Page 98 - DSOC101_FUNDAMENTALS_OF_SOCIOLOGY_PUNJABI

«¬’≈¬∆ñC: √Ó≈‹Ù≈√Â Á∆¡ª Ùπ»¡≈Â∆ Ë≈È≈Úª

¿πÁ≈‘‰ Á∂ ÂΩ ”Â∂ ‹∂’ «’√∂ ’Ò≈√ Á∂ «Ú«Á¡≈Ê∆ ÂØ∫ Íπ櫤¡≈ ‹≈Ú∂ «’ ¿π‘ «’√ √Ó≈‹ Á∂ ÓÀ∫Ï ‘È Âª Íz≈Í È؇
‘؉ Ú≈Ò∂ ’πfi ¿πµÂ ‘∂· «Ò÷∂ ‘؉◊∂-
A. ““ÓÀ∫ «‘ßÁ± (‹ª Óπ√«ÒÓ ‹ª «¬√≈¬∆) √Ó≈‹ Á≈ ÓÀ∫Ï ‘ªÕ”” («¬æÊ∂ √Ó≈‹ ÂØ∫ Ì≈Ú √øÍzÁ≈«¬ È≈Ò ˛)
B. ““ÓÀ∫ ÏÃ≈‘Ó‰ (‹ª ÷æÂ∆ ‹ª ÚÀÙ‹≈ ‘∆‹È) √Ó≈‹ Á≈ ÓÀ∫Ï ‘ªÕ”” («¬æÊ∂ √Ó≈‹ ÂØ∫ Ì≈Ú Ú‰ È≈Ò ˛Õ)
C. ““ÓÀ∫ «Ú«Á¡≈Ê∆ (‹ª ÚÍ≈∆) √Ó≈‹ Á≈ ÓÀ∫Ï ‘ªÕ”” (√Ó≈‹ «¬æÊ∂ Ú◊ ÏØË’ ˛Õ)
D. ““ÓÀ∫ Ì≈Â∆ √Ó≈‹ Á≈ ÓÀ∫Ï ‘ªÕ”” (√Ó≈‹ ÂØ∫ Ì≈Ú ≈Ù‡∆¡Â≈ È≈Ò ‘ÀÕ)
E. ““ÓÀ∫ Ó≈·∆ (‹ª Ïß◊≈Ò∆ ‹ª ◊π‹≈Â∆) √Ó≈‹ Á≈ ÓÀ∫Ï ‘ªÕ”” (√Ó≈‹ ˘ «¬æÊ∂ «ÚÙ∂√ Â∑ª Á∆ Ì≈Ù≈ Á≈ ÍzÔØ◊
’È Ú≈Ò∂ ÓÈπæ÷ª Á∂ √Ó±‘ Á∂ ±Í «Úæ⁄ Íz◊‡ ’∆Â≈ «◊¡≈ ˛Õ)
F. ““ÓÀ∫ «ÚÁÌ (‹ª ≈‹√Ê≈È∆ ‹ª Íø‹≈Ï∆ ‹ª Áæ÷‰∆ Ì≈Â∆ ‹ª ¿πµÂ Ì≈Â∆) √Ó≈‹ Á≈ ÓÀ∫Ï ‘ªÕ””(«¬æÊ∂ √Ó≈‹
ÙÏÁ Á≈ ÍzÔØ◊, «¬’ ÷∂Â ‹ª ÍzÁ∂Ù «ÚÙ∂Ù È≈Ò Ó±Ò ÂΩ ”Â∂ ¡≈¬∂ ‘ج∂ ÓÈπæ÷ª Á∂ √Ó±‘ Á∂ Ò¬∆ ’∆Â≈ «◊¡≈
˛Õ)

C.A √Ó≈‹ Á≈ ¡Ê ¡Â∂ Íz∆Ì≈Ù≈ (Meaning and Definition of Society)

¿πÍØ’Â ¿πÁ≈‘ʪ ÂØ∫ «¬‘ √ÍæÙ‡ ‘∆ ÍzÂ∆Í≈«Á ‘πßÁ≈ ˛ «’ √Ë≈‰ ÏØÒ⁄≈Ò Á∆ Ì≈Ù≈ «Úæ⁄ √Ó≈‹ ÙÏÁ Á≈
ÍzÔØ◊ Úæ÷-Úæ÷ Â∑ª Á∂ √Ó±‘ª ˘ Íz◊‡ ’È Á∂ Ò¬∆ ’∆Â≈ ‹ªÁ≈ ˛Õ

È؇√ √Ó≈‹Ù≈√Â, √Ó≈‹ Á≈ «Ú«◊¡≈È ˛Õ

‹∂’ ¡√∆∫ √Ó≈‹ Á∂ ¿πÍØ’Â ¡ʪ ˘ «¬æÊ∂ ÍzÂ∆√Ê≈«Í ’ «ÁßÁ∂ ‘ª ª √Ó≈‹Ù≈√Â «’√ Á≈ «Ú«◊¡≈È
‘ØÚ∂◊≈? √Ó≈‹ «ÚÙÔ’ ¡«ÈÙ⁄Â≈ ¡Â∂ ÌzªÂ∆ ˘ Á± ’È Á∂ Ò¬∆ ‘∆ √Ó≈‹Ù≈√Â∆, √Ó≈‹ ˘ ÓÈπæ÷ª Á≈ √Ó±‘
È‘∆∫ ÓßÈÁ∂ ‘ÈÕ √Ó≈‹ ˘ Íz∆Ì≈«Ù ’È Á∂ Ò¬∆ √Ó≈‹Ù≈√Â∆¡ª È∂ ¿π√ Ì≈ÚÈ≈ ‹ª ÂæÊ ˘ ¡Ë≈ Óß«È¡≈ ˛,
«‹√ Á∂ ’≈‰ √Ó±‘ Á∂ ÓÀ∫Ï ÷πÁ ˘ «¬’ √Ó≈‹ Á≈ ‘؉≈ «È±«Í ’Á∂ ‘ÈÕ «¬√ ÂæÊ Á∆ Ì≈ÚÈ≈ ‹ª ¡Ë≈ ˘
¡√∆∫ «¬’ ¿πÁ≈‘‰ Á∂ ÂΩ ”Â∂ ÌÒ∆-̪ ‹≈‰ √’Á∂ ‘ªÕ
√≈∂ Ïz≈‘Ó‰ ‹≈Â∆ Á∂ «Ú¡’Â∆ ÷πÁ ˘ Ïz≈‘Ó‰ √Ó≈‹ Á≈ ÓÀ∫Ï ’«‘ßÁ∂ ‘ÈÕ «’√∂ ÷∂Â∆ ˘ Ïz≈‘Ó‰ √Ó≈‹ Á∆ ‹ª
Ïz≈‘Ó‰ ˘ ÷∂Â √Ó≈‹ Á∆ ÓÀ∫Ï«ÙÍ ÍzÁ≈È È‘∆∫ ’∆Â∆ ‹ªÁ∆Õ «¬√ Á≈ ’≈È «¬‘ ˛ «’ √≈∂ Ïz≈‘Ó‰ È∂ ’∂ÚÒ
«¬’ ‹≈Â∆ Á∂ ‘È, ÏÒ«’ ¿πÈ∑ª «Úæ⁄ «ÈøÂ (√’∂, ÓßÈ∂ ‘ج∂ ‹≈Â∆ Ì≈ Á∂ ±Í «Úæ⁄) √Ïß«Ë Ú∆ ˛Õ ¿πÈ∑ª Á≈ ¡«‹‘≈
√ÏßË «’√∂ ÷∂Â È≈Ò È‘∆∫ ˛Õ «¬√ Ò¬∆ ¿π√ ÷∂Â ˘ ¡≈͉∂ √Ó≈‹ Á∆ ÓÀ∫Ï«ÙÍ ÍzÁ≈È È‘∆∫ ’∂◊≈Õ «¬‘∆ ’≈È ˛
«’ ÷∂Â, ÚÀÙ, Ïz≈‘Ó‰ ¡≈«Á Ú∆ ¡≈͉∂ ‹≈ Á∆ ÓÀ∫Ï«ÙÍ ‘Ø ‹≈ª Á∂ ÓÀ∫Ïª ˘ ÍzÁ≈È È‘∆∫ ’È◊∂ ¡Â∂ Ú‰
√Ó≈‹ Á∂ «ÈÓ≈‰ Á∂ Ò¬∆ ““Ú‰ Á∂ ÓÀ∫Ïª «Úæ⁄ «’√∂ È≈ «’√∂ Â∑ª Á≈ √ÏßË ‘؉≈”” ˜±∆ ˛Õ «¬’ √ßÍzÁ≈«¬, «¬’
Ú◊, ≈Ù‡∆ √Ó±‘, Ì≈Ù≈ √Ó±‘, ÍzÁ∂«Ù’ √Ó±‘ ¡≈«Á Á∂ ÓÀ∫Ï Ú∆ «¬√ Â∑ª Á∂ ¡√Ò ‹ª ’≈ÒÍ«È’ √Ïß˪ È≈Ò
√Ïß«Ë ‘؉ Á∂ ¡Ë≈ ”Â∂ ‘∆ ÷πÁ ˘ ¿π√ √Ó≈‹ Á≈ ÓÀ∫Ï «È±«Í ’Á∂ ‘ÈÕ «¬√ «ÁzÙ‡∆ È≈Ò ¡√∆∫ «ÈÚ≈Á ±Í
È≈Ò ’«‘ √’Á∂ ‘ª «’ ÓÈπæ÷ª Á∂ √≈∆ Â∑ª Á∂ √Ó±‘ª Á∂ ÓÀ∫Ïª «Úæ⁄ «’√∂ È≈ «’√∂ Â∑ª Á∂ √ÏßË ˜»∆ ‘∆ Í≈¬∂ ‹ªÁ∂
‘È «‹È∑ª Á∂ ¡Ë≈ ”Â∂ ¿πÈ∑ª «Úæ⁄ √ß◊·È ‹ª √Ó±‘ ω≈¿π‰ Á∆ Ì≈ÚÈ≈ Á∆ Ùπ±¡≈ ‘πßÁ∆ ˛Õ √Ó±‘ª Á∂ √ß◊·È
Á∂ Ò¬∆ √Ïß˪ Á∆ «¬√ ˜± Á∂ ¡Ë≈ ÓßÈ ’∂ √Ó≈‹Ù≈√Â∆, √Ó≈‹ Á∆ Íz∆Ì≈Ù≈ ““ÓÈπæ÷ª (‹ª √Ó±‘ Á∂ ÓÀ∫Ïª) Á∂
«Úæ⁄ Í≈¬∂ ‹≈‰ Ú≈Ò∂ √Ïß˪ Á∆ «ÚÚ√Ê≈ Á∂ ±Í «Úæ⁄ ’Á∂ ‘È (È≈ «’ ÓÈπæ÷ª Á∆ «√ß«÷¡≈ √Ó±‘, «¬’æ·∆’È ‹ª
fiπß‚ Á∂ ±Í «Úæ⁄)Õ”” √Ó±‘ª Á≈ ¡≈’≈ ‹ª «ÚÙ∂ÙÂ≈ «¬√ Íz∆Ì≈Ù≈ ˘ ÍzÌ≈«Ú ȑ∆∫ ’Á∆ ˛ ¡Â∂ Íz∆Ì≈Ù≈ ÓÈπæ÷ª Á∂
√≈∆ Â∑ª Á∂ √Ó±‘ª Á∂ Ò¬∆ ¿πÍÒæÏË ˛ ¡Â∂ √Ó≈‹ Á∂ ¡√Ò ±Í ˘ Íz◊‡ ’Á∆ ˛Õ
Úæ÷-Úæ÷ √Ó≈‹Ù≈√Â∆¡ª È∂ “√Ó≈‹” Á∆ Úæ÷-Úæ÷ «ÚÙ∂ÙÂ≈Úª ˘ «Ë¡≈È «Úæ⁄ æ÷Á∂ ‘ج∂ ¿π√ ˘ ¡≈͉∂-¡≈͉∂
„ß◊ È≈Ò Íz∆Ì≈«Ù ’È Á≈ ÔÂÈ ’∆Â≈ ˛Õ ’πfi Óπæ÷ Íz∆Ì≈Ù≈Úª ‘∂·ª «Ò«÷¡ª ‘È-

LOVELY PROFESSIONAL UNIVERSITY 91