Page 99 - DSOC101_FUNDAMENTALS_OF_SOCIOLOGY_PUNJABI

√Ó≈‹Ù≈√Â Á∂ Óπæ÷ ÂæÂ

È؇ A. «◊«‚ß◊√ (Giddings)- ““√Ó≈‹ ÷πÁ «¬’ √ßÿ ˛, «¬’ √ß◊·È ˛, ¿πÍ⁄≈’ √Ïß˪ Á≈ «¬’ ÔØ◊Á≈È ˛,
«‹√ «Úæ⁄ √«‘ÔØ◊∆ «Ú¡’Â∆ «ÈøÂ ¡≈Ï≈Á ‘ÈÕ
B. «◊ø√Ï◊ (Ginsberg)-““√Ó≈‹ ÓÈπæ÷∆ √Ïß˪ Á≈ √ßͱÈ ‹≈Ò ˛Õ””
C. ’±Ò∂ (C.H. Cooley)-““√Ó≈‹ √Ú±Íª ‹ª Íz«’«¡≈Úª Á≈ ÓπÙ«’Ò „ª⁄≈ ˛ ‹Ø «¬’ Á±√∂ Á∆ ¡ßÂ:
«’«¡≈Úª Á∂ ’≈‰ «‹¿»∫Á≈ ˛ ¡Â∂ Ú≈Ë≈ ’Á≈ ˛Õ √ßͱÈ «ÚÚ√Ê≈ «¬√ Â∑ª √ß◊·Â ˛ «’ «¬’ Ì≈◊
”Â∂ ÍÀ‰ Ú≈Ò≈ ÍzÌ≈Ú ‘Ø Ì≈◊ª ˘ Ú∆ ÍzÌ≈«Ú ’Á≈ ˛Õ””
D. Ò∂Í∆¡ (Lapiere)- ““√Ó≈‹ ÓÈπæ÷ª Á∂ √Ó±‘ Á≈ È≈Ó È‘∆∫ ‘À, √◊Ø∫ «¬‘ √Ó±‘ Á∂ ÓÈπæ÷ Á∂ ¡Â∂ √Ïß˪ Á∆¡ª
ÓπÙ«’Ò «ÚÚ√Ê≈ ˛Õ””
E. Î∂¡⁄≈¬∆Ò‚ (H.p. Fairchild)-““√Ó≈‹ ÓÈπæ÷ª Á≈ «¬’ √Ó±‘ ‘À ‹Ø ¡≈͉∂ Úæ÷-Úæ÷ Óπæ÷ «‘æª Á∆ ͱÂ∆
Á∂ Ò¬∆ «ÈøÂ √«‘ÔØ◊ ÍzÁ≈È ’Á∂ ‘È, ˜±∆ ±Í È≈Ò ÷πÁ ˘ ω≈¬∂ æ÷‰ ¡Â∂ ÷πÁ Á∆ «ÈßÂÂ≈ Á∂
Ò¬∆Õ””
F. ÓÀ’≈¬∆Ú ¡Â∂ Í∂‹ (Maclver and Page)-““√Ó≈‹ «ÚÚ‘≈ª ¡Â∂ Íz‰≈Ò∆‡ª, ÍzÌ»ÂÚ ¡Â∂ √«‘ÔØ◊ √Ó±‘ª
¡Â∂ Ùz∂‰∆¡ª, ÓÈπæ÷∆ «ÚÚ‘≈ Á∂ ’߇ØÒ ¡Â∂ ¡≈˜≈Á Á≈ «¬’ «ÚË≈È ˛Õ””
G. «◊«ÒÈ (Gillin)-““√Ó≈‹ ÂπÒÈ≈ÂÓ’ «ÁzÙ‡∆ È≈Ò √Ì ÂØ∫ «˜¡≈Á≈ √Ê≈¬∆ √Ó±‘ ˛ ‹Ø «’ √Ë≈‰ √Ú≈Ê,
√Ë≈‰ ̱-Ì≈◊, √Ë≈‰ Â∑ª Á≈ «‘‰-√«‘‰ ¡Â∂ √Ë≈‰ Í≈√«ÍÃ’ √«‘ÔØ◊ ‹ª ¡ÍÈ≈ÂÚ Á∆ Ì≈ÚÈ≈
æ÷Á≈ ˛, «‹√ Á∂ ¡Ë≈ ”Â∂ ¿π‘ ¡≈͉∂ ¡≈Í ˘ Ï≈‘ ÂØ∫ Í«‘Òª æ÷Á∂ ‘ÈÕ
H. «¿±‡ (Reuter)-““√Ó≈‹ «¬’ ¡Ó± ÙÏÁ ˛ ‹Ø √Ó±‘ Á∂ ÁØ ‹ª ÁØ ÂØ∫ «˜¡≈Á≈ ÓÀ∫Ïª Á∂ «Úæ⁄ √«ÊÂ
Í≈√«ÍÃ’ √Ïß˪ Á∆¡ª ÓπÙ«’Òª Á≈ ÏØË ’≈™Á≈ ˛Õ

C.B √Ó≈‹ Á∆¡ª «ÚÙ∂ÙÂ≈Úª (Characteristics of Society)

√Ó≈‹ Á∆ √Ó≈‹Ù≈√Â∆ «ÁzÙ‡∆’؉ ÂØ∫ «ÚÚ∂⁄È≈ ’ ÒÀ‰ ”Â∂ ‘π‰ ¡√∆∫ √ÒͱÚ’ √Ó≈‹ Á∆¡ª «ÚÙ∂ÙÂ≈Úª Á≈
¿πÒ∂÷ ’ √’Á∂ ‘ªÕ ’πfi ÍzÓπæ÷ «ÚÙ∂ÙÂ≈Úª ‘∂· ¡Èπ√≈ ‘È-
A. √Ó≈‹ √Ïß˪ Á∆ «ÚÚ√Ê≈ ˛, È≈ «’ ÓÈπæ÷ª Á≈ √Ó±‘-√Ë≈‰ ÂΩ ”Â∂ ÓÈπæ÷ª Á∂ √Ó±‘ ˘ √Ó≈‹ ’«‘ ’∂ √ßÏØ«ËÂ
’∆Â≈ ‹ªÁ≈ ˛Õ «¬√Â∆ √Ó≈‹ ¡Â∂ ÍπÙ √Ó≈‹ Á≈ Íz⁄ÒÈ «¬√∂ ¡Ê «Úæ⁄ ˛Õ «¬‘ √æ⁄ ‘À «’ «¬’-«¬’ «ÓÒ ’∂
Ï‘π √≈∂ ÓÈπæ÷ª Á∂ ÔØ◊Á≈È È≈Ò √Ó≈‹ ωÁ≈ ˛ Í «¬’ ‹ª ’πfi «¬’ «Ú¡’Â∆ √Ó≈‹ È‘∆∫ ‘πßÁ∂ ÏÒ«’ √Ó≈‹
ª ¡È∂’ª ÓÈπæ÷ª Á∂ √Ïß˪ Á∆ «¬’ «ÚÚ√Ê≈ ˛Õ
B. √Ó≈‹ ¡Ó± ˛-¡Ó± Á≈ ¡Ê ˛ «’ «‹√ Á≈ ’ج∆ ·Ø√ ¡≈’≈ È≈ ‘ØÚ∂ ¡Â∂ ‹Ø √Ê≈È È≈ ÿ∂Á∆ ‘ØÚ∂, «‹√
Á≈ ’ج∆ ¡≈’≈ Ȫ ‘ØÚ∂, «‹√ ˘ ‘æÊ È≈ Ò◊≈«¬¡≈ ‹≈ √’∂, «‹√ ˘ ¸æ«’¡≈ ‹ª æ«÷¡≈ È≈ ‹≈ √’∂Õ √ÏßË «¬√
«ÁzÙ‡∆’؉ È≈Ò ¡Ó± ‘πßÁ∂ ‘ÈÕ √Ó≈‹ «’™«’ √Ïß˪ Á∆ «ÚÚ√Ê≈ ˛ ¡Â∂ √ÏßË ¡Ó± ‘È «¬√ Ò¬∆ √Ó≈‹
Ú∆ ¡Ó± ˛Õ ¡√∆∫ ÓÈπæ÷ª Á∂ √Ó±‘, Í«Ú≈ Á∂ ÓÀ∫Ïª ¡≈«Á ˘ Á∂÷ √’Á∂ ‘ª Í ¿πÈ∑ª Á∂ «Úæ⁄ Í≈¬∂ ‹≈‰ Ú≈Ò∂
√Ïß˪ ˘ È‘∆∫Õ
C. √Ó≈‹ «Úæ⁄ Ï≈ÏÂ≈ ¡Â∂ «Ú«ÚËÂ≈ Í≈¬∆ ‹ªÁ∆ ˛-√Ó≈‹, ‹Á «’ √Ïß˪ Á∆ «ÚÚ√Ê≈ ˛ Í √Ïß˪ Á≈ «Ú’≈√
ÓÈπæ÷ª Á∆ ‹≈◊±’Â≈, Í≈√«ÍÃ’ √ßÍ’ ¡Â∂ ¡ßÂ: «’«¡≈Úª Á∂ ÎÒ√±Í ‘πßÁ≈ ˛Õ «¬√ «ÁzÙ‡∆ È≈Ò ¡√∆∫ √Ó≈‹
Á∆ ’ÒÍÈ≈ ÓÈπæ÷ª Á∂ «ÏȪ È‘∆∫ ’ √’Á∂ ‘ªÕ ÓÈπæ÷ª «Úæ⁄ Í≈¬∆ ‹≈‰ Ú≈Ò∆ Ï≈ÏÂ≈ ¡Â∂ ¿πÈ∑ª ÂØ∫ ÍÀÁ≈ ‘ج∆¡ª
¡ßÂ: «’«¡≈Úª √Ó≈‹ ˘ ‹ÈÓ «ÁßÁ∆¡ª ‘ÈÕ «¬√ Á≈ Ì≈Ú «¬‘ È‘∆∫ «’ √Ó≈‹ «Úæ⁄ È≈-Ï≈ÏÂ≈ ‹ª «Ú«ÚËÂ≈
‘πßÁ∆ ‘∆ È‘∆∫ ˛Õ √æ⁄ ª «¬‘ ˛ «’ √≈∂ √Ó≈‹ «Úæ⁄ Ï≈ÏÂ≈Úª Á∂ È≈Ò-È≈Ò È≈-Ï≈ÏÂ≈Úª Ú∆ Íz«Ò’ÙÂ
‘πßÁ∆¡ª ‘ÈÕ Í«Ò’Ù ’πfi Óπæ÷ Ï≈ÏÂ≈Úª ¡Â∂ «Ú«ÚËÂ≈Úª ‘∂· ¡Èπ√≈ ‘È-
(¡) √Ó≈‹ «Úæ⁄ Í«Ò’Ù Ï≈ÏÂ≈Úª-Íz‹≈Â∆ «ÁzÙ‡∆ È≈Ò ÓÈπæ÷-ÓÈπæ÷ «¬’ Ï≈Ï ‘؉ Á∂ ’≈È ‘∆ ¿πÈ∑ª
«Úæ⁄ Í≈√«ÍÃ’ ‹≈◊±’Â≈ Í≈¬∆ ‹ªÁ∆ ˛Õ √≈∂ ÓÈπæ÷ ÏπæË∆Ôπ’ ˛, «¬√∂ ’≈È ¿π‘ «¬’ Á±√∂ Á∂ «Ú⁄≈ª
˘ √ÓfiÁ∂ ‘È ¡Â∂ Í≈√«ÍÃ’ √«‘ÔØ◊ ’Á∂ ‘ÈÕ √≈∂ ÓÈπæ÷ª Á∆ Ó±Ò̱ ˜±ª «¬’ Ï≈Ï ‘ÈÕ ÓÈπæ÷∆
ß
‘æÁª ‹ª ÁØÙ Ú∆ √≈«¡ª «Úæ⁄ Ï≈Ï ‘È ÍÙ± Íz«ÚÂ∆¡ª («‹Ú∂∫ ÓÂÒÏ, Ò≈Ò⁄, ¥ØË, ÓØ‘, ‘’≈ «Ó‘ÈÂ
ÂØ∫ ÓÈ ⁄Ø∆ ’È Á∆ Íz«ÚÂ∆ ¡≈«Á) Ú∆ √≈«¡ª «Úæ⁄ Ï≈Ï ±Í «Úæ⁄ Ù≈«ÓÒ «‘ßÁ∆¡ª ‘ÈÕ

92 LOVELY PROFESSIONAL UNIVERSITY