Page 376 - DSOC101_FUNDAMENTALS_OF_SOCIOLOGY_PUNJABI

«¬’≈¬∆ñA@: √Ó≈‹∆’È ÍæË ¡Â∂ ¬∂‹ø√∆¡ª

È≈Ò ÷∂‚Á≈ ˛ ª ¿π√ ˘ Ú∆ ‹≈ÈÁ≈ ÓßÈ ÒÀ∫Á≈ ‘À ¡Â∂ ¿π√ ÍzÂ∆ Ú∆ ¿π‘ ¿π√∂ Â∑ª Á≈ ‘∆ «ÚÚ‘≈ ’Á≈ ˛ «‹√ È؇
Â∑ª Á≈ «’ ¿π√ Á∂ ÍzÂ∆ ¿π√ Á∂ Ó≈Â≈ ‹ª «ÍÂ≈ ’Á∂ ‘ÈÕ Á±√∂ ÙÏÁª «Úæ⁄, Ïæ⁄≈ ¡≈͉∂ Ó≈Â≈ ‹ª «ÍÂ≈ Á≈ ØÒ
¡Á≈ ’Á≈ ‘À ¡Â∂ «÷‚Ω‰∂ ‹ª ◊πæ‚∆¡ª È≈Ò ÷πÁ ¡≈͉≈ ØÒ (roles) ¡Á≈ ’Ú≈™Á≈ ˛ Í «¬’ √Óª ¡«‹‘≈
Ú∆ ¡≈™Á≈ ˛ ‹ÁØ∫ Ïæ⁄≈ «¬‘ ¡ÈπÌÚ ’Á≈ ˛ «’ Ó≈Â≈-«ÍÂ≈ Á∂ «ÚÚ‘≈ª Á∆ ÍzÂ∆«’«¡≈ «Úæ⁄ ¿π‘ ¿π‘Ø «‹‘≈
«ÚÚ‘≈ ’Á≈ ˛ («‹√ Â∑ª Óª Ó≈Á∆ ‘À ª Ïæ⁄≈ Ø∫Á≈ ˛), ◊πæ‚∆¡ª ¿π√ Á∂ (Ïæ⁄∂ Á∂) «ÚÚ‘≈ª Á∆ ÍzÂ∆«’«¡≈
«Úæ⁄ ¿πÚ∂∫ «ÚÚ‘≈ È‘∆∫ ’Á∆ ¡Â∂ Ïæ⁄∂ «Úæ⁄ ‘ΩÒ∆-‘ΩÒ∆ «¬‘ «◊¡≈È ‹ª ⁄∂ÂÈ≈ ÍÀÁ≈ ‘Ø ‹ªÁ∆ ˛ «’ ¿π‘ ÷πÁ
Ó≈Â≈ ‹ª «ÍÂ≈ È‘∆∫ ˛ È≈ ‘∆ ◊πæ‚∆¡ª ‹ª «÷‚Ω‰≈ «¬‘ ÷πÁ ˛ ¡Â∂ ¿π‘ «¬È∑ª ÂØ∫ ’πfi ¡Òæ◊ ˛ ¡Â∂ ¿π√ Á∆ ‘Ø∫Á
«¬√ ÂØ∫ Í«‘Òª ˛Õ «¬√ ⁄∂ÂÈ≈ Á∂ ¡Ë≈ ”Â∂ Ïæ⁄≈ ÷πÁ «Úæ⁄ ¡Â∂ ‘Ø «Ú¡’Â∆¡ª «Úæ⁄ Ì∂Á ’Á≈ ‘ÀÕ ÷πÁ Á∂ √ÏßË
«Úæ⁄ Ïæ⁄∂ Á∆ «¬‘ ⁄∂ÂÈ≈ (¡Â∂, ¡≈ÂÓ Á≈ «Ú’≈√) ‘∆ ¡Í‰∂ ¡Â∂ Á±√«¡ª Á∂ ÍzÂ∆ ¿π√ Á∂ «ÚÚ‘≈ ˘ «ÈÙ«⁄Â
’Á≈ ˛ ¡Â∂ ¿π‘ ‘ΩÒ∆-‘ΩÒ∆ Â∑ª-Â∑ª Á∆¡ª ¡≈Áª «√æ÷ ÒÀ∫Á≈ ˛ ¡Â∂ ¿π√ Á≈ √Ó≈‹∆’È ‘Ø ‹ªÁ≈ ˛Õ
¿πÍØ’Â «ÚÚ∂⁄È≈ ÂØ∫ «¬‘ √ÍæÙ‡ ˛ «’ √ÚÙz∆ Áπ«÷Ó, ’±Ò∂ ¡Â∂ Ó∆‚, √≈∂ «¬√ ◊æÒ ÂØ∫ √«‘Ó ‘È «’ √Ó≈‹
‹ª √Ó≈‹ Á∂ ÓÀ∫Ï «Ú¡’Â∆ Á∂ √Ó≈‹∆’È Á∆ Íz«’«¡≈ «Úæ⁄ Ó‘æÂÚ æ÷Á∂ ‘ÈÕ «¬√ Á∂ ÁÏ≈¡, ÍzÌ≈Úª ‹ª
«Ú⁄≈-Ì≈ÚÈ≈Úª ÎÒ√±Í ‘∆ «Ú¡’Â∆ ¡≈͉∂ «Ú⁄≈, ¡≈ÁÙ ¡Â∂ ¡≈Áª ω≈™Á≈ ˛Õ «¬√ ◊æÒ ˘ ¿πÍØ’Â
«ÚÁÚ≈Ȫ È∂ ¡≈͉∂-¡≈͉∂ „ß◊ È≈Ò Í∂Ù ’∆Â≈ ˛Õ √ß÷∂Í «Úæ⁄, «’√∂ Ú∆ ÓΩ’∂ «Úæ⁄ √Ó≈‹∆’È Á∆ Íz«’«¡≈ «Úæ⁄
√Ó≈‹ Á∂ Ó‘æÂÚ ˘ ÿæ‡ È‘∆∫ ’∆Â≈ ‹≈ √’Á≈Õ √Ó≈‹ Á∂ ’≈È ‘∆ «Ú¡’Â∆ ÓÈπæ÷ ˛Õ

√Ú- ÓπÒª’‰ (Self Assessment)

‘∂· «Ò÷∂ ’ÊȪ «Úæ⁄ √æ⁄ ‹ª fi±· Á∆ Í«‘⁄≈‰ ’Ø :
(State whether the following statements are True or False)
H. Óª ¡Â∂ «ÍÂ≈ ÂØ∫ Ïæ⁄∂ Á∆¡ª «˜¡≈Á≈Â ˜±ª ͱ∆¡ª ‘πßÁ∆¡ª ‘ÈÕ
I. «Ú¡’Â∆ Á∂ √Ó≈‹∆’È «Úæ⁄ ‹≈Â∆ ¡Â∂ Ú◊ Á∆ ’ج∆ ˜± ȑ∆∫ ˛Õ
A@. «√æ÷‰≈ «¬’ ÏΩ«Ë’ «ÚÙ≈ È‘∆∫ ˛Õ
AA. Í«Ú≈ ˘ È≈◊«’ ¡Â∂ √Ó≈«‹’ ‹∆ÚÈ Á∆ Í≈·Ù≈Ò≈ «’‘≈ «◊¡≈ ˛Õ

A@.I «Ú¡’Â∆ÂÚ Á∂ «Ú’≈√ «Úæ⁄ √Ó≈‹∆’È Á≈ Ó‘æÂÚ
(Role of Socialization in the Development of Personality)

√ÚÙz∆ Ò≈-Í∆¡ ¡Â∂ Î≈È√ ÚÊ (La-Piere and Farns Worth) Á≈ ’ÊÈ ˛, ““«Ú¡’Â∆ÂÚ ÙÏÁ Á≈
«Ú«◊¡≈«È’ «¬√Â∂Ó≈Ò «’√∂ √Ó∂∫ «ÚÙ∂ «Úæ⁄, «’√∂ «Ú¡’Â∆ Á∂ √Ó≈‹∆’È Á∂ ÍzÂ∆ÎÒ ‹ª Íz∆‰Â∆ ˘ Á√≈¿π‰
Á∂ Ò¬∆ ’∆Â≈ ‹ªÁ≈ ˛Õ «Ú¡’Â∆ÂÚ ¿πÈ∑ª √≈∂ ◊π‰ª Á∆ “√Ó◊zÂ≈” ˛ «‹È∑ª ˘ «Ú¡’Â∆ È∂ √Ó≈‹∆’È ÚæÒØ∫
¡«‹Â ’∆Â≈ ˛Õ”” «¬‘ ’ÊÈ «Ú¡’Â∆ÂÚ Á∂ «Ú’≈√ «Úæ⁄ √Ó≈‹∆’È Á∂ ¡Ë≈ Ó‘æÂÚ ÚæÒ ‘∆ √ß’∂ ’Á≈
˛Õ ¡√Ò «Úæ⁄ √Ó≈‹∆’È Á∂ È≈Ò-È≈Ò «Ú¡’Â∆ «Úæ⁄ √Ó≈«‹’ √ß√«¥«Â’ ◊π‰ Íz◊‡ ‘πßÁ∂ «‘ßÁ∂ ‘È ¡Â∂
¿πÈ∑ª ◊π‰ª Á∂ ’≈È ¿π√ Á∂ «Ú¡’Â∆ÂÚ ˘ «¬’ «ÚÙ∂Ù ±Í Íz≈Í ‘πßÁ≈ ˛Õ Ùz∆ À∫’ (Renk) È∂ ª «¬æÊØ∫ Âæ’ «’‘≈
˛ «’ «Ú¡’Â∆ÂÚ Á≈ «Ú’≈√ Ó≈Â≈ Á∂ ◊Ì ÂØ∫ ‘∆ Ùπ± ‘Ø ‹ªÁ≈ ˛ ¡Â∂ «¬√ «Ú⁄≈ Á∂ ¡Èπ√≈ ÚßÙ≈Èπ’zÓ‰
(heredity) ¡Â∂ Ïæ⁄∂ Á∂ ÍÀÁ≈ ‘؉ Á∆ Íz«’«¡≈ Á≈ ¿π√ Á∂ «Ú¡’Â∆ÂÚ ”Â∂ ÍzÌ≈Ú ÍÀ∫Á≈ ˛Õ ‹∂’ «¬√ «Ú⁄≈ ˘
¡«ÂÙÔØ«’ÂͱÈ Ú∆ Óß«È¡≈ ‹≈Ú∂ ª Ú∆ «¬√ ÂæÊ ÂØ∫ «¬È’≈ È‘∆∫ ’∆Â≈ ‹≈ √’Á≈ «’ «Ú¡’Â∆ Á∂ «Ú’≈√
«Úæ⁄ √Ó≈‹∆’È Á∆ Íz«’«¡≈ Á≈ Ï‘π ӑæÂÚ ˛Õ
‹ÈÓ ‘؉ Á∂ Ï≈¡Á ÂØ∫ ‘∆ Ïæ⁄≈ ¡≈͉∆ Ó±ÒÍz«ÚÂ∆ Á∂ ’≈È Ìπæ÷-«Í¡≈√ Òæ◊‰ ”Â∂ Ø∫Á≈ ˛ ¡Â∂ Óª Á∂ ÁπæË
«ÍÒ≈¿π‰ ”Â∂ ¸æÍ ‘Ø ‹ªÁ≈ ˛ Í ‘ Ú≈ ؉ Á∆ Ó≈Â≈ È≈Ò ‘∆ ÁπæË È‘∆∫ «ÍÒ≈™Á∆ ÏÒ«’ «¬’ «ÈÙ«⁄ √Ó∂∫
”Â∂ ‘∆ ÁπæË «ÍÒ≈™Á∆ ˛Õ Óª Á∆ «¬√ Íz«’«¡≈ ‹ª «ÚÚ‘≈ Á∂ ÎÒ√±Í √Ì ÂØ∫ Í«‘Òª √Ó≈‹∆’È Á∆ Íz«’«¡≈
«’«¡≈Ù∆Ò ‘πßÁ∆ ‘À ¡Â∂ ¿π‘ «¬√ ±Í «Úæ⁄ «’ Ïæ⁄∂ ˘ √Ó∂∫ Á≈ «◊¡≈È ‘؉≈ Ùπ± ‘Ø ‹ªÁ≈ ˛Õ Ìπæ÷ Òæ◊‰ ‹ª È≈
Òæ◊‰ ”Â∂ Ú∆ «√Î ¿π‘ Ø∫Á≈ È‘∆∫ «’™«’ ¿π‘ ‹≈‰ ‹ªÁ≈ ˛ «’ Óª «¬’ «ÈÙ«⁄ √Ó∂∫ ”Â∂ ¿π√ ˘ ÁπæË «ÍÒ≈¬∂◊∆Õ
«¬√ Â∑ª Ó»Ò Í«ÚÂÈÙ∆Ò Íz«ÚÂ∆¡ª ˘ Ú∆ √Ó≈«‹’ «ÈÔÓª Á∂ ¡Èπ√≈ √πË≈‰ ‹ª ¿πȪ ”Â∂ ’߇ØÒ æ÷‰

LOVELY PROFESSIONAL UNIVERSITY 369