Page 108 - DSOC101_FUNDAMENTALS_OF_SOCIOLOGY_PUNJABI

«¬’≈¬∆ñC: √Ó≈‹Ù≈√Â Á∆¡ª Ùπ»¡≈Â∆ Ë≈È≈Úª

C. √Ó≈«‹’ «ÚÚ√Ê≈ ‹≈Â∆-ÍÃÊ≈ Á∂ ¡Ë≈ ”Â∂- Í∂∫‚» √ÓπÁ≈«¬ ‹≈Â∆-ÍÃÊ≈ Á∂ ¡Ë≈ ”Â∂ ’¬∆ Ì≈◊ª «Úæ⁄ Úø«‚¡≈ È؇
‘πøÁ≈ ˛Õ ÍÃÓπæ÷ ‹≈Â∆¡ª ‘È-ÏÃ≈‘Ó‰, ÷Â∆, ÚÀÙ, Ù»ÁÕ ‘∂’ ‹≈Â∆ Á∂ ÓÀ∫Ïª Ò¬∆ ¡Òæ◊-¡Òæ◊ √Ê≈È,
ÍÁ ¡Â∂ ’øÓ Ú∆ «ÈÙ«⁄ ‘πøÁ∂ ‘È ¡Â∂ ¿π‘ ¿πÈ∑ª ˘ ’Á∂ ‘ÈÕ ÈÂ∆‹∂ Ú‹Ø∫ «Ú¡’Â∆ ¡Â∂ Í«Ú≈ √≈«¡ª
˘ ¡≈͉∂ ¡≈Í ˘ ¡≈͉∆ ‹≈Â∆ ÍÃÂ∆ ÚË∂∂ ‹Ú≈ÏÁ∂‘ √ÓfiÁ∂ ‘ÈÕ «¬√ Â∑ª ÁØÚª ˘ ‘∆ ¡≈͉∂ ’ÂÚª
Á≈ «◊¡≈È «‘øÁ≈ ˛ ¡Â∂ √≈∂ ¡≈͉∂-¡≈͉∂ ÍÁ ¡Â∂ ’øÓª Á≈ «ÁzÛÂ≈Í»Ú’ Í≈Ò‰ ’Á∂ ‘ÈÕ ‹≈Â∆
Á∂ «ÈÔÓª «ÚπæË ’øÓ ’È ”Â∂ ¿πÈ∑ª ˘ √˜≈ «ÁæÂ∆ ‹ªÁ∆ ˛ ¡Â∂ ’Á∂-’Á∂ ‹≈Â∆ «Úæ⁄Ø∫ ’æ„ «ÁæÂ≈ ‹ªÁ≈
˛Õ
D. √ÓπÁ≈«¬’ Ì≈ÚÈ≈- Í∂∫‚» √Ó≈‹ «Úæ⁄ ‘∂’ «Ú¡’Â∆ Á∆¡ª ˜»ª «¬’-Á»√∂ Á∆ √‘≈«¬Â≈ È≈Ò ‘∆ Í»∆¡ª
‘πøÁ∆¡ª ‘ÈÕ «Í≥‚ Á∂ «Ú«ÌøÈ «Ú¡’Â∆ Úæ÷-Úæ÷ Â∑ª Á∆¡ª ÔØ◊Â≈Úª È≈Ò ÒÀ√ ‘πøÁ∂ ‘È ¡Â∂ ’øÓ ÍÀ‰ ”Â∂
√≈∂ «¬’-Á»√∂ Á∆ √‘≈«¬Â≈ ’Á∂ ‘ÈÕ «¬√ Â∑ª «Í≥‚ Ú≈Ò∂ ¡≈Í√ «Úæ⁄ ‘∆ ¡≈͉∆¡ª ˜»ª Í»∆¡ª
’ ÒÀ∫Á∂ ‘È ¡Â∂ ¿πÈ∑ª «Úæ⁄ ¬∂’Â≈ Á∆ Ì≈ÚÈ≈ ω∆ «‘øÁ∆ ˛ ¡Â∂ «¬’-Á»√∂ ÍÃÂ∆ √«‘ÔØ◊ ¡Â∂ ÍÃ∂Ó Á≈
Ì≈Ú «‘øÁ≈ ˛Õ «¬√∂ Ò¬∆ «¬’ «Í≥‚ «¬’ √ÓπÁ≈«¬ ˛, «’™«’ ¿π√ Á∂ ÓÀ∫Ïª «Úæ⁄ √ÓπÁ≈«¬’ Ì≈ÚÈ≈ Í≈¬∆
‹ªÁ∆ ˛Õ
E. Ô‹Ó≈È∆ ÍÃÊ≈- «¬√ ÍÃÊ≈ Á∂ ¡Èπ√≈ ‘∂’ ‹≈Â∆ Á∂ ¡≈͉∂-¡≈͉∂ ““Ô‹Ó≈È”” ‘πøÁ∂ ‘È, «‹È∑ª ˘ ¿π‘ ’πfi
«ÚÙ∂Ù √∂Ú≈ ÍÃÁ≈È ’Á∂ ‘ÈÕ «‹È∑ª ÒØ’ª Á∆¡ª √∂Ú≈Úª Ò¬∆¡ª ‹ªÁ∆¡ª ‘È, ““Ô‹Ó≈È”” ¡÷Ú≈™Á∂ ‘È
¡Â∂ ‹Ø √∂Ú≈ ’Á≈ ˛, ¿π‘ ÍÃ‹È ‹ª ÍË≈ ’‘∂ ‹ªÁ∂ ‘ÈÕ «‹Ú∂∫ «¬’ È≈¬∆ ¡≈͉∂ Ô‹Ó≈Ȫ Á∆ ‘‹≈ÓÂ
ω≈™Á≈ ˛, ’‘≈ Í≈‰∆ ÌÁ≈ ˛, ËØÏ∆ ’æÍÛ∂ ËØ∫Á≈ ˛Õ «¬√ Â∑ª È≈¬∆, ËØÏ∆, ÏÃ≈‘Ó‰ ¡≈«Á Á≈ √ÏøË
’πfi «ÈÙ«⁄ ͫÚ≈ª È≈Ò ‘πøÁ≈ ˛, «‹È∑ª ˘ ¿π‘ ¡≈͉∆ √∂Ú≈Úª Í∆Û∑∆¡ª ÂØ∫ ÍÃÁ≈È ’Á∂ ‘πøÁ∂ ‘ÈÕ
Ô‹Ó≈È∆ «ÚÚ√Ê≈ Á≈ ’øÓ «ÍÂ≈ ÂØ∫ ÍπæÂ ˘ ·∆’ ¿π√∂ Â∑ª ÍÃ≈Í ‘πøÁ≈ ˛, «‹Ú∂∫ «ÍÂ≈ Á∆ √≈∆ ‹≈«¬Á≈Á
ÍπæÂ ˘ ÍÃ≈Í ‘πøÁ∆ ˛Õ
F. ËÓ ¡Â∂ ÒØ’ØÂ Ù’Â∆ «Úæ⁄ «ÚÙÚ≈√- «Í≥‚ª «Úæ⁄ «˜¡≈Á≈Â ÒØ’ ÷∂Â∆ Á≈ ‘∆ ’øÓ ’Á∂ ‘ÈÕ ’Á∂-’Á∂
Ï‘π «˜¡≈Á≈ Óƒ‘ ‹ª Ï‘π «˜¡≈Á≈ √Ø’∂ ’≈‰ ÷∂Â∆ ÈÙ‡ ‘Ø ‹ªÁ∆ ˛ ¡Â∂ «’√≈È Á≈ ¿π√ «Úæ⁄ ’πfi
Úæ√ È‘ƒ ⁄æÒÁ≈ ¡Â∂ ¿π‘ Íë’«Â’ Ù’Â∆¡ª ÂØ∫ ‚È Òæ◊Á≈ ˛ ¡Â∂ ¿π√ Á∆ Ì◊Â∆ ’È Òæ◊Á≈ ˛Õ
«¬√ Â∑ª «Í≥‚ Ú≈√∆ ¬∆ÙÚ ¡Â∂ ÁÀÚ∆ Ù’Â∆¡ª «Úæ⁄ ¡øË-«ÚÙÚ≈√ ’È Òæ◊Á∂ ‘ÈÕ
G. «¬’æÒ≈͉-‘Ø Á∂Ùª Á∂ «Í≥‚ª Á∆ ÂπÒÈ≈ ”⁄ Ì≈Â∆ Í∂∫‚» ‹∆ÚÈ ÚË∂∂ «¬’æÒ≈ ¡Â∂ ÍÃÊ’ ˛Õ «¬√ Á≈ √øÍ’
Ï≈‘∆ ÁπÈ∆¡ª «Úæ⁄ Ï‘π ÿæ‡ ˛Õ «¬√ Á∂Ù Á∂ «Í≥‚ Ú≈√∆¡ª Á≈ √ÏøË È∂Û∂-Â∂Û∂ Á∂ ÁØ-⁄≈ «Í≥‚ª ‹ª
«¬’-¡æË∂ Ù«‘ Âæ’ ‘∆ √∆«Ó «‘øÁ≈ ˛Õ
H. ÷∂Â∆ ‘∆ Óπæ÷ ’≈ØÏ≈- √øÈ AIGA Á∆ ‹È◊‰È≈ Á∂ ¡Èπ√≈ ’πÒ ‹È√ø«÷¡≈ Á∂ G@ ÍÃÂ∆Ù «Ú¡’Â∆
¡≈͉∂ ◊π˜≈∂ Ò¬∆ ÍÃÂæ÷ »Í «Úæ⁄ ÷∂Â∆ ”Â∂ «ÈÌ ‘È, ‹∂’ Í»È »Í «Úæ⁄ ÷∂Â∆ ”Â∂ «ÈÌ ÒØ’ª Á∆
√ø«÷¡≈ Á∂ ¡Ë≈ ”Â∂ «‘√≈Ï ’∆¬∂ ª Ú∆ ¡√ƒ «¬√ ÈÂ∆‹∂ ”Â∂ Í‘πø⁄Á∂ ‘ª «’ ÷∂Â∆Ï Ì≈ Á≈ √Ì ÂØ∫
Ó‘æÂÚÍ»È ’≈ØÏ≈ ˛Õ
I. Í«Ú≈-¿πÂÍ≈ÁÈ Á∆ «¬’≈¬∆ Á∂ »Í «Úæ⁄- Í∂∫‚» ‹ÈÂ≈ Á≈ Óπæ÷ ’øÓ ÷∂Â∆ ’È≈ ˛, «¬√ Á≈ «¬‘ ¡Ê È‘ƒ
«’ Í∂∫‚» ‹ÈÂ≈ Á»√≈ ’øÓ ’Á∆ ‘∆ È‘ƒÕ «Í≥‚ «Úæ⁄ ¡È∂’ª ’øÓ ¡Â∂ ¤Ø‡∂-¤Ø‡∂ ¿πÁÔØ◊ Ú∆ ‘πøÁ∂ ‘ÈÕ «‹Ú∂∫
Ó¤Ò∆ Ó≈È≈, «⁄Û∆¡ª ÎÛ∑È≈, ´‘≈ ¡Â∂ √π«È¡≈∂ Á≈ ’øÓ ’È≈ ¡Â∂ ÎÒ ¿πÂÍ≈ÁÈ ¿πÁÔØ◊, ⁄Ó
¿πÁÔØ◊, Â∂Ò, ◊πÛ∑, ÓË» ¿πÁÔØ◊, Ë≈È Á∆ ’π‡≈¬∆ ¡≈«Á ’øÓ Ú∆ ‘πøÁ∂ ‘È Í «¬È∑ª Á≈ √Ê≈È ◊ΩÈ ˛Õ
«¬È∑ª √≈∂ ’øÓª ˘ ÿ Á∂ √≈∂ ÒØ’ ¡≈Í√ «Úæ⁄ «ÓÒ ’∂ ’Á∂ ‘È ¡Â∂ ‹∂’ Ó˜Á»ª Á∆ ˜» ‘πøÁ∆ ˛
ª Ó˜Á»ª Á∂ È≈Ò Ó≈«Ò’ ¡Â∂ Ó˜Á» Á≈ √ÏøË È‘ƒ «‘øÁ≈, ÏÒ«’ ¿π‘ √≈∂ Ó˜Á»ª Á∂ È≈Ò «ÓÒ ’∂
’øÓ ’Á∂ ‘ÈÕ
ø
A@. ◊¡ª„ Á≈ Ó‘ÂÚ- «Í‚ª Á∆ ¡Ï≈Á∆ «¬È∆ √ÿ‰∆ È‘ƒ ‘Á∆ «’ «¬’ «Ú¡’Â∆ Á√«¡ª È≈Ò √Í’
≥
ø
ø
π
»
æ
π
ø
‘∆ √Ê≈«Í È≈ ’ √’Õ ‹∆ÚÈ «Ú⁄ √ÿÙ Á∆ √«ÊÂ∆ «Ú⁄ ¿Èª ˘ ¡≈͉∆ √«÷¡≈ ¡Â ¡≈͉∆¡ª
æ
æ
∑
π
π
ø
æ
∂
∂
π
∂
æ
æ
»
»
’«·È≈¬∆¡ª ˘ Á ’È Ò¬∆ Á√«¡ª Á∆ √‘≈«¬Â≈ Ò‰∆ Í∫Á∆ ˛ ¡Â «Í‚ª «Ú⁄ ◊¡ª„ Á≈ «ÚÙÙ Ó‘ÂÚ
À
∂
≥
À
‘πøÁ≈ ˛Õ «ÚÙ∂Ù ÓΩ«’¡ª ”Â∂ ¡ª„-◊π¡ª„ Á∂ ÒØ’ª Á∆ √‘≈«¬Â≈ È≈Ò Úæ‚∂-Úæ‚∂ ’øÓ Í»∂ ’∆Â∂ ‹ªÁ∂ ‘ÈÕ
LOVELY PROFESSIONAL UNIVERSITY 101