Page 490 - DSOC101_FUNDAMENTALS_OF_SOCIOLOGY_PUNJABI

«¬’≈¬∆ñAD: ’øÓ≈ÂÓ’ ÍæÁÂ∆

ø
ø
æ
∂
ø
π
π
æ
æ
‘Á∆ ˛Õ ’fi ‘Á Â’ «¬‘ √‘∆ ˛ «’ ¡≈Ë«È’ Í‹∆Ú≈Á È ¡≈«Ê’ «ÚÙÓÂ≈ «Ú⁄ Ú≈Ë≈ ’∆Â≈ ˛, Í» È؇
»
π
ÁÈ∆¡ª Á Ò◊Ì◊ √≈ ÁÙª «Ú⁄ ¡≈«Ê’ «Ú’≈√ Á È≈Ò «ÈÓÈ Ú◊ª Á≈ «Ú’≈√ ‘«¬¡≈ ˛ ¡Â Ó«Ë¡Ó
æ
∂
∂
∂
∂
Ø
π
æ
∂
Ú◊Ó Á≈ «Ú√Â≈ ‘Ø«¬¡≈ ˛Õ ◊ØÒ‚ÊØÍ È∂ ¡≈͉∂ ¡«Ë¡ÀÈ «Úæ⁄ «¬√ Íë’«¡≈ ˘ Ïπ‹π¡≈’‰ Á∂ »Í
«Úæ⁄ «Ú¡’ ’∆Â≈ ˛Õ ¬∂∂‚Ó «ÍËØÚØ√’∆ È∂ Ú∆ Óø«È¡≈ ˛ «’ ¡≈Ëπ«È’ √Ó≈‹ «Úæ⁄ ÙØÙ‰ «Úæ⁄ ’Ó∆ ¡≈¬∆ ˛
∂
æ
ø
æ
æ
ø
»
¡Â ¡‹ ¡≈Ë«È’ Í‹∆Ú≈Á∆ √Ó≈‹ª «Ú⁄ ¥ªÂ∆ ¡«ÂÓ «Ú’ÒÍ È‘ƒ «‘ «◊¡≈ ˛Õ ¡‹ Ì≈ «Ú⁄ Ú∆
æ
π
∂
Ã
Ø
æ
æ
ÍÂ∆ «Ú¡’Â∆ ¡≈ÓÁÈ, √≈÷Â≈-Á, ‹∆ÚÈ-ÍË, «√‘Â-ÍË «Ú⁄ Ú≈Ë≈ ‘«¬¡≈ ˛ ¡Â ◊∆Ï∆ ¡Â∂
æ
Ï∂π˜◊≈∆ «Úæ⁄ ’Ó∆ ¡≈¬∆ ˛ ‹Ø Ó≈’√ Á∂ ¿πÍØ’Â Ó≈ÈÂ≈Úª ÂØ∫ ¡Òæ◊ ˛Õ
(D) Ó≈’√ Á∆ «¬‘ Ó≈ÈÂ≈ «’ ¡≈«Ê’ Âæª «Úæ⁄ ÎÀÒ∂ ¡øÂ«ÚØË √øÿÙ ¡Â∂ ¥ªÂ∆ ˘ ÍÀÁ≈ ’ Í»ø‹∆Ú≈Á∆
√Ó≈‹ «Úæ⁄ Ó≈Û≈-Ó؇≈ Í«ÚÂÈ ’∂◊≈ ¡Â∂ √≈ÓÚ≈Á∆ √Ó≈‹ ˘ √øÌÚ Ï‰≈Ú∂◊≈ ¡Â∂ «¬«Â‘≈√ Á∆
«¬‘∆ ¡≈÷∆ ¡Ú√Ê≈ ‘ØÚ∂◊∆; Ú∆ ¡æ‹ ¡ÍÃ√ø«◊’ Òæ◊ «‘≈ ˛Õ
¡æ‹ Í»ø‹∆Ú≈Á∆ Á∂Ùª Áπ¡≈≈ ¥ªÂ∆ Á∂ «Ú’ÒÍ ˘ ¡√Ú∆’≈ ’ «ÁæÂ≈ «◊¡≈ ˛ ¡Â∂ Í»ø‹∆Ú≈Á∆ ¡Ê«ÚÚ√Ê≈
ÚÀÙ«Ú’ ÍæË ”Â∂ √Ú∆«¥Â ¡Ê-«ÚÚ√Ê≈ Á≈ »Í ◊둉 ’ ‘∆ ˛Õ ¡æ‹ «ÚÙÚ Á∂ AEA Á∂Ùª Á≈ (⁄∆È Ú∆)
«Úæ⁄ WTO Ù≈«ÓÒ ‘؉≈ ¡Â∂ √ØÚ∆¡Â √øÿ ¡Â∂ ⁄∆È Ú◊∂ Á∂Ùª Áπ¡≈≈ ¡≈͉∆ ¡Ê«ÚÚ√Ê≈ ˘ Í»ø‹∆Ú≈Á∆
¡Ê«ÚÚ√Ê≈ ÚæÒ Í«Ú ’È≈ «¬√ ◊æÒ Á≈ √ϻ ˛Õ «¬√∂ Ò¬∆ «‹æÊ∂ Îª«√√ Îπ’ØÔ≈Ó≈ Ú◊∂ «Ú⁄≈’ “Á
¬∂∫‚ ¡≈Î «‘√‡∆” Á∆ ◊æÒ ’’∂ ¿πÁ≈Ú≈Á∆ Í»ø‹∆Ú≈Á ˘ «¬«Â‘≈√ Á∆ ¡≈÷∆ ¡Ú√Ê≈ Á∂ »Í «Úæ⁄ √Ê≈«Í ’
‘∂ ‘È ¿πÊ∂ ‘∆ √Ó’≈Ò∆È Ó≈’√Ú≈Á∆ ØÈ≈Ò‚ ¬∂≈È√È (After marxism) È∂ Ú∆ «¬«Â‘≈√’ ÌΩ«Â’Ú≈Á ˘
«ÚÚ‘≈«’Â≈ Á∂ √ÏøË «Úæ⁄ «ÏÒ’πÒ ¡√Ú∆’≈ ’ «ÁæÂ≈ ˛Õ
¿πÍØ’Â ÂæÊ «ÈÙ«⁄ ÂΩ ”Â∂ ¡≈Ëπ«È’ √Ó≈‹ «Úæ⁄ Ó≈’√ Á∂ «¬«Â‘≈«√’ ÌΩ«Â’Ú≈Á √øÏøË∆ «Ú⁄≈ª Á∆
¡ÍÃ√ø«◊’Â≈ ˘ ÍÒ’«Ù ’Á∂ ‘È, Íø» ¿πÍØ’Â √≈∂ Â’ «¬«Â‘≈√’ ÌΩ«Â’Ú≈Á Á∂ ’∂ÚÒ «¬’ Íæ÷ ˘
Á√≈™Á∂ ‘È «‹È∑ª Á∂ ¡Ë≈ ”Â∂ «¬√ ˘ «ÏÒ’πÒ ¡ÍÃ√ø«◊’ ÓøÈ ÒÀ‰≈ Â’√ø◊ ȑƒ ˛Õ ¡æ‹ Ú ∆ «¬√ Á∂ ’¬∆
¡≈Ô≈Ó ¡«‹‘∂ ‘È ‹Ø «¬√Á∆ ÍÃ≈√ø«◊’Â≈ ˘ ÍπÙ‡ ’Á∂ ‘ÈÕ
«¬«Â‘≈√’ ÌΩ«Â’Ú≈Á Á∆ ÚÂÓ≈È ÍÃ≈√ø«◊’Â≈
(A) AIIA «Úæ⁄ Ì≈ √’≈ Áπ≈≈ ¡≈͉∆ ¡≈«Ê’ È∆Â∆ «Úæ⁄ ’∆Â∂ ◊¬∂ Í«ÚÂÈ ‹ª «ÚÙÚ Á∂ ‘Ø
ÁÙª Áπ¡≈≈ WTO Á∂ √øÁÌ «Úæ⁄ ’∆Â∂ ◊¬∂ ¡≈«Ê’ ÏÁÒ≈¡ È∂ «¬È∑ª Á∂Ùª Á∆ √Ó≈«‹’, √ø√«¥«Â’,
’≈˘È∆ √≈∂ Íæ÷ª ˘ ¥ªÂ∆’≈∆ »Í È≈Ò ÏÁÒ «ÁæÂ≈ ˛Õ ≈‹ ”Â∂ ¡Ê«ÚÚ√Ê≈ Á≈ ÍÃÌ≈Ú ¡æ‹ √ÍæÙ‡
»Í «Úæ⁄ «ÁÃÙ‡∆◊ ‘Ø «‘≈ ˛Õ Ì≈Â∆ ≈‹È∆Â∆ «Úæ⁄ ¡øÏ≈È∆, «Ú‹Ô Ó≈ÒÔ≈, ≈‘πÒ Ï‹≈‹ Ú◊∂
¿πÁÔØ◊ÍÂ∆¡ª Á∆ √◊Ó «‘æ√∂Á≈∆ ¡Â∂ ≈‹ Á∆ È∆Â∆¡ª «Úæ⁄ ¿πÈ∑ª Á∂ «‘æª Á∂ Íæ÷ «Úæ⁄ «Á÷≈¬∆
Á∂‰ Ú≈Ò≈ ÍÃÌ≈Ú (Á»√∂ «’ ¡≈ÔØ◊ Á∆ «ÍØ‡ Á∂ √øÏøË «Úæ⁄) ¡≈«Á ÂæÊ ¡æ‹ Ú∆ «¬√ «√˪ Á∆
ÍÃ≈√ø«◊’Â≈ ˘ Í«Ò’«Ù ’Á∂ ‘ÈÕ
(B) «Ú’≈√Ù∆Ò √Ó≈‹ª «Úæ⁄ ÈÚƒ ¡≈«Ê’ È∆Â∆ È∂ ¡≈«Ê’ «ÚÙÓÂ≈ ˘ ÚË≈ ’∂ ’¬∆ »Íª «Úæ⁄ Ú◊
√øÿÙ ˘ ‹ÈÓ «ÁæÂ≈ ˛Õ («‹Ú∂∫-◊πÛ◊ªÚ Á∂ ‘Ω∫‚≈ ’øÍÈ∆ «Úæ⁄ ‘؉ Ú≈≈Ò √øÿÙ)Õ ¡æ‹ MCC, PWG
‹ª «Ï‘≈ «Úæ⁄ ‘Ø ‘∂ ‹≈Â∆ √øÿÙ ¡Â∂ ¡È∂’ ÷∂Â∆ ¡øÁØÒȪ Á∂ «Íæ¤∂ ¡≈«Ê’ «ÚÙÓÂ≈ «¬’ ÍÃÓπæ÷
’≈’ Á∂ »Í «Úæ⁄ «¥¡≈Ù∆Ò ˛Õ ¡æ‹ ÚÀÙ«Ú’ ¡≈Âø’Ú≈Á ‹ª È∂Í≈Ò «Úæ⁄ ‘Ø ‘∂ Ó≈˙Ú≈Á∆ √øÿÙ
¡≈«Á Á∂ Ó»Ò «Úæ⁄ ¡≈«Ê’ «Íæ¤Û≈ÍÈ, ¡√Ó≈ÈÂ≈ ‹ª ◊∆Ï∆ «‹‘∂ Âæ ÍÃÓπæ÷ ‘∂ ‘ÈÕ «¬‘ √≈∆¡ª
ÿ‡È≈Úª «¬√ «√˪ Á∆ √Ó’≈Ò∆È ÍÃ≈√ø«◊’Â≈ ˘ Á√≈™Á∆¡ª ‘ÈÕ
(C) Ó≈’√ È∂ «¬«Â‘≈√’ ÌΩ«Â’Ú≈Á Á∂ «√˪ «Úæ⁄ «¬«Â‘≈√ Á∆ ¡≈÷∆ ¡Ú√Ê≈ Á∂ »Í «Úæ⁄ √≈ÓÚ≈Á
(¡≈ÁÙ √Ó≈‹) ˘ ÍÃ√π ’’∂ √Ó≈‹ Á∂ È∆Â∆-«ÈÓ≈Â≈Úª Á∂ √≈‘Ó‰∂ √Ó’≈Ò∆È √Ó≈«‹’ «ÚÚ√Ê≈ Á∂
È’≈≈ÂÓ’ Íæ÷ª Á∆ ¡ÒØ⁄È≈ ’È, ¿πÈ∑ª ˘ ¿π‹≈◊ ’È, ¿πÈ∑ª ˘ Á» ’È ¡Â∂ √Ó≈«‹’ Í«ÚÂÈ
˘ «¬’ «ÁÙ≈ Á∂‰ Ò¬∆ «¬’ ¡«ÌÍÃ∂’ «Ú⁄≈Ë≈≈ Á∂ »Í «Úæ⁄ ¡æ‹ Ú∆ «¥¡≈Ù∆Ò ˛Õ
«¬√ Â∑ª ¡√ƒ Á∂÷Á∂ ‘ª «’ Ó≈’√ Á≈ «¬‘ «√˪ «ÚÚ‘≈’ »Í È≈Ò ÚÂÓ≈È √Ó≈‹ ”Â∂ ÌÒ∂ ‘∆ ¡’ÙÙ:
Ò≈◊» È≈ ‘πøÁ≈ ‘ØÚ∂, Íø» «¬’ «Ú⁄≈Ë≈≈, «¬’ «ÁzÙ·∆’؉ «¬’ ÍæÁÂ∆Ù≈√ÂÁ∂ »Í «Úæ⁄ √Ó≈«‹’ √æ⁄≈¬∆ Á∂
’¬∆ Ó‘æÂÚÍ»‰ Íæ÷ª ˘ ¿π‹≈◊ ’È ¡Â∂ ¿π√ Á∂ È’≈≈ÂÓ’ Íæ÷ª ˘ Á» ’È «Úæ⁄ ¡æ‹ Ú∆ √‘≈«¬’ ¡Â∂
ÍÃ√ø«◊’ ˛Õ

LOVELY PROFESSIONAL UNIVERSITY 483