Page 356 - DSOC101_FUNDAMENTALS_OF_SOCIOLOGY_PUNJABI

«¬’≈¬∆ñI: √ø√«¥Â∆ Á≈ «◊¡≈È — √ø√«¥Â∆ ¡Â∂ √æ«Ì¡Â≈

È؇

√≈ÚË≈È∆ ∂‚-«¬ß‚∆¡Èª Á∆ √ß√«¥Â∆ «Úæ⁄ Ïæ⁄∂ Á∂ Í≈Ò‰ ÍØÙ‰ Á∆ «ÚË∆ ’πfi «¬√ Â∑ª ’∆Â∆ ˛ «’
Ï⁄ÍÈ ÂØ∫ ‘∆ Ïæ«⁄¡ª ˘ Áπæ÷ √«‘‰ Á∆ ¡≈Á ÍÀ ‹ªÁ∆ ˛Õ

¿πÁ≈‘‰ Á∂ ÂΩ ”Â∂ ¿πÈ∑ª ˘ ¡≈͉∆ ÷ØÍÛ∆ ˘ √ÓπÁ≈«¬ Á∂ ¡≈ÁÙ Á∂ ¡Èπ±Í ω≈¿π‰ Á∂ Ò¬∆ «ÏȪ ’πfi
’‘∂ ‘∆ ’¬∆ Áπæ÷ª ˘ √«‘‰≈ ÍÀ∫Á≈ ˛Õ ¿π√∂ Â∑ª ÈΩ‹Ú≈È √ß◊·È «Úæ⁄ ¿πÈ∑ª ˘ Áπæ÷ √«‘‰ Á∆¡ª Ó«‘Ó≈
˘ Ú∆ ’Ê≈Úª Á∂ Ó≈«Ë¡Ó È≈Ò √π‰≈«¬¡≈ ‹ªÁ≈ ˛Õ «¬√ Á∂ «¬Ò≈Ú≈ Ó≈Â≈-«ÍÂ≈ Ú∆ Ïæ«⁄¡ª ˘ ◊æÒª
«Úæ⁄ ’¬∆ Â∑ª Á∂ Áπæ÷ «ÁßÁ∂ «‘ßÁ∂ ‘ÈÕ ¡«‹‘∆ ‘≈Ò «Úæ⁄ Áπæ÷ √«‘‰Ù∆ÒÂ≈ ¿πÈ∑ª Á∂ «Ú¡’Â∆ÂÚ
Á≈ «¬’ ¡ß◊ ω ‹ªÁ∆ ˛Õ
B. √Ó≈«‹’ «˜ßÓ∂Ú≈∆¡ª Á∆ Ì≈ÚÈ≈ (Sense of Social Responsibility)- Ïæ«⁄¡ª «Úæ⁄ √Ó≈«‹’ «˜ßÓ∂Ú≈∆
Á∆ Ì≈ÚÈ≈ Á≈ ÿæ‡ ‹ª «˜¡≈Á≈ ‘؉≈ Ú∆ √ß√«¥Â∆ ”Â∂ ‘∆ «ÈÌ ’Á≈ ˛Õ ¿πÁ≈‘‰ Á∂ ÂΩ ”Â∂ «‘ßÁ±
Í«Ú≈ «Úæ⁄ ÿ Á≈ ‹Ø √Ì ÂØ∫ Úæ‚≈ ÒÛ’≈ ‘πßÁ≈ ˛ ¿π√ Á∂ «Ú¡’Â∆ÂÚ «Úæ⁄ √Ó≈«‹’ «˜ßÓ∂Ú≈∆ Á∆
Ì≈ÚÈ≈ ‹≈«◊z ‘؉ Á∆¡ª √ßÌ≈ÚÈ≈Úª «˜¡≈Á≈ ‘πßÁ∆¡ª ‘È «’™«’ «ÍÂ≈ Á∆ ÓΩ Á∂ Ï≈¡Á √Ì ÂØ∫
Úæ‚∂ ÒÛ’∂ ˘ ‘∆ Í«Ú≈ Á∆ √≈∆ «˜ßÓ∂Ú≈∆ √ßÌ≈Ò‰∆ ÍÀ∫Á∆ ˛, ͱÚ‹ª ˘ ¡ßÈ-‹Ò ¡«Í ’’∂ ¿πÈ∑ª
Á∂ ÍzÂ∆ ’ÂÚª ˘ «ÈÌ≈¿π‰≈ ÍÀ∫Á≈ ˛ ¡Â∂ ÚßÙ ÍzßÍ≈ ˘ ω≈¬∂ æ÷‰≈ Ú∆ ¿π√ Á∆ ‘∆ «˜ßÓ∂Ú≈∆ ‘πßÁ∆ ˛Õ
Ù≈«¬Á «¬‘∆ ’≈È ˛ «’ Ó≈Â≈-«ÍÂ≈ ¡≈͉∆ «‹¿»∫Á∆ ‘≈Ò «Úæ⁄ ‘∆ ‘ ’ßÓ «Úæ⁄ ¡æ◊∂ æ÷Á∂ ‘È,
¡≈͉∂ È≈Ò ¿π√ ˘ æ÷ ’∂ «ÍÂ≈ ¡≈͉∂ ÚÍ≈ ‹ª Í∂Ù∂ Á∂ √ÏßË «Úæ⁄ Íz∆÷‰ «ÁßÁ≈ ˛ ¡Â∂ ÓÁ∂ √Ó∂∫ ¿π√
Á∂ ‘æÊ √≈«¡ª Á∆ «˜ßÓ∂Ú≈∆ √Ω∫Í ‹ªÁ≈ ˛Õ ‚≈. Ó‹±ÓÁ≈ (Majumdar) È∂ Ú∆ «¬√ √ÏßË «Úæ⁄ «Ò«÷¡≈
‘À, ““«‹È∑ª √ß√«¥Â∆¡ª «Úæ⁄ √ßÔπ’ ͫÚ≈ª Á≈ «˜¡≈Á≈Â ‘πßÁ≈ ˛, ¿πÈ∑ª Á∂ Í«Ú≈ª «Úæ⁄ ÍÒ‰
Ú≈Ò∂ Ïæ«⁄¡ª «Úæ⁄ √Ó≈«‹’ «˜ßÓ∂Ú≈∆ Á∆ Ì≈ÚÈ≈, ¤Ø‡∂ Í«Ú≈ª «Úæ⁄ ÍÒ‰ Ú≈Ò∂ Ïæ«⁄¡ª ÂØ∫ «’Â∂
«˜¡≈Á≈ ‘πßÁ∆ ˛Õ””

√≈ÚË≈È∆ Ì≈Â∆ √ß√«¥Â∆ «Úæ⁄ ‘Ø∫Á Á∆ Ì≈ÚÈ≈ «‘ßÁ± «¬√Â∆¡ª Á∂ «Ú¡’Â∆ÂÚ Á∆ «¬’ √Ë≈‰
«ÚÙ∂ÙÂ≈ ˛ «’™«’ Ï⁄ÍÈ ÂØ∫ ‘∆ √Â∆-√«ÚæÂ∆ Á∂ ¡≈ÁÙ ˘ ¿πÈ∑ª Á∂ √≈‘Ó‰∂ Í∂Ù ’∆Â≈
‹ªÁ≈ ˛Õ

C. ’¬∆ Â∑ª Á∆¡ª Íπ≈‰∆¡ª ’Ê≈Úª ¡Â∂ ÒØ’ ’Ê≈Úª Á∂ Ó≈«Ë¡Ó È≈Ò √Â∆-ËÓ Á∂ Ó‘æÂÚ ˘ ¿πÈ∑ª Á∂ ÓÈ
«Úæ⁄ «Ï·≈ «ÁæÂ≈ ‹ªÁ≈ ˛Õ «¬√ Ò¬∆ Íz≈‰ Á∂ ’∂ ‹ª ÒÀ ’∂ Ú∆ «‘ßÁ± «¬√Â∆ ¡≈͉∆ √∆«’-Í«ÚæÂÂ≈
˘ ω≈¬∂ æ÷‰ Á≈ ÔÂÈ ’Á∆ ˛Õ «¬√ Á∂ ¿πÒ‡, ÓæË Ì≈ Á∆ ‹È ‹≈Â∆¡ª «Úæ⁄ «Ú¡≈‘ Á∂ Ï≈¡Á
‘∆ ÒÛ’∆¡ª ˘ Á±√«¡ª È≈Ò √∆«’ √ÏßË √Ê≈«Í ’È Á∆ √πÂßÂÂ≈ ‘πßÁ∆ ˛ ¡Â∂ ’ØÈÔ’ È≈◊≈
‹È‹≈Â∆¡ª «Úæ⁄ «Ú¡≈‘ Á∂ Ï≈¡Á Ú∆ «¬√Â∆¡ª ‘Ø ÍπÙ≈ È≈Ò √∆«’ √ÏßË Ï‰≈¬∂ æ÷ √’Á∆
˛Õ
D. ’πfi ¡√Ë≈‰ «ÚÚ‘≈ (Certain Abnormal Behaviours)-√ß√«¥Â∆ «Ú¡’Â∆ Á∂ «Ú¡’Â∆ÂÚ «Úæ⁄
’πfi ¡√Ë≈‰ «ÚÚ‘≈ «Ú’«√ ’È «Úæ⁄ Ú∆ √‘≈«¬’ ‘πßÁ∆ ˛Õ ¿πÁ≈‘‰ Á∂ ÂΩ ”Â∂ Óπ√«ÒÓ √ß√«¥Â∆
«Úæ⁄ Ïπ’≈ Í«‘ȉ Á∆ ¡≈Á «¬√Â∆¡ª Á∂ «Ú¡’Â∆ÂÚ Á≈ «¬’ √πÌ≈«Ú’ ¡ß◊ ˛, ‹ÁØ∫ «’ ÿπø‚
’æ„ ’∂ ÍÁ≈ ’È≈, «‘øÁ» «¬√Â∆¡ª Á∂ «Ú¡’Â∆ÂÚ Á∂ «¬’ √Ë≈‰ ◊π‰ ˛Õ «ÈÔπ◊‰∆ Á∆ Ïπ’≈¿»
‹È‹≈Â∆ «Úæ⁄ ‹∂’ «’Â∂ √ø‹Ø◊ È≈Ò ‹Ú≈¬∆ ¡≈͉∂ √‘π∂ Á≈ Ó»ø‘ ÷πæÒ∑≈ Á∂÷ ÒÚ∂, √‘π∂ ˘ «¬øÈ≈ Ù«ÓøÁ≈
‘؉≈ ÍÀ∫Á≈ ˛ «’ ¿π‘ ‹ø◊Ò «Úæ⁄ Ìæ‹ ‹ªÁ≈ ˛Õ ÓÒ∂Ù∆¡≈ Á∆ √ø√«¥Â∆ «Úæ⁄ ⁄≈⁄∂-ÌÂ∆‹∂ Á≈ √ÏøË ’πfi
«¬√ Â∑ª ˛ «’ ⁄≈⁄∂ ÂØ∫ «¬‘ ¡≈Ù≈ ’∆Â∆ ‹ªÁ∆ ˛ «’ ¿π‘ ÌÂ∆‹∂ Á∂ √≈∂ «ÚÚ‘≈ª ˘ √«‘‰ ’È Á≈
◊π‰ ¡≈͉∂ ¡≈Í «Úæ⁄ ¡Í‰≈¬∂ ¡Â∂ ¿π√ Á∂ «’√∂ Ú∆ «ÚÚ‘≈ Á≈ Ïπ≈ È≈ ÓøÈ∂Õ ’πfi ‹È‹≈Â∆¡ª «Úæ⁄

LOVELY PROFESSIONAL UNIVERSITY 349