬∆ AIIG ÂØ∫ BE ‹πÒ≈¬∆ B@@B, AAÚ∂∫ ≈Ù‡ÍÂ∆ Á∆ ⁄؉ AIIG «Úæ⁄ ‘ج∆ √∆)Õ «¬È∑ª ÂØ∫ Ï≈¡Á BE
‹πÒ≈¬∆ B@@B ˘ ÙÃ∆ ¬∂. Í∆. ‹∂. ¡ÏÁπÒ ’Ò≈Ó Ì≈ Á∂ ≈Ù‡ÍÂ∆ ¸‰∂ ◊¬∂Õ (ABÚƒ ≈Ù‡ÍÂ∆ ⁄؉ ‹πÒ≈¬∆
B@@B «Úæ⁄ ‘ج∆ √∆) ACÚƒ ≈Ù‡ÍÂ∆ ⁄؉ ‹πÒ≈¬∆ B@@G «Úæ⁄ ‘ج∆ √∆Õ ÙÃ∆ÓÂ∆ ÍëÂÌ≈ Á∂Ú∆ «√øÿ Í≈«‡Ò ¸‰∆
◊¬∆Õ Á∂Ù Á∂ «¬«Â‘≈√ «Úæ⁄ «¬‘ Í«‘Ò∆ Ú≈ ‘Ø«¬¡≈ ˛, ‹Á ’ج∆ Ó«‘Ò≈ ≈Ù‡ÍÂ∆ ¸‰∆ ◊¬∆ ˛Õ
√Ú ÓπÒª’‰ (Self Assessment)
‘∂· «Ò÷∂ ’ÊȪ «Úæ⁄ √æ⁄ ‹ª fi»· Áæ√Ø (Write True/False in the following statements):
D. ≈Ù‡ÍÂ∆ Á∆ ⁄؉ ÍÉ≈Ò∆ Ï‘π ¡≈√≈È ˛Õ
E. ≈Ù‡ÍÂ∆ Á∆ ⁄؉ ¡ÈπÍ≈«Â’ ÍÃÂ∆«ÈËÂ≈ ÍÉ≈Ò∆ È≈Ò ‘πøÁ≈ ˛Õ
F. ‚≈. ‹≈«’ ‘π√ÀÈ Á∆ ÓΩ ÂØ∫ Ï≈¡Á Ú∆. Ú∆. «◊∆ ’≈‹Ú≈‘’ ≈Ù‡ÍÂ∆ ω∂Õ
E.C ≈Ù‡ÍÂ∆ Á∆¡ª Ù’Â∆¡ª ¡Â∂ √«ÊÂ∆ (President’s Power and Position)
Ì≈ Á≈ ≈Ù‡ÍÂ∆ ≈‹ ÍÃË≈È ¡Â∂ Óπæ÷ «È¡≈ Í≈«Ò’≈ ‘πøÁ≈ ˛Õ ¡Èπ¤∂Á EC Á∂ ¡Èπ√≈ ““√øÿ Á∆¡ª ’≈‹
Í≈«Ò’≈ Ù’Â∆¡ª ≈Ù‡ÍÂ∆ ’ØÒ ‘È ¡Â∂ ¿π√ ÚæÒØ∫ «¬È∑ª Ù’Â∆¡ª Á≈ «¬√Â∂Ó≈Ò √ø«ÚË≈È ¡Èπ√≈ ÍÃÂæ÷ »Í
«Úæ⁄ ¡≈͉∂ ÚæÒØ∫ ‹ª ¡≈͉∂ ¡Ë∆È ¡«Ë’≈∆¡ª ÚæÒØ∫ ’∆Â≈ ‹≈Ú∂◊≈Õ”” Í «¬’ √ø√Á∆ ÍÉ≈Ò∆ Á∂ ≈‹-ÍÃË≈È Á∂
»Í «Úæ⁄ È≈Ó≈ ْÂ∆¡ª æ÷Á≈ ‘Ø«¬¡≈ ’∂ÚÒ «¬’ √ø«ÚË≈«È’ Óπ÷∆¡≈ Úª◊ ‘∆ ’øÓ ’Á≈ ˛Õ DBÚƒ √ØË ÂØ∫
Ï≈¡Á √ø«ÚË≈È Á∂ ¡Èπ¤∂Á GD «Úæ⁄ √ÍæÙ‡ ’∆Â≈ «◊¡≈ ˛ «’ ≈Ù‡ÍÂ∆ Ò¬∆ «¬‘ ˜»∆ ˛ «’ ¿π‘ ¡≈͉∆¡ª
√≈∆¡ª Ù’Â∆¡ª Á≈ «¬√Â∂Ó≈Ò ÓøÂ∆ Óø‚Ò, «‹√ Á≈ Óπ÷∆¡≈ ÍÃË≈È ÓøÂ∆ ˛, Á∆ √Ò≈‘ È≈Ò ’∂◊≈ Í «¬√
Í≈ÏøÁ∆ Á∂ Ï≈Ú‹»Á ≈Ù‡ÍÂ∆ Ì≈ Á≈ √Ú¿πµ⁄ ¡‘πÁ≈ √øÌ≈ÒÁ≈ ˛, ¿π‘ Ì≈Â∆ ÍÃÌ»√æÂ≈ Á≈ «Ú¡’Â∆◊ »Í
«Úæ⁄ ÍÃÂ∆«ÈËÂ≈ ’Á≈ ˛, √Ú¿πµ⁄ √«ÊÂ∆ Á≈ «¬√Â∂Ó≈Ò ’Á≈ ˛ ¡Â∂ Ì≈ Á∆ ≈‹È∆«Â’ «ÚÚ√Ê≈ «Úæ⁄
Ó‘æÂÚÍ»È Ì»«Ó’≈ «ÈÌ≈™Á≈ ˛Õ Ì≈Â∆ ≈‹È∆«Â’ ÍÉ≈Ò∆ «Úæ⁄ ≈Ù‡ÍÂ∆ Á∆ Ì»«Ó’≈ √ÏøË∆ ⁄⁄≈ ¿π√ Á∆¡ª
Ù’Â∆¡ª ¡Â∂ «˜øÓ∂Ú≈∆¡ª √ÏøÁ∆ √ø÷∂Í ‹≈‰’≈∆ ÒÀ‰ ÂØ∫ Ï≈¡Á ‘∆ ’∆Â∆ ‹≈ √’Á∆ ˛Õ ¿π√ Á∆¡ª Ù’Â∆¡ª Á∆
’πfi «√Ò∂÷ª ¡Ë∆È ⁄⁄≈ ‘Ø √’Á∆ ˛Õ
≈Ù‡ÍÂ∆ Á∆¡ª ’≈‹ Í≈«Ò’≈ Ù’Â∆¡ª (Executive Powers of the President)
¡Èπ¤∂Á EC Á∂ ¡Èπ√≈ √øÿ Á∆¡ª √≈∆¡ª ’≈‹ Í≈«Ò’≈ Ù’Â∆¡ª ≈Ù‡ÍÂ∆ ’ØÒ ‘ÈÕ ≈Ù‡ÍÂ∆ √øÿ Á∆
√πæ«÷¡≈ √ÀÈ≈Úª Á≈ √Ú¿πµ⁄ √ÀÈ≈ÍÂ∆ ‘πøÁ≈ ˛Õ ¿π√ Á∆¡ª ’≈‹ Í≈«Ò’≈ Ù’Â∆¡ª √ÏøË∆ ⁄⁄≈ ‘∂· «Ò÷∂ »Í
«Úæ⁄ ’∆Â∆ ‹≈ √’Á∆ ˛ :
(i) ÍÃÙ≈√’∆ Ù’Â∆¡ª (Administrative Powers) : ≈Ù‡ÍÂ∆ ’≈‹ Í≈«Ò’≈ ¡Â∂ Ù≈√È Á≈ Óπ÷∆¡≈ ‘πøÁ≈ ˛Õ
≈Ù‡ÍÂ∆ ˘ «¬‘ Ú∆ ’≈‹ Í≈«Ò’≈ Ù’Â∆¡ª ¡Èπ¤∂Á EC Á∂ ¡Ë∆È «ÓÒ∆¡ª ‘ج∆¡ª ‘ÈÕ ¡Èπ¤∂Á GG Á∂ ¡Èπ√≈
Ì≈ √’≈ Á∆¡ª √≈∆¡ª ’≈‹ Í≈«Ò’≈ Ù’Â∆¡ª Á≈ «¬√Â∂Ó≈Ò ≈Ù‡ÍÂ∆ Á∂ È≈Ó ”Â∂ ’∆Â≈ ‹ªÁ≈ ˛Õ ÍÃË≈È
ÓøÂ∆ ˘ «ÈÔπ’ ’Á≈ ˛ ¡Â∂ ÍÃË≈È ÓøÂ∆ Á∆ √Ò≈‘ ”Â∂ ‘Ø ÓøÂ∆¡ª ˘ «ÈÔπ’ ’Á≈ ˛Õ ¿π‘ √’≈ Á∂ ’øÓ
˘ ¡√≈È∆ È≈Ò ⁄Ò≈¿π‰ Ò¬∆ «ÈÔÓ Ï‰≈™Á≈ ˛Õ ¿π‘ ÓøÂ∆¡ª «Úæ⁄ «ÚÌ≈◊ª Á∆ Úø‚ ’Á≈ ˛ ¡Â∂ «¬√ Úø‚ ˘
¿π‘ Ú≈-Ú≈ ÏÁÒ √’Á≈ ˛Õ ¿π‘ ÓøÂ∆ Óø‚Ò ÚæÒØ∫ ÍÃÙ≈√È ⁄Ò≈¬∂ ‹≈‰ ˘ «ÚÙÚ≈√ ÔØ◊ ω≈™Á≈ ˛Õ ÓøÂ∆
““≈Ù‡ÍÂ∆ Á∆ «¬æ¤≈ Âæ’ ¡‘πÁ∂ ”Â∂ «‘øÁ∂ ‘È”” ¡Èπ¤∂Á GE (B)Õ Í ≈Ù‡ÍÂ∆ ¡≈͉∂ √≈∂ ’øÓ ÍÃË≈È ÓøÂ∆
Á∆ √Ò≈‘ ¡Èπ√≈ ‘∆ ’Á≈ ˛Õ ¿π‘ √ø√Á «Úæ⁄ Ï‘πÓ ÍÃ≈Í Í≈‡∆ Á∂ È∂Â≈ ˘ ÍÃË≈È ÓøÂ∆ ˘ «ÈÔπ’ ’Á≈
˛Õ ‹∂’ «’√∂ Ú∆ Í≈‡∆ ˘ Ï‘πÓ ÍÃ≈Í ȑƒ ‘πøÁ≈ ª ¿π‘ «’√∂ √ø√Á ÓÀ∫Ï ‹Ø ¿π√ Á∆ Ș «Úæ⁄ Ï‘π√ø«÷¡≈
Á≈ √ÓÊÈ ’ √’Á≈ ˛, Á∆ ¡◊Ú≈¬∆ «Úæ⁄ ÓøÂ∆ Óø‚Ò √ø◊«·Â ’∆Â∂ ‹≈‰ ˘ «ÚÙÚ≈√ÔØ◊ ω≈™Á≈ ˛Õ ¿π‘
ÍÃË≈È ÓøÂ∆ ˘ «¬’ «ÈË≈«Â √Ó∂∫ «Úæ⁄ √ÁÈ ”⁄ ¡≈͉≈ Ï‘πÓ «√æË ’È Ò¬∆ ’«‘ √’Á≈ ˛Õ ‹»È AIIA
«Úæ⁄ ≈Ù‡ÍÂ∆ ÚÀ∫’‡≈ ÓÈ È∂ A@Úƒ ÒØ’ √Ì≈ «Úæ⁄ «¬’ Úæ‚∂ √Ó»‘ Á∂ È∂Â≈ ’ª◊√ (¡≈¬∆) È∂Â≈ ÙÃ∆ È«√Ó∑≈
LOVELY PROFESSIONAL UNIVERSITY 59