Page 51 - DSOC101_FUNDAMENTALS_OF_SOCIOLOGY_PUNJABI

√Ó≈‹Ù≈√Â Á∂ Óπæ÷ ÂæÂ

∂
Ã
π
æ
∂
∂
ø
È؇ Í≈™Á ª ¿‘ ¡≈͉ «ÚÙÙ √Ó≈‹ Á √ÁÌ «Ú⁄ Ú∆ ¡≈͉∆¡ª «˜ÓÚ≈∆¡ª ÍÂ∆ ¿Á≈√∆ÈÂ≈ Ú √’Á∂
∂
π
∂
ø
∂
ø
π
»
‘ÈÕ √÷∆ ¡Â ¡ÂÁ≈¬∆ √Ó≈«‹’ ‹∆ÚÈ Ò¬∆ √ÎÒ Í«Ú≈«’ ‹∆ÚÈ Ï‘Â ˜∆ ˛Õ Í«Ú≈«’ ÷Â «Ú⁄
π
æ
∂
Ã
π
∂
Ã
æ
»
»
æ
«Ú¡’Â∆ ˘ ¿√ Á∆ Í√«ÊÂ∆ ¡Â ¿√ Á∆ Ì«Ó’≈ √ÏË∆ «◊¡≈È ÍÁ≈È ’È «Ú⁄ √Ó≈‹Ù≈√Â Ó‘ÂÚÍÈ
π
ø
Ì»«Ó’≈ ¡Á≈ ’Á≈ ˛Õ
AD. ÍË≈ÂøÂ ˘ √ÎÒ Ï‰≈¿π‰ «Úæ⁄ √Ó≈‹Ù≈√Â Á≈ ÔØ◊Á≈È (Contribution of sociology in making
democracy a success)-ÍË≈ÂøÂ Ï≈ÏÂ≈ ”Â∂ «ÈË≈« ˛ Í ¡æ‹ Ú∆ «ÚÙÚ Á∂ ‘∂’ Á∂Ù «Úæ⁄
Ú◊, ‹≈Â∆, ÍË≈Â∆, ËÓ, Ì≈Ù≈, √ø√«¥Â∆ ¡≈«Á Á∂ ¡Ë≈ ”Â∂ ¡È∂’ª Ì∂ÁÌ≈Ú ‹ª √Ó≈«‹’ Á»∆ Í≈¬∆
‹ªÁ∆ ˛Õ «¬’ ‘∆ Á∂Ù «Úæ⁄ ÓÈπæ÷-ÓÈπæ÷ Á«Ó¡≈È Úæ÷-Úæ÷ ¡Ë≈ª ”Â∂ ¿»⁄-È∆⁄ Á∆¡ª Á∆Ú≈ª Í≈¬∆¡ª
‹ªÁ∆¡ª ‘ÈÕ ÈÂ∆‹∂ Ú‹Ø∫ √ø’∆‰Â≈Úª ¿πÍ‹Á∆¡ª ‘È, «Ú¡’Â∆ ¡≈͉∂ ¤Ø‡∂ √Ó»‘ Á∂ «‘æ «Úæ⁄ √Ø⁄Á≈
˛ È≈ «’ «Ú¡’Â∆-«Ú¡’Â∆ ¡Â∂ Í»∂ ≈Ù‡ Á∂ «‘æ «Úæ⁄Õ ¡«‹‘∂ √Ó≈‹ª «Úæ⁄ ÍË≈ª«Âz’ «ÚÚ√Ê≈
Á∆ √¯ÒÂ≈ «Úæ⁄ ’«·È≈¬∆¡ª ÍÀÁ≈ ‘Ø ‹ªÁ∆¡ª ‘ÈÕ Ì≈ Ú◊∂ ÍË≈ª«Âz’ Á∂Ù «Úæ⁄ Ú∆ ÍË≈ÂøÂ Á∂
Ó≈◊ «Úæ⁄ ¡È∂’ª ÓπÙ«’Òª ‘ÈÕ «¬æÊ∂ ‹≈Â∆, ÍË≈Â∆, ËÓ, Ì≈Ù≈, Íê ¡≈«Á Á∂ ¡Ë≈ ”Â∂ ¡È∂’ª Ì∂ÁÌ≈Ú
Í≈¬∂ ‹ªÁ∂ ‘È, «¬æÊ∂ ‹≈Â∆Ú≈Á, √øÍÃÁ≈«¬Ú≈Á, Ì≈Ù≈Ú≈Á, ÷∂ÂÚ≈Á ¡Â∂ ÍêÂÂ≈ Á∂Ù Á∆ Ì≈Ú≈ÂÓ’ ¬∂’Â≈
«Úæ⁄ Ï‘π Úæ‚∆ π’≈Ú‡ ˛Õ «¬√ Ì≈Ú≈ÂÓ’ ¬∂’Â≈ Á∂ ¡«‘√≈√ «Úæ⁄ ÍË≈ÂøÂ Á≈ √¯Ò ‘؉≈ Ï‘π ¡Ω÷≈
˛Õ √Ó≈‹Ù≈√Â∆ «◊¡≈È √ø’∆‰Â≈Úª ˘ ÿæ‡ ’È ¡Â∂ ÓÈπæ÷-ÓÈπæ÷ Á«Ó¡≈È ¿»⁄-È∆⁄ Á∆ Á∆Ú≈
÷ÂÓ ’È «Úæ⁄ √«‘ÔØ◊ «ÁøÁ≈ ˛Õ Ì≈Ú≈ÂÓ’ ¬∂’Â≈ ˘ √øÌÚ Ï‰≈™Á≈ ˛Õ «¬√ Á≈ ’≈‰ «¬‘ ˛ «’
√Ó≈‹Ù≈√Â «¬‘ ÓøÈ ’∂ ⁄æÒÁ≈ ˛ «’ ¿πÍØ’Â √≈∂ Ì∂ÁÌ≈Ú ÓÈπæ÷-«È«Ó ‘È, √Ó≈«‹’, ¡≈«Ê’,
≈‹È∆«Â’ ¡Â∂ √ø√«¥«Â’ Ú≈Â≈Ú‰ Á∆ Á∂‰ ‘ÈÕ Óπæ÷ »Í «Úæ⁄ √Ó≈‹Ù≈√Â √Ó≈‹ ˘ «¬’ Íë’«Â’
ÿ‡È≈ ÓøÈÁ≈ ˛Õ «¬‘ «◊¡≈È ÍË≈ª«Âz’ «ÚÚ√Ê≈ ˘ √¯Ò ω≈¿π‰ «Úæ⁄ ’≈Î∆ √‘≈«¬’ ˛Õ
AE. √Ó≈‹ Ù≈√Â ’≈ØÏ≈∆ ¡Â∂ «ÚÚ‘≈«’ Ó‘æÂÚ (Occupational and applied importance of
sociology)-√Ó≈‹ Ù≈√Â Á≈ «ÚÚ‘≈«’ Ó‘æÂÚ «ÁÈØ-«ÁÈ ÚæËÁ≈ ‘∆ ‹≈ «‘≈ ˛Õ ¡æ‹ √Ó≈‹Ù≈√Â∆
Á∆ √Ó≈«‹’ «¬ø‹∆È∆¡ ¡Â∂ √Ó≈«‹’ ‚≈’‡ Á∂ »Í «Úæ⁄ Ì»«Ó’≈ ’≈Î∆ ÍÃÓπæ÷ ‘πøÁ∆ ‹≈ ‘∆ ˛Õ √Ó≈«‹’
«¬ø‹∆È∆¡ Á∂ »Í «Úæ⁄ √Ó≈«‹’ «ÈÔØ‹È ¡Â∂ «Ú’≈√ ÔØ‹È≈Úª Á∂ «ÈÓ≈‰ ¡Â∂ «’«¡≈Ù∆Ò «Úæ⁄ √Ó≈‹
Ù≈√Â∆ ¡æ‹-’æÒ∑ ÍÃÓπæ÷ Ì»«Ó’≈ «ÈÌ≈ ‘∂ ‘ÈÕ «¬‘∆ ’≈È ˛ «’ «ÈÔØ‹’, ÍÃÙ≈√’, √Ó≈‹-’«Ò¡≈‰
¡«Ë’≈∆, Ó˜Á» ¡«Ë’≈∆, ÍÃØÚ∂ÙÈ ¡Â∂ ÍÀØÒ ¡«Ë’≈∆, ÷ø‚ «Ú’≈√ ¡«Ë’≈∆ ¡≈«Á ¡‘π«Á¡ª ”Â∂ ⁄؉
«Úæ⁄ √Ó≈‹Ù≈√Â Á∂ «Ú«Á¡≈Ê∆¡ª ˘ Í«‘Ò «ÁæÂ∆ ‹ªÁ∆ ˛Õ Ó≈È«√’ ‚≈’‡ Á∂ »Í «Úæ⁄ √Ó≈‹Ù≈√Â∆
√Ó≈«‹’ √Óæ«√¡≈Úª Á∂ ¡√≈È ‘æÒ, «ÚÙÒ∂Ù‰ ¡Â∂ ¿πÈ∑ª Á∂ «È≈’‰ «Úæ⁄ ¡≈͉∂ «ÚÙ∂Ù «◊¡≈È Á∂
¡Ë≈ ”Â∂ Ó‘æÂÚÍ»È Ì»«Ó’≈ «ÈÌ≈ ‘∂ ‘ÈÕ Ï∆√‡∆‚ È∂ «Ò«÷¡≈ ˛, ““ÚÍ≈, √’≈, ¿πÁÔØ◊, È◊
«ÈÔØ‹È, ÍË≈Â∆ √Ïø˪, √Ó≈«‹’ ’øÓ, √Ú∂÷‰, ÍÃÙ≈√È ¡Â∂ √ÓπÁ≈«¬’ ‹∆ÚÈ Á∂ ‘Ø ÷∂Âª «Úæ⁄ ¡«‹‘∂
√Ó≈‹ Ù≈√Â∆¡ª Á∆ Óø◊ ÷≈√ ÂΩ ”Â∂ ÚæËÁ∆ ‹≈ ‘∆ ˛Õ ¡Èπ√øË≈È ’øÓª «Úæ⁄ Í»È ÂΩ ”Â∂ «√æ«÷¡Â
‘ÈÕ”” ‘π‰ √Ó≈‹Ù≈√Â «√˪’ «ÁÃÙ‡∆ ÂØ∫ ’≈Î∆ ÍÃÍæ’ ‘Ø ¸æ’≈ ˛ ¡Â∂ ’≈ØÏ≈ Â∂ «ÚÚ‘≈«’ ÷∂Â «Úæ⁄
«¬È∑ª Á≈ Ó‘æÂÚ ’≈Î∆ ÚæËÁ≈ ‹≈ «‘≈ ˛Õ ‘π‰ √Ó≈‹ Ù≈√Â Á≈ «¬√Â∂Ó≈Ò ’≈Ò‹ª ¡Â∂ √’»Òª Á∂ Ï≈‘
Ú∆ ’≈Î∆ ’∆Â≈ ‹≈‰ Òæ◊≈ ˛Õ
¿πÍØ’Â «Ú⁄≈ª ÂØ∫ √ÍæÙ‡ ˛ «’ Ì≈ Á∆ √Ó≈«‹’, ¡≈«Ê’ ¡Â∂ √ø√«¥«Â’ ÍÃ√«ÊÂ∆¡ª Á∂ √ÏøË «Úæ⁄ «¬æÊ∂
√Ó≈‹Ù≈√Â Á∂ ¡«Ë¡ÀÈ Á≈ «ÚÙ∂Ù Ó‘æÂÚ ˛Õ
A.F √≈ ¡øÙ (Summary)
J √Ó≈‹Ù≈√Â “√Ó≈‹” Á≈ ‘∆ «Ú«◊¡≈È ‹ª Ù≈√Â ˛Õ «¬√ È≈Ò √Ó≈‹ ‹ª √Ó≈«‹’ ‹∆ÚÈ Á≈ ¡«Ë¡ÀÈ
’∆Â≈ ‹ªÁ≈ ˛Õ «¬√ ÈÚ∂∫ «Ú«◊¡≈È ˘ ‹ÈÓ Á∂‰ Á≈ «√‘≈ Îê√ Á∂ Íë√æË «ÚÁÚ≈È ¡≈◊√ ’≈Ó‡
(Auguste comte) ˘ ˛Õ

J «’¿»Ï (J. F. Cuber) Á∂ ¡Èπ√≈, ““√Ó≈‹Ù≈√Â ˘ ÓÈπæ÷∆ √Ïø˪ (Human relationships) Á∂
«Ú«◊¡≈«È’ «◊¡≈È Á∆ Ù≈÷≈ Á∂ »Í «Úæ⁄ ÍÃ∆Ì≈«Ù ’∆Â≈ ‹≈ √’Á≈ ˛Õ””

44 LOVELY PROFESSIONAL UNIVERSITY