Page 493 - DSOC101_FUNDAMENTALS_OF_SOCIOLOGY_PUNJABI

√Ó≈‹Ù≈√Â Á∂ Óπæ÷ ÂæÂ

È؇ ¬∂Ù∆¡≈¬∆ ¿πÂÍ≈ÁÈ ÍÉ≈Ò∆
Ó≈’√ È∂ «¬«Â‘≈√ Á∂ ÌΩ«’ÂÚ≈Á∆ «ÚÙÒ∂Ù‰ «Úæ⁄ «¬«Â‘≈√ Á∆ «Ú¡≈«÷¡≈ ¿πÂÍ≈ÁÈ ÍÉ≈Ò∆ Á∂ √øÁÌ «Úæ⁄
’Á∂ ‘ج∂ ¿πÂÍ≈ÁÈ ÍÉ≈Ò∆ Á∂ ’πfi √»Íª Á∆ Í«‘⁄≈‰ ’∆Â∆ ˛ «‹√ «Úæ⁄ ¬∂Ù∆¡≈¬∆ ¿πÂÍ≈ÁÈ ÍÉ≈Ò∆ ÍÃÓπæ÷ ˛
Ó≈’√ È∂ «¬√ Ë≈È≈ Á≈ ÍÃÔØ◊ ¬∂Ù∆¡≈¬∆ √Ó≈‹ Á∂ √øÁÌ «Ú⁄æ ¡«‹‘∆ ¡≈ÂÓ«ÈÌ, ◊Ã≈Ó∆‰ ¡Ê«ÚÚ√Ê≈
Ò¬∆ ’∆Â≈ ˛ «‹√ «Úæ⁄ «’Â-«ÚÌ≈‹È ÈÔ»ÈÂÓ ‘πøÁ≈ √∆ ¡Â∂ ¿πÂÍ≈ÁÈ ÍÃ≈ø«Í Â∆’∂ È≈Ò ’∆Â≈ ‹ªÁ≈ √∆Õ
√ÓπÁ≈Ô ¡Ë≈« ¿πÂÍ≈ÁÈ ÍÉ≈Ò∆ Á∂ «¬√ √»Í «Ú⁄æ Ì»Ó∆ Á≈ Ó≈Ò’ √ÓπÁ≈«¬’ ‘πøÁ≈ √∆ ¡Â∂ ≈‹ Ù’Â∆ ˜»∆
¡≈«Ê’ √ø√≈ËȪ Á∂ ÍÃÔØ◊ ˘ «ÈÔø«‰ ’È Á∂ È≈Ò-È≈Ò √ÓπÁ≈¬∂ Á∂ ¿πÂÍ≈ÁÈ ¡Â∂ «’ Á∂ ’πfi Ì≈◊ Á≈
ÍÃÂæ÷ ¿πÍÌØ◊ ’Á∆ √∆Õ Ó≈’√ Á∂ ¡Èπ√≈ ¿πÂÍ≈ÁÈ Á∆ «¬‘ ÍÉ≈Ò∆ Ú◊ «Ú‘∆È √Ó≈‹ ÂØ∫ Ú◊ ¡Ë≈«Â
√Ó≈‹ª «Úæ⁄ Í«ÚÈ Á≈ «¬’ √ÓÌ≈ÚÔ ˛ ¡Â∂ Ù≈«¬Á «¬‘ «¬√ Í«ÚÂÈ Á≈ ÍÃ≈⁄∆ÈÂÓ »Í ˛Õ «¬√ «Úæ⁄
«¬√ Í«ÚÂÈ Á∂ «ÚØË≈Ì≈√ «È«‘ ‘πøÁ∂ ‘È Ì≈Ú ¿πÂÍ≈ÁÈ Á∂ √ÓπÁ≈«¬’ √Ïø˪ Á∂ È≈Ò ≈‹ ¡Â∂ ÙØÙ‰ ’È
Ú≈Ò∂ Ú◊ Á∂ ¿πÌÁ∂ √»Íª Á≈ «ÓÙ‰ ‘πøÁ≈ ˛Õ
¬∂Ù∆¡≈¬∆ ¿πÂÍ≈ÁÈ ÍÉ≈Ò∆ Á∆¡ª «ÂøÈ ÍÃÓπæ÷ «ÚÙ∂ÙÂ≈Úª ‘È-«Èæ‹∆ √øÍæÂ∆ Á∆ ’Ó∆, È◊∆’‰ Á∆ ’Ó∆ ‹ª
Ïπ‹π»¡≈ Ú◊ Á∆ ’Ó∆Õ Ó≈’√ Á∂ ¡Èπ√≈ ¬∂Ù∆¡≈¬∆ √Ó≈‹ª «Úæ⁄ «¬‘ «ÂøÈ∂ ‘∆ Âæ ȑƒ ‘∂ ‘È ¡Â∂ √ÓπÁ≈«¬’
Ì»-√Ú≈Ó∆ÂÚ «‘≈ ˛Õ «¬‘∆ ’≈‰ ˛ «’ ¬∂Ù∆¡≈ «Úæ⁄ Í»ø‹∆Ú≈Á Á≈ ‹ÈÓ È‘ƒ ‘Ø √«’¡≈ ‹ÁØ∫«’ Íæ¤Ó∆ Ô»Í
«Úæ⁄ «¬‘ «Ú’«√ ‘Ø«¬¡≈Õ
Ó≈’√ Á∂ ¬∂Ù∆¡≈¬∆ ¿πÂÍ≈ÁÈ ÍÉ≈Ò∆ Á∆ ¡ÒØ⁄È≈ «Úæ⁄ «¬‘ «’‘≈ ‹ªÁ≈ ˛ «’ Ó≈’√ Á∂ «Ú⁄≈ È≈ ’∂ÚÒ
Ô»Í ’∂∫«Áz ‘È ÏÒ«’ ÂæÊ «‘ Ú∆ ‘ÈÕ ¿πÈ∑ª Á∂ «Ú⁄≈ ¬∂Ù∆¡≈ Á∂ Ï≈∂ «Úæ⁄ ¡Í«ÚÂÈÙ∆ÒÂ≈ Á∆ Ë≈È≈
˘ ÍÃ◊‡ ’Á∂ ‘È ‹Ø È≈ ª Í»‰ Âæʪ ”Â∂ ¡Ë¡≈« ˛ ¡Â∂ È≈ ‘∆ «¬È∑ª Á∆ «¬«Â‘≈√ «Úæ⁄ «’Â∂ ÍπÙ‡∆ ‘πøÁ∆
˛Õ ’ÀÊÒ∆È ◊Ã≈Î È∂ ª ¬∂Ù∆¡≈ Á∂ √ÏøË «Úæ⁄ «¬√ ˘ Í»‰ ¡√Ú∆’≈ ’∆Â≈ ˛Õ Ï≈Ú‹»Á «¬√ Á∂ «¬‘ Í»ø‹∆Ú≈Á
Á∂ ¿πÁ∂ Á∆ «Ú¡≈«÷¡≈ Ò¬∆ ÂπÒÈ≈ÂÓ’ „ª⁄≈ ÍÃ√Âπ ’È Á∂ «ÁzÙ‡∆’؉ ÂØ∫ Ó‘æÂÚÍ»‰ ˛Õ «¬√ Ò¬∆ ÈÚ
Ó≈’√Ú≈Á∆ «Ú⁄≈’ª ¡Â∂ ¬∂Ù∆¡≈¬∆ ¿πÂÍ≈ÁÈ ÍÉ≈Ò∆ ˘ «¬’ ∂÷∆ «Ú’≈√ Á∂ ÍëÂ»Í Á∂ «Ú’ÒÍ Á∂ »Í «Úæ⁄
Á∂«÷¡≈ ‹≈ «‘≈ ˛Õ
AD.D Ú◊ √øÿÙ (Class Conflict)

Ú◊ √øÿÙ: ÍÃ√ø«◊’Â≈ ¡Â∂ ¡ÍÃ√ø«◊’Â≈
√Ø«Ú¡Â √øÿ Á∂ «Úÿ‡È ¡Â∂ √≈ÓÚ≈Á∆ Á∂Ùª Á∂ ¿πÁ≈Ú≈Á∆ Í»ø‹∆Ú≈Á ÚæÒ πfi≈È È∂ Ó≈’√ Á∂ «Ú⁄≈ª ˘ √Ó’≈Ò∆È
ÍÃ≈√ø«◊’Â≈ Á∂ √øÁÌ «Úæ⁄ Ï«‘√ Á≈ «ÚÙ≈ ω≈ «ÁæÂ≈ ˛Õ Ú◊ √øÿÙ Á∂ Ï≈∂ «Úæ⁄ Ó≈’√ Á∂ «Ú⁄≈ª Á∆
ÚÂÓ≈È √Ó≈‹ «Úæ⁄ ¡ÍÃ√ø«◊’Â≈ ¡Â∂ ÍÃ≈√ø«◊’Â≈ Á∂ ’¬∆ Íæ÷ «ÁzÙ‡∆◊ ‘πøÁÈ ‘È «‹È∑ª ˘ ‘∂· «Ò÷∂ «ÏøÁ»¡ª
Á∂ ¡øÂ◊ Á∂«÷¡≈ ‹≈ √’Á≈ ˛Õ

Ú◊-√øÿÙ Á∂ «√˪ Á∆ ¡ÍÃ√ø«◊’Â≈
(A) Ó≈’√ Á∆ «¬‘ Ó≈ÈÂ≈ «’ Ó≈ÈÚ √Ó≈‹ Á≈ «¬«Â‘≈√ Ú◊ √øÿÙ «‘≈ ˛, √Ó’≈Ò∆È √Ó≈‹ «Úæ⁄ Í»∆
Â∑ª Ò≈◊» È‘ƒ ‘πøÁ≈ ˛ «’™«’ √Ó’≈Ò∆È «È◊Ó Í»ø‹∆Ú≈Á (Corporate Capitalism) Ú◊-√«‘ÔØ◊ ”Â∂
¡Ë≈« ˛ «È◊Ó Í»ø‹∆Ú≈Á «Úæ⁄ ¿πÂÍ≈ÁÈ Íë’«¡≈ «Úæ⁄ Òæ◊∂ √≈∂ Ú◊ª Áπ¡≈≈ «ÓÒ ‹πÒ ’∂ √ø◊·È
Á∂ ¿πÁ∂Ù ˘ ÍÃ≈Í ’È Á≈ ÔÂÈ ’∆Â≈ ‹≈ «‘≈ ˛ ¡Â∂ Ó˜Á» Ú◊ Ú∆ Ù∂¡Ë≈’ Á∂ »Í «Úæ⁄ ’øÍÈ∆ Á≈
«‘æ√∂Á≈ ˛Õ «‹æÊØ∫ Âæ’ √Ó’≈Ò∆È √Ó≈‹ «Úæ⁄ √øÿÙ Á∆ Íë’Â∆ Á≈ ÍÃÙÈ ˛ ª «¬‘ Ú∆ ’∂ÚÒ ¡≈«Ê’
È≈ ‘Ø ’∂ ’¬∆ »Íª «Úæ⁄ «Á÷≈¬∆ «ÁøÁ≈ ˛Õ

¿πÁ≈‘‰ «ÓÒ-«√øÿÒ∆ √øÿÙ, È≈◊≈-’π’∆ √øÿÙ, «Ù¡≈-√πøÈ∆ √øÿÙ ‹ª ≈‹√Ê≈È ¡Â∂
«Ú‘≈ «Úæ⁄ ‘؉ Ú≈Ò∂ ‹≈Â∆ √øÿÙ ¡≈«Á Óπæ÷ ÂΩ ”Â∂ Ú◊ √øÿÙ È≈ ‘Ø ’∂ ‘Ø
√Ú≈ʪ ”Â∂ ¡Ë≈« √øÿÙ Á∂ »Í «Úæ⁄ Á∂÷∂ ‹≈ √’Á∂ ‘ÈÕ

486 LOVELY PROFESSIONAL UNIVERSITY