Page 494 - DSOC101_FUNDAMENTALS_OF_SOCIOLOGY_PUNJABI

«¬’≈¬∆ñAD: ’øÓ≈ÂÓ’ ÍæÁÂ∆

(B) Ó≈’√ Á∂ «¬√ «√˪ Á∂ ¡Èπ√≈ Ú◊-√øÿÙ Á≈ ’≈‰ √øÍæÂ∆ √øÏøË ¡Â∂ «¬√ «Úæ⁄ «È«‘ ÙØÙ‰ ˛ ‹ÁØ∫ È؇
«’ √Ó’≈Ò∆È √Ó≈‹ª «Úæ⁄ √øÿÙ Á∂ ÍÃÓπæ÷ ’≈‰ª «Úæ⁄ √æÂ≈ ÍÃÏøË ÍÃÓπæ÷ ˛ «‹√Á≈ √≈ËÈ-¡≈ÓÁÈ, √øÍæÂ∆,
≈‹È∆Â’ Ù’Â∆, √Ó≈«‹’ Ù’Â∆ ¡≈«Á ‘∂ ‘ÈÕ «¬√∂ Ò¬∆ ÓÀ’√ ‘Ø÷≈¬∆Ó ’«‘øÁ∂ ‘È «’ Ó≈’√ Áπ¡≈≈
ÙØÙ‰ ¡Â∂ Óπ’Â∆ ˘ ’∂ÚÒ ¡≈«Ê’ Âæª Á∂ ¡Ë≈ ”Â∂ Á∂÷‰≈ ¿π«⁄ ȑƒ ˛, «’™«’ √Ó≈«‹’ √øøÏø˪ «Úæ⁄
ËÓ, ‹≈Â∆, ÍË≈Â∆ ‹ª ‘Ø ¡Ë≈ª ”Â∂ Ú∆ ÙØÙ‰ ‘πøÁ≈ ˛Õ
(C) Ó≈’√ Á∆ «¬‘ Ó≈ÈÂ≈ «’ Ú◊ √øÿÙ √Ó≈«‹’ Í«ÚÂÈ Á∆ ÍÃ∂’ Ù’Â∆ ˛, ¡æ‹ Í»∆ Â∑ª ÍÃ≈√ø«◊’
È‘ƒ ˛Õ «Ú«◊¡≈ÈÚ≈Á, √πÂøÂÂ≈, √Ó≈ÈÂ≈, ËÓ«ÈÍ∂÷Â≈ Ú◊∆¡ª «Ú⁄≈Ë≈≈Úª Ó≈ÈÚ √Ó≈‹ Á∂
√≈∂ Íæ÷ª ˘ ÏÁÒ ‘∆¡ª ‘ÈÕ √Ó’≈Ò∆È Ì≈ «Úæ⁄ ‹≈Â∆ √Ó≈ÈÂ≈, Ó«‘Ò≈ Ù√’Â∆’‰, ¡√ÍÃÙÔÂ≈
¿ππÈÓ»ÒÈ Ú◊∂ Âæ «¬√∂ Á≈ ÈÂ∆‹≈ ‘ÈÕ «Ú«◊¡≈È-ÍÃØ¿πÁÔØ«◊’∆ ¡Â∂ √ø⁄≈ ¥ªÂ∆ Ú∆ ¡æ‹ √Ó≈«‹’
Í«ÚÂÈ Ò¬∆ Ó‘æÂÚÍ»‰ ˛Õ Ì≈Â∆ √Ó≈‹ Á∆¡ª Úæ÷-Úæ÷ √ø√Ê≈Úª «Úæ⁄ ‘؉ Ú≈Ò≈ Â∂‹ Í«ÚÂÈ,
√ÓÒÀ∫«◊’ «Ú¡≈‘, «ÒÚ-«¬È-«Ò∂ÙÈ«ÙÍ ¡≈«Á Á∆¡ª ⁄⁄≈Úª ¡≈«Á «¬√∂ Â∑ª Á∂ Í«ÚÂÈ ˘ Á√≈™Á∂
‘ÈÕ ≈‹ Áπ¡≈≈ ’∆Â∂ ◊¬∂ ÔÂÈ ¡Â∂ √Ó≈«‹’ ¡øÁØÒÈ ¡æ‹ √Ó≈«‹’ Í«ÚÂÈ Á∂ Í≥‹ √≈Ò≈ ÔØ‹È≈Úª,
«ÚË≈È’ ÔÂȪ, Í≥⁄≈«¬Â∆ ≈‹ ¡≈«Á Á∂ Áπ¡≈≈ ‘؉ Ú≈Ò∂ Í«ÚÂÈ ‹ª «Î ÚøÁÈ≈ «ÙÚ≈, ÙÁ Í≈«‡Ò,
ÙÁ ‹ØÙ∆, Ó∂ÿ≈ Í≈‡∂’, √πøÁ Ò≈Ò Ï‘π◊π‰≈ Ú◊∂ ÒØ’ª Á∂ ÔÂȪ È≈Ò ‘ج∂ Í«ÚÂȪ ˘ «¬√Á∂ ¿πÁ≈‘‰
Á∂ »Í «Úæ⁄ ∂÷ª«’ ’∆Â≈ ‹≈ √’Á≈ ˛Õ
(D) Ó≈’√ Á∂ «¬√ «√˪ Á∂ ¡Èπ√≈ Ú◊ √øÿÙ Á∆ ⁄Ó Í«‰Â Ú◊ ËπÚ∆’‰ (√Ú‘≈≈’‰) ¡Â∂
¥ªÂ∆ ˛ ‹ÁØ∫ «’ ÚÂÓ≈È √Ó≈‹ «Úæ⁄ ÓæËÓ Ú◊ Á≈ ÚËÁ≈ ‘Ø«¬¡≈ ¡’≈ (Ïπ‹π»¡≈’‰) Ó≈’√ Á∂ «¬√
«Ú⁄≈ ˘ ◊Ò √≈«Ï ’Á≈ ˛Õ (◊ØÒ‚ÊØÍ) ‘∂ÏÓ≈√ Á≈ Ú∆ Óøȉ≈ ˛ «’ ¡æ‹ «Ú’«√ Á∂Ùª «Úæ⁄ Ó˜Á»ª
Á∂ ‹∆ÚÈ ÍæË «Úæ⁄ √πË≈ ‘Ø«¬¡≈ ˛ ¡Â∂ Ì≈ Ú◊∂-Á∂Ùª «Ú⁄æ Ú∆ «¬‘ Íë’«¡≈ ‹≈∆ ˛Õ ¡«‹‘∆ √«ÊÂ∆
È∂ÚÂÓ≈È √Ó≈‹ «Úæ⁄ √≈ÓÚ≈Á∆ ¥ªÂ∆ Á∆ √øÌ≈ÚÈ≈ ˘ Ë»«ÓÒ ’ «ÁæÂ≈ ˛Õ
(E) Ó≈’√ Á∆ Ó≈ÈÂ≈ ˛ «’ √≈ÓÚ≈Á∆ ¥ªÂ∆ ÙØÙ‰ ¡Â∂ Ú◊ √øÿÙ Á≈ ¡ø ’ ’∂ √≈ÓÚ≈Á Á∆ √Ê≈ÍÈ≈
’∂◊◊∆, ‹Ø ≈‹«‘∆È, Ú◊«Ú‘∆È ¡Â∂ ÙØÙ‰ «Ú‘∆‰ ‘ØÚ∂◊≈ ¡Â∂ «¬‘∆ «¬«Â‘≈√ Á∆ ¡≈÷∆ ¡Ú√Ê≈ ‘ØÚ∂◊∆Õ
Íø» Îê«√√ λ’ØÔ≈Ó≈ Ú◊∂-™µÂ ¡≈Ëπ«È’Â≈Ú≈Á∆ «Ú⁄≈’ª È∂ √ØÚ∆¡Â √øÿ, ⁄∆È ¡Â∂ ‘Ø √Ó≈‹Ú≈Á∆
Á∂Ùª Á∂ «ÚÚ‘≈’ ¡ÈπÌÚª Á∂ ¡Ë≈ ”Â∂ «¬√ Ó≈ÈÂ≈ ˘ ÷≈«‹ ’ «ÁæÂ≈ ˛ ¡Â∂ «¬È∑ª Áπ¡≈≈ ¿πÁ≈Ú≈Á∆
Í»ø‹∆Á≈Ú ˘ ‘∆ «¬«Â‘≈√ Á≈ ¡ø Óø«È¡≈ ‹≈ «‘≈ ˛Õ
¿πÍØ’Â Âæ Ó≈’√ Á∂ Ú◊-√øÿÙ «√˪ Á∂ ’∂ÚÒ «¬’ Íæ÷ ˘ Á√≈™Á∂ ‘È ¡Â∂ ’∂ÚÒ «¬√∂ Á∂ ¡≈Ë≈ ”Â∂
«¬√ «√˪ Á∂ √Ó’≈Ò∆È Ó‘æÂÚ ˘ ÷≈«‹ È‘ƒ ’∆Â≈ ‹≈ √’Á≈Õ «¬√Á≈ Á»√≈ Íæ÷ Ú∆ ˛ ‹Ø ¡æ‹ Ú∆ «¬√ Á∆
ÍÃ√ø«◊’Â≈ ˘ Á√≈™Á≈ ˛Õ

’∆ Âπ√ƒ ‹≈‰Á∂ ‘Ø «¬«Â‘≈√’ ÌΩ«Â’Ú≈Á∆ «√˪ Á≈ ÍÃÂ∆Í≈ÁÈ Ó≈’√ È∂ ’∆Â≈ ˛Õ

Ú◊ √øÿÙ «√˪ Á∆ ÍÃ√ø«◊’Â≈
(A) ¡æ‹ Ú∆ ¡√Ó≈ÈÂ≈ ¡Â∂ ÙØÙ‰ Á∆ √«ÊÊ∆ √Ó≈‹ Á≈ ÍÃÓπæ÷ Ò椉 ω∆ ‘ج∆ ˛Õ Ô»Í∆ ¡Â∂ ÒÀ«‡È ¡Ó∆’∆
√Ó≈‹ª «Úæ⁄ («’¿»Ï≈, Ú∂È∂‹»¬∂Ò≈, «⁄Ò∆ ¡≈«Á) ¡æ‹ ¡≈«Ê’ «ÚÙÓÂ≈ Á∂ «ÚπæË √øÿÙª «Úæ⁄ Ú≈Ë≈ ‘Ø
«‘≈ ˛Õ Ì≈ Ú◊∂ «Ú’≈√Ù∆Ò √Ó≈‹ª «Úæ⁄ Ú∆ ÈÚƒ ¡≈«Ê’ È∆Â∆ È∂ ¡≈«Ê’ «ÚÙÓÂ≈ ˘ ÚË≈
’∂ ’¬∆ »Íª «Úæ⁄ Ú◊-√øÿÙ ˘ ‹ÈÓ «ÁæÂ≈ ˛Õ ¡æ‹ Ó≈˙Ú≈Á∆ ’«Ó¿»«È√‡ Í≈‡∆, Í∆ÍπÒ√ Ú≈
◊πæÍ, «Ï‘≈ «Úæ⁄ ‘Ø ‘∂ ‹≈Â∆ √øÿÙ ‹ª ‘≈Ò «Úæ⁄ ≈‹√Ê≈È «Ú⁄æ ‘Ø«¬¡≈ ◊πæ‹-Ó∆‰≈ √øÿÙ Á∂
«Íæ¤∂ ¡≈«Ê’ «ÚÙÓÂ≈ ‹ª ◊∆Ï∆ «¬’ ÍÃÓπæ÷ ’≈’ Á∂ »Í «Úæ⁄ «’«¡≈Ù∆Ò ˛, ‹Ø Ï≈’∆ Âæª Á∂ È≈Ò
«ÓÒ ’∂ ’¬∆ Â∑ª Á∆¡ª √Óæ«√¡≈Úª ˘ ÍÀÁ≈ ’ ‘∆ ˛Õ
¡æ‹ ÚÀÙ«Ú’ ¡≈Âø’Ú≈Á, È∂Í≈Ò «Úæ⁄ ‘؉ Ú≈Ò∂ Ó≈˙Ú≈Á∆ √øÿÙ ‹ª ‘Ø ÷∂Â∆ ¡øÁØÒȪ Á∂ Ó»Ò «Úæ⁄
Ú∆ ¡≈«Ê’ Íæ¤Û≈ÍÈ, ¡«È¡ª, ÙØÙ‰ Ú◊∂ Âæ ÍÃÓπæ÷ ‘ÈÕ ¡æ‹ «Ú«ÌøÈ ¡øÂ≈Ù‡∆ √ø◊·Èª Áπ¡≈≈

LOVELY PROFESSIONAL UNIVERSITY 487