Page 107 - DSOC101_FUNDAMENTALS_OF_SOCIOLOGY_PUNJABI
P. 107
√Ó≈‹Ù≈√ Á∂ Óπæ÷ ÂæÂ
È؇ √Ú-ÓπÒª’‰ (Self Assessment)
÷≈Ò∆ Ê≈Úª ÌØ (Fill in the blanks) :
A. .................√Ó≈‹Ù≈√ Á∆ √Ì ÂØ∫ Ó‘æÂÚÍ±È Ë≈È≈ ˛Õ
B. ................ Á∂ ¡Èπ√≈-““√Ó≈‹ ÓÈπæ÷∆ √Ïß˪ Á≈ √ßÍ±È ‹≈Ò ˛Õ””
C. ÍÙ±¡ª «Úæ⁄ √Ó≈‹ ª Í≈«¬¡≈ ‹ªÁ≈ ˛ Í .................... È‘∆∫ Í≈¬∆ ‹ªÁ∆ ˛Õ
C.D Í∂∫‚± ‹∆ÚÈ (Rural Life)
«Íø‚ ÙÏÁ ¡ß◊∂˜∆ Á∂ (Rural) ÙÏÁ Á≈ «‘ßÁ∆ ±ÍªÂ ˛Õ “«Í≥‚” Í∂∫‚±± ÙÏÁ ÂØ∫ Ï«‰¡≈ ˛Õ ◊Ã≈Ó∆‰ Á≈ ¡Ê ˛ «Íø‚ª
È≈Ò √Ïß«ËÂÕ «¬√ ˘ √Ë≈‰ ÏØÒ⁄≈Ò Á∆ Ì≈Ù≈ «Úæ⁄ «Íø‚ «’‘≈ ‹ªÁ≈ ˛Õ Í∂∫‚± ‹∆ÚÈ ˘ √Ófi‰ Á∂ Ò¬∆ «Íø‚ Á≈
¿πÁÌÚ, «Ú’≈√, «Í≥‚, √ß◊·È ¡Â∂ «¬√ Á∆¡ª «ÚÙ∂ÙÂ≈Úª ˘ √Ófi‰≈ ˜±∆ ˛Õ
«Í≥‚ Á≈ ¡Ê (Meaning of Village)-«Íø‚ ÙÏÁ Á≈ ÍzÔØ◊ «◊Ú∂Á, Ó‘ªÌ≈Â, ÓÈ»√«ÓÃÂ∆ ¡Â∂ ‘Ø ’¬∆ Íπ√Â’ª
«Úæ⁄ ’∆Â≈ «◊¡≈ ˛Õ «Íø‚ ÙÏÁ Á≈ ¡Ê √Ó≈«‹’ √ß◊·È Á∆ Í«‘Ò∆ «¬’≈¬∆ ÂØ∫ Ò◊≈«¬¡≈ ‹ªÁ≈ ˛Õ ’πfi ÒØ’ª Á∂
¡Èπ√≈ «Íø‚ ¿π‘ √Ê≈È ˛ ‹Ø Íz≈⁄∆È «’√≈Ȫ √Ê≈ÍÈ≈ ˘ Á√≈™Á≈ ‘ÀÕ «Íø‚ «¬’ √«‘Ú≈√∆ √ÓπÁ≈«¬ ˛Õ «¬√ Á∂
ÓÀ∫Ϫ Á≈ ‹∆ÚÈ «Èø √Ïß«Ë ‘πßÁ≈ ˛Õ «Íø‚ Á≈ ‹∆ÚÈ ¡≈ÂÓ «ÈÌ ‘πßÁ≈ ˛ ¡Â∂ ¡≈͉∆ «ÚÙ∂ÙÂ≈ Á∂ ’≈È
«¬‘ Á±√∂ √ÓπÁ≈«¬ ÂØ∫ Úæ÷ «‘ßÁ≈ ˛Õ √ß÷∂Í «Úæ⁄, «¬‘ ÓÈπæ÷∆ ‹∆ÚÈ Á≈ ¿π‘ «ÈÚ≈√ ˛ «‹æÊ∂ √ÓπÁ≈«¬’ ‹∆ÚÈ Á∂
√≈∂ Âæ Í≈¬∂ ‹ªÁ∂ ‘ÈÕ ¡æ‹ ’æÒ «Íø‚ ‹ª “«Íø‚” ÙÏÁ «‹ßÈ≈ «˜¡≈Á≈ Íz⁄æ«Ò ˛ ¡Â∂ √Ë≈‰ ±Í È≈Ò «‹√ Á≈
¡Ê √Ófi‰≈ «‹ßÈ≈ √Ò ÍÂ≈ Òæ◊≈ ˛, √‘∆ »Í «Úæ⁄ ¿π√ Á∆ «Ú¡≈«÷¡≈ ’È≈ ¿π∫È≈ ‘∆ ’«·È ˛Õ
A. ‚≈. ’ÀÙÒ ’πÓ≈ ≈¬∂ È∂ «’‘≈ ˛, ““«Íø‚ ¿π‘ √ÓπÁ≈«¬ ˛ ‹Ø ¿πÍ∂’Ù≈«¥Â √Ó√Â≈, ¡‰¿πÍ⁄≈’, Í«‘Ò∆¡ª
√Ó±‘ª Á∆ ÍzË≈ÈÂ≈, ‹È √ß«÷¡≈ Á∂ ÿæ‡ «◊‰Â∆ ¡Â∂ Óπæ÷ √ÓπÁ≈«¬ Á∂ ±Í «Úæ⁄ ÷∂Â∆ Á∆ «ÚÙ∂ÙÂ≈Úª ÂØ∫ Óπ’Â
‘πßÁ≈ ˛Õ””
B. «¬’ «ÚÁÚ≈È Á∂ ¡Èπ√≈, ““Í∂∫‚± √ÓπÁ≈«¬ «Ú¡’Â∆¡ª Á∂ «¬’ √Ó±‘ ˘ ’«‘ßÁ∂ ‘È ‹Ø «¬’ «ÈÙ«⁄ Ìπ◊Ø«Ò’
÷∂ª «Úæ⁄ «‘ßÁ≈ ‘ØÚ∂ ¡Â∂ «‹√ Á∂ ÓÀ∫Ϫ «Úæ⁄ √ÓπÁ≈«¬’ Ì≈ÚÈ≈ ¡Â∂ √ß√«¥«Â’, √Ó≈«‹’ ¡Â∂ ¡≈«Ê’
√ÏßË «Ú’«√ ‘Ø ¸æ’∂ ‘؉ ¡Â∂ ‹Ø ¿πÈ∑ª ˘ ‘Ø √ÓπÁ≈«¬¡ª ÂØ∫ Úæ÷ Áæ√Á∂ ‘؉Ք”
Í∂∫‚» √Ó≈‹ Á∆¡ª «ÚÙ∂ÙÂ≈Úª (Characteristics of Village Community)
Í∂∫‚» √Ó≈‹ Á∆¡ª ÍÃ∆Ì≈Ù≈Úª ÂØ∫ «¬‘ √ÍæÙ‡ ˛ «’ Í∂∫‚» √ÓπÁ≈«¬ «¬√ Ò¬∆ ¡÷Ú≈™Á≈ ˛ «’ ¿π√ √ÓπÁ≈«¬ «Úæ⁄
«‘‰ Ú≈Ò∂ ÒØ’ª «Úæ⁄ ’πfi ¡«‹‘∆¡ª «ÚÙ∂ÙÂ≈Úª ‘πøÁ∆¡ª ‘È ‹Ø ‘Ø √ÓπÁ≈«¬¡ª «Úæ⁄ È‘ƒ Í≈¬∆¡ª ‹ªÁ∆¡ªÕ
Ì≈Â∆ Í∂∫‚» ‹∆ÚÈ Á∆¡ª ÍÃÓπæ÷ «ÚÙ∂ÙÂ≈Úª ‘∂· «Ò÷∆¡ª ‘È-
A. Í∂∫‚» √ÓπÁ≈«¬ Á≈ ¡Ë≈ Í«Ú≈ ‘πøÁ≈ ˛- «Í≥‚ª «Úæ⁄ Í«Ú≈ Á≈ Ï‘π «˜¡≈Á≈ Ó‘æÂÚ ˛Õ Ì≈Â∆ Í∂∫‚»
√ÓπÁ≈«¬ «Úæ⁄ «Ú¡’Â∆ ˘ ÍÃË≈ÈÂ≈ È‘ƒ «ÁæÂ∆ ‹ªÁ∆, ÏÒ«’ √Ó≈‹ «Úæ⁄ ¿π√ Á∂ Í«Ú≈ Á∂ ¡Èπ√≈ ‘∆
¿π√ Á∆ ÍÃÂ∆Ù·≈ ‘πøÁ∆ ˛Õ √ÓπÁ≈«¬ Á≈ «˜¡≈Á≈ Ì≈◊ Í«Ú≈ ”Â∂ ‘∆ ‘πøÁ≈ ˛, «Ú¡’Â∆ ”Â∂ ÿæ‡Õ «’√∂
Ú∆ ’øÓ «Úæ⁄ √Ë≈‰ ÂΩ ”Â∂ Í«Ú≈ Á≈ È≈Ó Í«‘Òª ¡≈™Á≈ ˛, «Ú¡’Â∆ Á≈ Ï≈¡Á «Úæ⁄Õ «¬√∂ Â∑ª
√Ó≈«‹’, Ë≈«Ó’ ¿πÂ√Ú, «Ú¡≈‘ ¡≈«Á «Úæ⁄ √Ë≈‰ »Í «Úæ⁄ Í»∂ Í«Ú≈ ˘ √æÁ≈ «ÁæÂ≈ ‹ªÁ≈ ˛,
«’√∂ «Ú¡’Â∆-«ÚÙ∂Ù ˘ È‘ƒÕ √ÓπÁ≈«¬ Á≈ Ó‘æÂÚÍ»È ¡ø◊ ‘؉ Á∂ ’≈È ‘∆ Í«Ú≈ ¡≈͉∂ √ÓπÁ≈«¬¡ª
Á∂ «ÚÚ‘≈ª ˘ «ÈÙ«⁄ ¡Â∂ «ÈË≈«Â ’Á≈ ˛Õ «¬√ Â∑ª ≈‹È∆«Â’ Ó≈Ó«Ò¡ª «Úæ⁄ Ú∆ Í«Ú≈ Á∂
ÓÀ∫Ϫ «Úæ⁄ «˜¡≈Á≈ ¬∂’»ÍÂ≈ Í≈¬∆ ‹ªÁ∆ ˛Õ
B. Í«Ú≈-ÍÉ≈Ò∆ √Ó»«‘’ ‘πøÁ∆ ˛- Ì≈ «Úæ⁄ ÒøÓ∂ √Ó∂∫ ÂØ∫ ⁄æÒ∆ ¡≈¿π‰ Ú≈Ò∆ √Ó»«‘’ Í«Ú≈ ÍÉ≈Ò∆
Á∂ Ú≈√«ڒ »Í Á≈ Ó≈◊-ÁÙÈ Í∂∫‚» √ÓπÁ≈«¬¡ª «Úæ⁄ ‘∆ ‘πøÁ≈ ˛Õ «¬√ Â∑ª Á∂ Í«Ú≈ Ì≈ Á∂
«Í≥‚ª «Úæ⁄ ‘∆ ÚË∂∂ ‘È, «‹È∑ª «Úæ⁄ √Ó»«‘’ √ø◊·È Á∂ ¡Ë≈ ”Â∂ ¿πÈ∑ª Á∂ √ÏøË∆¡ª Á∆ «¬’ «ÚÚ√Ê≈
‘πøÁ∆ ˛, «‹√ «Úæ⁄ √≈«¡ª Á∆ √øÓÂ∆ «¬’æ·∆ «ÓÒ∆-‹πÒ∆ ‘πøÁ∆ ˛Õ √≈∂ «¬’æ·∂ «‘øÁ∂ ‘È ¡Â∂ ¡«Ë’≈ª
Â∂ ’ÂÚª Á≈ √Ó»«‘’ »Í «Úæ⁄ Í≈Ò‰ ’Á∂ ‘ÈÕ √Ë≈‰ »Í «Úæ⁄ ¡«‹‘∂ Í«Ú≈ª ˘ ‘∆ √Ó»«‘’ ‹ª
√øÔπ’ ͫÚ≈ ’«‘øÁ∂ ‘ÈÕ
100 LOVELY PROFESSIONAL UNIVERSITY