Page 495 - DSOC101_FUNDAMENTALS_OF_SOCIOLOGY_PUNJABI

√Ó≈‹Ù≈√Â Á∂ Óπæ÷ ÂæÂ

È؇ ¡È∂’ Óø⁄ª «Úæ⁄ ¡≈«Ê’ «ÚÙÓÂ≈, Íæ¤Û≈ÍÈ, ¡«È¡ª, ÙØÙ‰ ˘ Á» ’È Á∂ ÔÂÈ ’∆Â∂ ‹≈ ‘∂ ‘ÈÕ
«¬‘ √≈∆¡ª ÿ‡È≈Úª ¿πÍØ’Â «√˪ Á∆ √Ó’≈Ò∆È ÍÃ≈√ø«◊’Â≈ ˘ ÍπÙ‡ ’Á∆¡ª ‘ÈÕ
(B) ÈÚ ¿πÁ≈Ú≈Á Á∂ ÚÂÓ≈È ÁΩ «Úæ⁄ “È≈-Á÷Ò ¡øÁ≈˜∆ Á∆ È∆Â∆) Á∆ Ú≈Í√∆ È∂ ¡√ø◊«·Â ÷∂Âª Á∂
Ó˜Á»ª Á∂ ¡ÈπÍ≈ «Úæ⁄ Ú≈Ë≈ ’’∂ ¿πÈ∑ª Á∂ ÙØÙ‰ Á∆ √øÌ≈ÚÈ≈ ˘ ÍπÙ‡ ’∆Â≈ ˛Õ Ó˜Á»ª Á∆ ¤ª‡∆
¡Â∂ ¡√πæ«÷¡≈ Á∆ √Óæ«√¡≈ ÚË∆ ˛ «‹√ È∂ Ú◊ ‰≈¡ ¡Â∂ Ú◊ √øÿÙª ˘ ÍÀÁ≈ ’∆Â≈ ˛ ¡∂ «‹√
˘ ‘≈Ò «Úæ⁄ ◊πÛ◊ªÚ √«Ê ‘Ø∫‚≈ ’øÍÈ∆ «Úæ⁄ ‘؉ Ú≈Ò∂ √øÿÙ Á∂ »Í «Úæ⁄ √ÍæÙ‡ Á∂«÷¡≈ ‹≈ √’Á≈
˛Õ
(C) Ó≈’√ Á∂ √≈ÓÚ≈Á Á∆ Ë≈È≈ √Ó≈‹ Á∂ È∆Â∆ «ÈÓ≈Â≈Úª Á∂ √≈‘Ó‰∂ √Ó’≈Ò∆È √Ó≈«‹’ «ÚÚ√Ê≈
Á∂ È’≈≈ÂÓ’ Íæ÷ª ˘ Á» ’È ¡Â∂ √Ó≈«‹’ Í«ÚÂÈ ˘ «¬’ «ÁÙ≈ Á∂‰ Ò¬∆ «¬’ ¡«ÌÍÃ∂’
«Ú⁄≈Ë≈≈ Á∂ »Í «Úæ⁄ ¡æ‹ Ú∆ «’«¡≈Ù∆Ò ˛Õ
¿πÍØ’Â ÁØȪ Íæ÷ª ”Â∂ «Ú⁄≈¿πÍø ÈÂ∆‹≈ «¬‘ ˛ «’ Ó≈’√ Á≈ Ú◊-√øÿÙ Á≈ «√˪ √Ó’≈Ò∆È √Ó≈‹
Á∂ Ò¬∆ ¡≈͉∂ ’·Ø »Í «Úæ⁄ Ï∂Ù’ ÍÃ√ø«◊’ È≈ ‘ØÚ∂, Íø» «¬√ √Ó≈‹ «Úæ⁄ ÎÀÒ∆ ¡≈«Ê’ «ÚÙÓÂ≈, √Ó≈«‹’
«È¡ª, ÙØÙ‰ ¡Â∂ √øÿÙ ˘ ¿π‹≈◊ ’’È, ¿πÈ∑ª ˘ Á» ’È ¡Â∂ √Ó≈«‹’ Í«ÚÂÈ ˘ «ÁÙ≈ Á∂‰ Ò¬∆
«¬’ ÍæÁÂ∆Ù≈√Â∆ «Ú⁄≈Ë¡≈≈ÂÓ’ ¿πÍ’‰ Á∂ »Í «Úæ⁄ ¡æ‹ Ú∆ ÍÃ√ø«◊’ ˛Õ «¬√ Ò¬∆ ’Ø‘∂È, ‘∂ÏÓ≈√ ¡Â∂
ÎÃ∂‚«’ ‹ØÓ∂√È Ú◊∂ «Ú⁄≈’ª Áπ¡≈≈ «¬√ ˘ √øÙØ«Ë »Í ˘ √Ó’≈Ò∆È √Ó≈‹ Á∂ «ÚÙÒ∂Ù‰ Ò¬∆ ÍÃÔπ’ ’∆Â≈
‹≈ «‘≈ ˛Õ

Ú◊ √øÿÙ
Ó≈’√ Á≈ ÌΩ«Â’Ú≈Á∆ «ÁzÙ‡∆’؉ «¬«Â‘≈√ ˘ ¿πÂÍ≈ÁÈ ÍÉ≈Ò∆ Á∂ √ÏøË «Úæ⁄ Á∂÷Á≈ ˛ ¡Â∂ ¿πÂÍ≈ÁÈ Ù’Â∆¡ª
¡Â∂ ¿πÂÍ≈ÁÈ √Ïø˪ Á∂ «Ú⁄’≈ ÍÀÁ≈ ◊Â∆ØË ˘ Ú◊ √øÿÙ Á∂ »Í «Ú⁄æ «ÚÙÒ∂«Ù ’Á≈ ˛Õ
Ó≈’√ Á∂ ¡Èπ√≈ Ó≈ÈÚ √Ó≈‹ Á≈ «¬«Â‘≈√ Ú◊-√øÿÙ Á≈ «¬«Â‘≈√ «‘≈ ˛ «‹æÊ∂ Haves ¡Â∂ Have nots
Á∂ «Úæ⁄, ÙØÙ’ ¡Â∂ ÙØØÙ Á∂ «Úæ⁄ «¬‘ Ú◊-√øÿÙ ¿πÁØ∫ ÂØ∫ ÎÀ«Ò¡≈ ˛ ‹ÁØ∫ ÂØ∫ ¡≈«ÁÓ √≈ÓÚ≈Á Á≈ ÒØÍ ‘Ø«¬¡≈
˛ («‹æÊ∂ ¿πÂÍ≈ÁÈ Á∂ √≈ËȪ ”Â∂ √≈Ó»«‘’ √Ú≈Ó∆ÂÚ ‘Ø«¬¡≈ ’Á≈ √∆)Õ ¿πÂÍ≈ÁÈ Ù’Â∆¡ª Á∂ «Ú’≈√ Á∂ È≈Ò-
È≈Ò «˜¡≈Á≈ ¿πÂÍ≈ÁÈ ¡Â∂ «Èæ‹∆ √Ú≈Ó∆ÂÚ Á∂ ¿πÁÌÚ È∂ ¿πÂÍ≈ÁÈ Á∂ √≈ËȪ ”Â∂ √Ú≈Ó∆ÂÚ ¡Â∂ Úø«⁄ÂÂ≈
Á∂ ¡Ë≈ ”Â∂ ÁØ ÍÃ√Í «ÚØË∆ «‘æª Ú≈Ò∂ Ú◊ª ˘ ÍÀÁ≈ ’∆Â≈ «‹È∑ª «Úæ⁄ ¿πÂÍ≈ÁÈ √ÏøË ÙØÙ‰ ”Â∂ ¡Ë≈« √È
¡Â∂ «¬√ ÙØÙ‰ ˘ Ò∂ ’∂ ÁØÈØ∫ Ú◊ ÍÃ√Í √øÿÙ ‘∂ ‘È ¡Â∂ «¬√ √øÿÙ Á≈ ¡ø ‘ Ï≈ ‹ª ª √≈∂ √Ó≈‹ Á∂
¥ªÂ∆’≈∆ ÍπÈ«ÈÓ≈‰ «Úæ⁄ ‘Ø«¬¡≈ ˛ ‹ª ÁØȪ √øÿÙ Ú ◊ª Á∂ «ÚÈ≈Ù «Úæ⁄Õ «¬√ Â∑ª Ú◊-√øÿÙ Ó≈ÈÚ
«¬«Â‘≈√ Á≈ ÔÊ≈Ê ˛ ‹Ø Á≈√ Ôπæ◊ ÂØ∫ Ùπ» ‘Ø ’∂ √≈Óø Ôπæ◊ ¡Â∂ ¡æ‹ Í»ø‹∆Ú≈Á∆ Ôπæ◊ «Úæ⁄ ÎÀÒ «‘≈ ˛Õ
Ó≈’√ Á∂ ¡Èπ√≈ «’™«’ Í»ø‹∆Ú≈Á∆ «ÚÚ√Ê≈ «Úæ⁄ ‘∆ «¬√ Á∂ «ÚÈ≈Ù Á∂ Ï∆‹ ¡øÂ«È«‘ ‘È («‹Ú∂∫-Í»ø‹∆Ú≈Á
Á∂ «Ú’≈√ Á∂ È≈Ò Ú◊ ÙØÙ‰ «Úæ⁄ Ú≈Ë≈, Í»ø‹∆ Á≈ √ø’∂Á‰ ¡Â∂ Í∂‡‡∆ Ïπ‹»¡≈ Á≈ Ó˜Á» Ú◊ «Úæ⁄ Ù≈«ÓÒ
‘؉≈; «ÚÙ≈Ò ’≈÷≈«È¡ª «Úæ⁄ Òæ÷ª Ó˜Á»ª Á≈ «¬’ √≈Ê «ÓÒ ’∂ ’øÓ ’È≈; Í»ø‹∆ÍÂ∆¡ª Áπ¡≈≈ ¡≈͉∂ Ò≈Ì
˘ ÚË≈¿π‰ Ò¬∆ Ô≈Â≈Ô≈ ¡Â∂ √ø⁄≈ Á∂ √≈ËȪ Á≈ «Ú’≈√ ¡≈«Á)Õ «¬√ Ò¬∆ «¬æÊ∂ ÙØÙ‰ ¡∂ Ú◊-√øÿÙ ‹ÁØ∫
⁄Ó Âæ’ Í‘πø⁄∂◊≈ ª Ú◊ ⁄∂ÂÈ≈ Á∂ «Ú’≈√ Á∂ È≈Ò Ó˜Á» Ú◊ “Ú◊ Á∂ Ò¬∆ Ú◊” Á∂ »Í «Úæ⁄ √ø◊«·Â ‘Ø
’∂ Í»ø‹∆ÍÂ∆¡ª Á∂ «ÚπæË √≈ÓÚ≈Á∆ ¥ªÂ∆ ’∂◊≈ ¡Â∂ ¿πÂÍ≈ÁÈ Á∂ √≈∂ √≈ËȪ ”Â∂ Ó˜Á»ª Á≈ ¡«Ë’≈ √Ê≈«ÍÂ
‘Ø ‹≈Ú∂◊≈ ¡Â∂ «¬√ Â∑ª √Ó≈‹ “√Ú‘≈≈ Á∂ ¡«ËÈ≈«¬’ÂÚ” Á∆ «¬’ √ø’Ó’≈Ò∆È ¡Ú√Ê≈ «Úæ⁄Ø∫ ◊π‹Á∂ ‘ج∂
«¬’ Ú◊-«Ú‘∆È, ÙØÙ‰-«Ú‘∆È, Ú◊-√øÿÙ «Ú‘∆È ¡Â∂ ≈‹«Ú‘∆È √Ó≈‹ Á∂ »Í «Úæ⁄ √Ê≈«Í ‘Ø ‹≈Ú∂◊≈Õ
«¬√ ¡Ú√Ê≈ «Úæ⁄ ¿πÂÍ≈ÁÈ Á∂ √≈ËȪ ”Â∂ Í»∂ √Ó≈‹ Á≈ √Ú≈Ó∆ÂÚ ‘ØÚ∂◊≈ «‹√ ˘ Ó≈’√Ú≈Á È∂ √≈ÓÚ≈Á∆
«ÚÚ√Ê≈ Á≈ È≈Ó «ÁæÂ≈ ˛Õ
‘≈Òª«’ Ó≈’√ Á∂ «¬√ «√˪ Á∆¡ª ’¬∆ ¡ÒØ⁄È≈Úª («‹Ú∂∫-Í»≈ «¬«Â‘≈√ Ú◊-√øÿÙ Á≈ «¬«Â‘≈√ È‘ƒ
˛; √Ó≈‹ «Úæ⁄ ’∂ÚÒ ÁØ ‘∆ Ú◊ È‘ƒ ‘πøÁ∂; √øÿÙ Á≈ ’≈‰ ’∂ÚÒ √øÍæÂ∆ √øÏøË ‘∆ È‘ƒ ˛; √Ó≈‹ «Úæ⁄ «√Î
ÚÈ◊-√øÿÙ ‘∆ ÏÒ«’ √«‘ÔØ◊ Ú∆ ˛; Ú◊ ËπÚ∆’‰ Á∆ ‹◊∑≈ ¡æ‹ ÓæË Ú◊ «Úæ⁄ Ú≈Ë≈ ‘Ø«¬¡≈ ˛ ¡≈«Á)
«ÁæÂ∆¡ª ‹ªÁ∆¡ª ‘È «Î Ú∆ ¡æ‹ Ú∆ «¬‘ «√˪ √Ó≈‹ Á∂ Ú◊ ⁄«æÂ ¡Â∂ √øÿÙ≈ÂÓ’ Íæ÷ª, Ó√≈«‹’
¡«È¡ª, ¡≈«Ê’ ¡√Ó≈ÈÂ≈ ¡≈«Á ˘ ¿π‹≈◊ ’È «Ú⁄æ «¬’ ÍÃ◊Â∆Ú≈Á∆ ÁÙÈ ¡Â∂ «¬’ «Ú⁄≈Ë≈≈ÂÓ’

488 LOVELY PROFESSIONAL UNIVERSITY