Page 104 - DSOC101_FUNDAMENTALS_OF_SOCIOLOGY_PUNJABI

«¬’≈¬∆ñC: √Ó≈‹Ù≈√Â Á∆¡ª Ùπ»¡≈Â∆ Ë≈È≈Úª

È≈Ò ◊Â∆‘∆‰ ˛ ‹ÁØ∫ «’ ÓÈπæ÷∆ √Ó≈‹ «Úæ⁄ ÍzÂ∆ÍÒ ◊Â∆Ù∆ÒÂ≈ Í≈¬∆ ‹ªÁ∆ ˛Õ ÓÈπæ÷∆ √Ó≈‹ «Úæ⁄ Í«ÚÂÈ È؇
«Ò¡≈¿π‰ Á∂ Ò¬∆ ’¬∆ Ó≈«Ë¡Ó ‘ÈÕ ÓÈπæ÷ª Á∂ «ÚÚ‘≈ª «Úæ⁄ Í«ÚÂÈ «Ò¡≈¿π‰ Á∂ Ò¬∆ «√æ«÷¡≈ ¡ÈπÈÔ,
ÁÏ≈¡, ÏßËÈ ¡Â∂ √˜≈, Í≈«ÂØÙ’, ÍzÙß√≈ ¡«Á ¡«‹‘∂ Âæ ‘È, «‹È∑ª «Úæ⁄ ˜±∆ Í«ÚÂÈ ’∆Â≈ ‹≈ √’Á∂
‘ÈÕ ÍÙ± √Ó≈‹ Á∂ ’ØÒ ¡«‹‘≈ È≈ ª ’ج∆ Ó≈«Ë¡Ó ˛ ¡Â∂ È≈ ‘∆ «Ú⁄≈ Á∂ Ò¬∆ «Ú’√ «ÁÓ≈◊ ‘∆Õ «¬√ Ò¬∆
ÍÙ± √Ó≈‹ ¡Â∂ ÓÈπæ÷∆ √Ó≈‹ «Úæ⁄ Í«ÚÂÈ Á∆ Â∂˜∆ Á∂ ¡Ë≈ ”Â∂ Ú∆ ¡ßÂ ∂÷≈ «÷æ⁄∆ ‹≈ √’Á∆ ˛Õ
C. ÓÈπæ÷∆ √Ó≈‹ Á∂ ’ØÒ √ß√«¥Â∆ ˛- ÓÈπæ÷ ¡Â∂ ÍÙ± √Ó≈‹ «Úæ⁄ «ÈøÂ «Ú«ÌßÈÂ≈Úª Á≈ «¬’ «¬‘ Ú∆ Óπæ÷
¡Ë≈ ˛ «’ ÓÈπæ÷∆ √Ó≈‹ Á∂ ’ØÒ √ßß√«¥Â∆ ‘πßÁ∆ ˛Õ ÍÙ± √Ó≈‹ √ß√«¥Â∆‘∆‰ ˛Õ «¬√ √ÏßË «Úæ⁄ «’ß◊√Ò∂ ‚∂«Ú√
(K. Devis) È∂ √ÍæÙ‡ «Ò«÷¡≈ ˛- ““√ß√«’zÂ∆ Á∂ ¡Ë≈ ”Â∂ ÓÈπæ÷∆ √Ó≈‹ ¡Â∂ ÍÙ± √Ó≈‹ «Úæ⁄ ¡ßÂ ’∆Â≈ ‹≈ √’Á≈
˛Õ ÓÈπæ÷-√Ó≈‹ ¡≈͉∆ √ß√«¥Â∆ Á∂ ’≈‰ ‘∆ ÍÙ± √Ó≈‹ Á∆ ÂπÒÈ≈ «Úæ⁄ Ó≈È«√’ «ÁzÙ‡∆ ÂØ∫ ¿π⁄≈ ˛Õ «¬√ Á∂ ’ØÒ
√≈«‘Â, ’Ò≈, Ì≈Ù≈ ¡≈«Á ’¬∆ ◊π‰ ‘ÈÕ”” ÓÈπæ÷∆ √Ó≈‹ «Úß⁄ √ß√«¥Â∆ Á∂ Úæ÷-Úæ÷ Âæ ‘ÈÕ ¿π√ «Úæ⁄ ÍzÊ≈Úª,
‹È‹≈Â∆¡ª, ÍÃøÍ≈Úª, ¡≈ÁÙª, Ó±Ò, ±Û∆¡ª ¡Â∂ √ß√Ê≈Úª ‘πßÁ∆¡ª ‘ÈÕ ÓÈπæ÷∆ √Ó≈‹ Á∂ Ï≈Ï ÷≈‰-Í∆‰,
◊æÒÏ≈ ’È, «⁄ßÂÈ ÍÁÂ∆, ’Ò≈, «√zÙ‡∆ ÁÙÈ ¡Â∂ √≈«‘ √‹È Á∆¡ª ¡≈͉∆¡ª Ó≈ÈÂ≈Úª ‘È ‹Ø ÍÙ±
√Ó≈‹ «Úæ⁄ È‘∆∫ Í≈¬∆¡ª ‹ªÁ∆¡ª ‘ÈÕ «Â˙‘≈, √ß√’≈, ÍπÚ, Ì≈Ù≈, ‹≈Â∆ ß◊ ¡≈«Á «‹ßÈ∂ Ú∆ «ÚÌ∂Á∆’È
¡Ë≈ ‘È ¿π‘ √≈∂ ÓÈπæ÷∆ «’Â≈Ï ‘ÈÕ
D. ÓÈπæ÷∆ √Ó≈‹ ¡≈͉∆ √À’√ «¬æ¤≈Úª ”Â∂ ’߇ØÒ æ÷Á≈ ˛- ‹∂’ ’≈ÓÙ≈√Â Á∆ «ÁzÙ‡∆ È≈Ò Ú∆ ¡√∆∫ ÓÈπæ÷ ¡Â∂
ÍÙ± √Ó≈‹ Á∆ ÂπÒÈ≈ ’∆¬∂ ª ÁØȪ «Úæ⁄ «ÌßÈÂ≈ Í≈Úª◊∂Õ ÓÈπæ÷ «Úæ÷ “’≈Ó” ’߇ØÒ ‘πßÁ≈ ˛ ‹ÁØ∫ ÍÙ±¡ª «Úæ⁄ “’≈Ó”
Á∆ √Ú¤ßÁÂ≈ Í≈¬∆ ‹ªÁ∆ ˛Õ ÓÈπæ÷∆ √Ó≈‹ «Úæ⁄ “’≈Ó «ÂzÍÂ∆” Á∂ Ò¬∆ √Ó≈‹ Áπ¡≈≈ Ó≈ÈÂ≈ «Ú¡≈‘ √ß√«¥Â∆ ¡Â∂
‘Ø ’¬∆ ÍzÂ∆Ó≈È ‘πßÁ∂ ‘ÈÕ ÓÈπæ÷ ‘ «’√∂ Á∂ È≈Ò “’≈Ó” Á∆ √ßÂπÙ‡∆ È‘∆∫ ’ √’Á≈Õ ¿π‘ «Ú¡≈‘ Ú◊∂ ‹≈«¬˜
¡Â∂ ‘Ø Â∆’∂ Á∂ Ó≈«Ë¡Ó È≈Ò ‘∆ “’≈Ó” Á∆ √ßÂπÙ‡∆ ’ √’Á≈ ˛Õ Ò∂«’È ÍÙ±¡ª «Úæ⁄ Á∂«÷¡≈ ‹ªÁ≈ ˛ «’ ¿π‘
‹ÁØ∫ ⁄≈‘∂, «‹æÊ∂ ⁄≈‘∂ «’√∂ Ú∆ ÍÙ± Á∂ È≈Ò √ÚÀ-«¬æ¤≈ͱÚ’ “’≈Ó” √ßÂπÙ‡∆ ’ √’Á∂ ‘ÈÕ
E. ÓÈπæ÷∆ √Ó≈‹ Á∂ ’ØÒ Ì≈Ù≈ ˛- Ì≈Ù≈ «¬’ ¡«‹‘≈ Ó≈«Ë¡Ó ˛ «‹√ Áπ¡≈≈ ¿π‘ ¡≈͉∂ «Ú⁄≈ª ˘ Á±√∂ Âæ’
Í‘πß⁄≈™Á≈ ˛Õ ¿π√∂ Â∑ª ÍÙ±¡ª «Úæ⁄ Ú∆ ÏØÒ‰ Á∆ √ÓæÊ≈ ‘πßÁ∆ ˛ Í ¿π‘ ¡≈͉∂ «Ú⁄≈ª ¡Â∂ Ì≈ÚÈ≈Úª ˘ Á±√∂
Âæ’ È‘∆∫ Í‘πß⁄≈ √’Á∂ ‘ÈÕ «¬√ Á≈ ’≈‰ «¬‘ ˛ «’ ÓÈπæ÷ Á≈ ‹ÏÛ≈ √ßÂπ«Ò ¡Â∂ ‹∆Ì ÍÂÒ∆ ‘πßÁ∆ ˛Õ ÍÙ±¡ª Á∆
‹∆Ì Ó؇∆ ‘؉ Á∂ ’≈‰ ¿π‘ ¿π√ ˘ ¡√≈È∆ È≈Ò ÿπÓ≈ È‘∆∫ √’Á∂ ‘ÈÕ ÏØÒ‰ Á∆ √ÓÊ≈ Á≈ «√æË≈ √ÏßË «ÁÓ≈◊ Á∂
«Ú’≈√ È≈Ò ˛Õ «¬‘∆ ’≈‰ ˛ «’ ÿæ‡ ÏπæË∆ Ú≈Ò∂ «Ú¡’Â∆ «’√∂ ◊æÒ ˘ ⁄ß◊∆ Â∑ª È‘∆∫ √Ófi √’Á∂ ‘È ‹ÁØ∫ «’
ÏπæË∆Ó≈È «Ú¡’Â∆ ¤∂Â∆ ‘∆ √Ófi ‹ªÁ∂ ‘ÈÕ «¬√ Á∂ È≈Ò ‘∆ ÍÙ± √Ó≈‹ ¡≈͉∆ Ì≈Ù≈ «Úæ⁄ Í«ÚÂÈ È‘∆∫ ’
√’Á≈ ˛ ‹ÁØ∫ «’ ÓÈπæ÷ ¡≈͉∆ Ì≈Ù≈ «Úæ⁄ «Ó·≈√ ¡Â∂ ÍzÌ≈Úͱ‰ „ß◊ È≈Ò Í«ÚÂÈ ’ √’Á≈ ˛Õ
π
æ
æ
π
æ
πæ
F. ÓÈ÷∆ √Ó≈‹ «Úæ⁄ ¡≈ÁÙ≈ÂÓ’ ’߇ØÒ ‘πßÁ≈ ˛- ÓÈ÷∆ √Ó≈‹ «Ú⁄ ÍÙ √Ó≈‹ Á∆ ÂÒÈ≈ «Ú⁄ «˜¡≈Á≈ √Ó≈«‹’Â≈
±
Á∆ ¡Èπ̱Â∆ ‘πßÁ∆Õ ÓÈπæ÷ ÍÙ± Á∂ Ï≈Ï «¬ßÈ≈ ÓÂÒÏ∆ È‘∆∫ ˛ «’ ¿π‘ ¡≈͉∆¡ª ˜±ª Á∆ √øÂπÙ‡∆ ¡Â∂ ¿πÁ∂Ù
¡≈͉∂ √≈‘Ó‰∂ æ«÷¡≈ ‘ØÚ∂Õ «¬√ «ÁzÙ‡∆ È≈Ò ¿π‘ «˜¡≈Á≈ √Ó≈«‹’ ˛Õ ÓÈπæ÷∆ √Ó≈‹ Á∂ Í≈√ ÍzÊ≈Úª, ±Û∆¡ª,
¡≈ÁÙª √øÓÂ∆¡ª, √ß√Ê≈Úª Ó±Ò, ÍzÂ∆Ó≈È ¡≈«Á ¡«‹‘∂ Âæ ‘πßÁ∂ ‘È ‹Ø «Ú¡’Â∆ ˘ √Ó≈‹∆’È Á∆ Íz«’«¡≈
Á∂ Ó≈«Ë¡Ó È≈Ò √Ó≈‹ Á∆ ¡Èπ̱Â∆ ¡Â∂ √Ó≈«‹’ «‘æª Á∂ Ú≈Ë∂ Á∂ Ò¬∆ √ß’π«⁄ ’Á∂ ‘ÈÕ «¬√ Á∂ «ÚÚ‘≈
«Úæ⁄ Í«ÚÂÈ «Ò¡≈¿π‰ Á∂ «¬‘ Óπæ÷ Ó≈«Ë¡Ó ‘ÈÕ «¬È∑ª Ó≈«Ë¡Óª È≈Ò ˜±∆ «ÚÚ‘≈ ¡Â∂ «’«¡≈Úª Íz≈ÍÂ
’∆Â∆¡ª ‹≈ √’Á∆¡ª ‘ÈÕ «Ú¡’Â∆ Á∆¡ª √ÚÀ-«¬æ¤≈Úª «Úæ⁄ «¬È∑ª Áπ¡≈≈ ¡≈ÁÙ≈ÂÓ’ ’ø‡ØÒ æ«÷¡≈ ‹≈
√’Á≈ ˛Õ
ÍÙ± √Ó≈‹ √Ó≈«‹’ ¡Â∂ √ß√«¥«Â’ «Ú≈√ ÂØ∫ Úªfi≈ «‘ßÁ≈ ˛Õ «¬’ Í∆Û∑∆ ÂØ∫ Á±√∆ Í∆Û∑∆ ˘ ¿π√ √Ó≈‹ «Úæ⁄
‹Ø ◊æÒª Úø‚∆¡ª ‘πßÁ∆¡ª ‘È ¿π‘ «˜¡≈Á≈Â Íz«’Â∆ «Úæ⁄ ‹À«Ú’ ‘πßÁ∆¡ª ‘ÈÕ «¬√ Ò¬∆ ÍÙ± Á∂ «ÚÚ‘≈
”Â∂ Ú≈Â≈Ú‰ Á≈ ÍzÌ≈Ú È‘∆∫ Í≈«¬¡≈ ‹≈ √’Á≈Õ «¬√ Á≈ È≈ ª √Ó≈‹∆’È ’∆Â≈ ‹≈ √’Á≈ ˛ ¡Â∂ È≈ ‘∆
¡≈ÁÙ≈ÂÓ’ ’ø‡ØÒÕ «’ß◊√Ò∂ ‚∂«Ú√ ·∆’ ’«‘ßÁ≈ ˛ «’ ““«¬√ Â∑ª ÓÈπæ÷ √Ó≈‹ Á∂ Í≈√ È≈ ’∂ÚÒ ÂæÂ≈ÂÓ’
«ÚÚ√Ê≈ ‘πßÁ∆ ˛ √◊Ø∫ «¬’ ÈÀ«Â’ «ÚÚ√Ê≈ Ú∆ ‘πßÁ∆ ˛ ¡Â∂ √Ë≈‰Â≈ «¬‘ ÁØÈØ∫ «¬’ Á±√∂ ”Â∂ «ÈÌ «‘ßÁ∂ ‘ÈÕ””
ÓÈπæ÷ √Ó≈‹ «Úæ⁄ Ò’Ù Íz≈ÍÂ∆ Á∂ ’ø‡ØÒ ‘؉ Á∂ ’≈È «¬‘ ÍÙ± √Ó≈‹ ÂØ∫ Úæ÷ ˛Õ
G. ÓÈπæ÷ √Ó≈‹ «Úæ⁄ Í≈√«ÍÃ’ ⁄∂ÂÈ≈ «˜¡≈Á≈ ‘πßÁ∆ ˛-ÍÙ± √Ó≈‹ «Úæ⁄ √Ó≈«‹’ √Ïß˪ Á∆ √ÍæÙ‡, √Ê≈¬∆, Ò◊≈Â≈,
◊±Û∑≈ ¡Â∂ «ÈøÂ ÍzÌ≈Úͱ‰ «ÚÚ√Ê≈ Á≈ È≈ ‘؉≈ Ú∆ «Ú«ÌßÈÂ≈ Á≈ ¡≈Ë≈ ˛Õ √Ó≈«‹’ √Ïß˪ Á∆ «¬È∑ª Әϱ∆¡ª

LOVELY PROFESSIONAL UNIVERSITY 97