Page 105 - DSOC101_FUNDAMENTALS_OF_SOCIOLOGY_PUNJABI

√Ó≈‹Ù≈√Â Á∂ Óπæ÷ ÂæÂ

È؇ Á≈ Óπæ÷ ¡Ë≈ Í≈√«ÍÃ’ ⁄∂ÂÈ≈ ˛Õ Ì≈Ú «¬‘ ˛ «’ √ÏßË √Ê≈«Í ’È Ú≈Ò∂ ‹∆ÚÈË≈∆ «¬’ Á±√∂ Á∂ √≈‘Ó‰∂
Á∂÷Ø, «ÈøÂ Ó≈È«√’ ÍzÂ∆«¥¡≈Úª ’Ø ¡Â∂ «¬È∑ª ÍzÂ∆«’«¡≈Úª Á≈ ÍzÌ≈Ú «¬’ Á±√∂ ”Â∂ Í≈˙ ª ¿π‘ √ÏßË
«ÈøÂ ÍzÂ∆ͱ‰ ‘؉◊∂Õ ÓÈπæ÷∆ √ÏßË «Úæ⁄ Í≈√«ÍÃ’ ⁄∂ÂÈ≈ Á∆ «¬‘ √ßͱÈ Íz«’«¡≈ ÓÈπæ÷ «Úæ⁄ «Ú’«√ «ÁÓ≈◊
‘؉ Á∂ ’≈‰ √ÍæÙ‡Â≈ ‘πßÁ∆ ˛ ¡Â∂ ÈÂ∆‹∂ Ú‹Ø∫ ‹Ø √ÏßË √Ê≈«Í ‘πßÁ∂ ‘È ¿π‘ √Ê≈¬∆ ¡Â∂ √ÍæÙ‡ ‘πßÁ∂ ‘ÈÕ ÍÙ±
√Ó≈‹ «Úæ⁄ Ó≈È«√’ Ù’Â∆ Á≈ Ï‘π ‘∂· ÍæË ‘؉ Á∂ ’≈È «¬√ Á∂ √Ïß˪ Á∆ «ÈøÂ ÍzÌ≈ÚͱÈ ⁄∂ÂÈ≈ Á≈
‘؉≈ √ßÌÚ ˛Õ ¿π√ «Úæ⁄ ¡≈͉∂ √Ófi‰ Á∂ √ÏßË ‘πßÁ∂ ‘È, «ÈøÂ ÍzÂ∆ Ú∆ ‘ßπÁ∆ ˛, Ò∂«’È ¿π√ «Úæ⁄ ÍzÌ≈ÚͱÈ
√«ÊÂ∆ Á≈ «¬√ Ò¬∆ ¡«‘√≈√ «‘ßÁ≈ ˛ «’ «¬√ ÍzÂ∆ «Úæ⁄ Ó≈È«√’ ¡ßÂ:«’«¡≈ Á≈ ¡«‘√≈√ «‘ßÁ≈ ‘ÀÕ «¬√
Ò¬∆ ÍÙ± √Ó≈‹ «Úæ⁄ √Ïß«Ë Í≈√«ÍÃ’ ⁄∂ÂÈ≈‘∆‰ ‘πßÁ∂ ‘ÈÕ Í≈√«ÍÃ’ ⁄∂ÂÈ≈ È≈Ò ÓÈπæ÷ √Ó≈‹ «Úæ⁄ Í√Í
¡«Ì«◊¡≈È Á∂ ¡Ë≈ª Á≈ Ú∆ Ú≈√ ‘πßÁ≈ ˛Õ «¬√∂ ’≈È ÓÈπæ÷ «ÚÚ‘≈ª «Úæ⁄ Í≈√«ÍÃ’ ⁄∂ÂÈ≈ ÍÙ± √Ó≈‹ Á∆
ÂπÒÈ≈ «Úæ⁄ ¡«Â Ùz∂· ˛Õ ¿πÍØ’Â ¡Ë≈ª ”Â∂ ¡√∆∫ «¬‘ ’«‘ √’Á∂ ‘ª «’ ÓÈπæ÷ √Ó≈‹ ¡Â∂ ÍÙ± √Ó≈‹ «Úæ⁄ Í≈¬∂
‹≈‰ Ú≈Ò∂ ¡ßÂ Óπæ÷ ÂΩ ”Â∂ √ß√«¥Â∆ ˛Õ ÓÈπæ÷ Á∂ ’ØÒ √ß√«¥Â∆ ˛ ‹ÁØ∫ «’ ÍÙ±¡ª «Úæ⁄ √ß√«¥Â∆ Á≈ ¡«‘√≈√ ˛Õ
«¬√ Á∂ ¡Ë≈ ”Â∂ «Ú¡’Â∆ ˘ ¡≈͉∆ ““√ß√«¥Â∆ Á≈ ÍzÂ∆±Í (Replica of the culture) «’‘≈ «◊¡≈Õ

ÍÙ± √Ó≈‹ Á≈ Ú◊∆’È ¡Â∂ Ò’Ù
ÍÙ± √Ó≈‹ ˘ ‘∂· «Ò÷∆¡ª «ÂßÈ Ù∂z‰∆¡ª «Úæ⁄ Úß«‚¡≈ ‹≈ √’Á≈ ˛-
(’) È Ú≈Èª Á≈ √Ó≈‹, (÷) √ÂÈË≈∆, ‹∆ÚË≈∆¡ª Á≈ √Ó≈‹, (◊) ’∆Û∂ ¡Â∂ ’∆Û∆¡ª Á≈ √Ó≈‹Õ

(’) È ϪÁª Á∂ √Ó≈‹ Á∂ Ò椉
«˜¡≈Á≈Â «ÚÁÚ≈Ȫ Á≈ ’«‘‰≈ ˛ «’ ÓÈπæ÷ª Á≈ «Ú’≈√ È ϪÁª ÂØ∫ ‘∆ ‘Ø«¬¡≈ ˛Õ «¬√ Â∑ª Á∂ ‹∆ÚË≈∆¡ª
«Úæ⁄ «ÏȪ ͱߤ Á∂ ÍÙ±¡ª ˘ Ù≈«ÓÒ ’∆Â≈ ‹ªÁ≈ ˛Õ ◊Ø«Ò≈ ¡Â∂ «⁄ßͪ‹∆ ¡≈«Á ˘ Ù≈«ÓÒ ’∆Â≈ ‹≈ √’Á≈ ˛Õ È
ϪÁ √Ó≈‹ «Úæ⁄ ‘∂· «Ò÷∆¡ª ◊æÒª Í≈¬∆¡ª ‹ªÁ∆¡ª ‘ÈÕ
A. √Ófi‰ Á∆ √ÓÊ≈-È ϪÁ √Ó≈‹ Á∂ √∆ Á∆ ÏÈ≈Ú‡ ÓÈπæ÷ Á∂ √∆ Á∆ ÏÈ≈Ú‡ Á∂ Ï≈Ï ‘πßÁ∆ ˛Õ
«‹√ Â∑ª ÓÈπæ÷ Á∂ «ÁÓ≈◊ «Úæ⁄ ‘∂’ Íz√«ÊÂ∆ ˘ √Ófi‰ Á∆ ͱÈ √ÓÊ≈ ‘πßÁ∆ ˛, ·∆’ ¿π√∂ Â∑ª È
ϪÁª «Úæ⁄ Ú∆ Íz√«ÊÂ∆ ˘ √Ófi‰ Á∆ ͱÈ Ù’Â∆ ¡Â∂ √ÓæÊ≈ ‘πßÁ∆ ‘ÀÕ
B. «ÈÙ«⁄ √«ÊÂ∆- È ϪÁ √Ó≈‹ «Úæ⁄ ‘∂’ Íz≈‰∆ Á∆ «¬’ «ÈÙ«⁄ √Ó±‘ √«ÊÂ∆ ‘πßÁ∆ ˛Õ ¿π√ √Ó≈‹
«Úæ⁄ √Ó±‘ Á≈ «¬’ È∂Â≈ ‘πßÁ≈ ˛ ¡Â∂ ¿π√ Á∆ ¡≈«◊¡≈ ¡Â∂ ¡≈ÁÙª Á≈ √≈∂ Í≈Ò‰ ’Á∂ ‘ÈÕ
C. È ¡Â∂ Ó≈Á≈ Á≈ ◊±Û∑≈ √ÏßË-È ¡Â∂ Ú≈Èª «Úæ⁄ Ïæ«⁄¡ª Á≈ Í≈Ò‰-ÍØÙ‰ Ï‘π «ÁȪ Âæ’ ’∆Â≈ ‹ªÁ≈
˛Õ Ïæ«⁄¡ª Á≈ ÙÀÙÚ ’≈Ò «˜¡≈Á≈ ¶Ó≈ ‘؉ Á∂ ’≈‰ È ¡Â∂ Ó≈Á≈ «¬’ Áπ√∂ È≈Ò Ï‘π «ÁȪ Âæ’
«‘ßÁ∂ ‘ÈÕ «¬√ Ò¬∆ È ¡Â∂ Ó≈Á≈ √Ïß˪ «Úæ⁄ È∂ÛÂ≈ Í≈¬∆ ‹ªÁ∆ ˛Õ
D. ÏπæË∆ Á∆ ¡«Ë’Â≈-È ϪÁ √Ó≈‹ «Úæ⁄ √≈∂ ÓÀ∫Ï «¬’ «ÈÙ«⁄ Ì≈Ù≈ Á∂ ¡Ë≈ ”Â∂ ¡≈͉∂ Ì≈Ú «¬’
Á±√∂ ˘ √Ófi‰ Á≈ ÔÂÈ ’Á∂ ‘ÈÕ «¬È∑ª «Úæ⁄ ÏπæË∆ Ú∆ «˜¡≈Á≈ ‘πßÁ∆ ˛Õ «¬√ Ò¬∆ È ϪÁ Á∂ Ïæ⁄∂
Ï‘π ‹ÒÁ∆ ‘∆ ¡≈͉∂ Ó≈Â≈ «ÍÂ≈ ÂØ∫ «Ù’≈ ÎÛ∑È≈, ‹≈ÈÚª ÂØ∫ Ï⁄‰≈ ¡Â∂ Í∂Û ”Â∂ ⁄Û∑È≈ «√æ÷ ‹ªÁ∂
‘ÈÕ
(÷) √ÂÈË≈∆ ‹∆ÚË≈∆¡ª Á∂ √Ó≈‹ Á∂ Ò椉
√ÂÈË≈∆ Íz≈‰∆¡ª «Úæ⁄ ¿π‘ Íz≈‰∆ Ù≈«ÓÒ ’∆Â∂ ‹≈ √’Á∂ ‘È ‹Ø ÁπæË Í∆ ’∂ Úæ‚∂ ‘πßÁ∂ ‘ÈÕ «¬√ Â∑ª Íz≈‰∆¡ª «Úæ⁄
È ¡Â∂ Ó≈Á≈ ÁØÈØ∫ ‘∆ Â∑ª Á∂ Íz≈‰∆ Í≈¬∂ ‹ªÁ∂ ‘ÈÕ «Íø‚ ¡Â∂ ÏÀÒ, ‘≈Ê∆ ¡Â∂ ‘ÊÈ∆, ’πæÂ≈ ¡Â∂ ’πæÂ∆, ÿØÛ≈ ¡Â∂
ÿØÛ∆ ¡≈«Á ˘ «¬√ Ùz∂‰∆ «Úæ⁄ Ù≈«ÓÒ ’∆Â≈ ‹ªÁ≈ ˛, «’™«’ Ïæ⁄∂ «√Î ÁπæË Í∆ ’∂ Úæ‚∂ ‘πßÁ∂ ‘È Í «¬‘ ˜±∆
Ú∆ È‘∆∫ «’ √≈«¡ª Á∂ Ïæ⁄∂ ÁπæË Í∆ ’∂ ‘∆ Úæ‚∂ ‘Ø‰Õ «¬√ √Ó≈‹ Á∆¡ª ‘∂· «Ò÷∆¡ª «ÚÙ∂ÙÂ≈Úª ‘È-
A. È ¡Â∂ Ó≈Á≈ «Úæ⁄ «ÚÙ∂zÙ ¡ßÂ Á≈ ¡«‘√≈√- √ÂÈË≈∆ ‹∆ÚË≈∆¡ª Á∆ «¬’ «ÚÙ∂ÙÂ≈ «¬‘ ˛ «’ ¿πÈ∑ª «Úæ⁄
√∆«’ «ÁzÙ‡∆ È≈Ò È ¡Â∂ Ó≈Á≈ «Úæ⁄ ¡≈√≈È∆ È≈Ò ¡ßÂ «Á÷≈¬∆ «ÁßÁ≈ ˛Õ ¿πÈ∑ª ÁØȪ Á∆ √∆«’
ÏÈ≈Ú‡, ±Í ß◊, ‘≈Ú-Ì≈Ú «Úæ⁄ «¬ßÈ∆ Ï≈ÏÂ≈ Í≈¬∆ ‹ªÁ∆ ˛ «’ Á± ÂØ∫ Á∂÷ ’∂ ’ج∆ Ú∆ «Ú¡’Â∆ È
¡Â∂ Ó≈Á≈ ˘ Í«‘⁄≈‰ È‘∆∫ √’Á≈Õ

98 LOVELY PROFESSIONAL UNIVERSITY