Page 46 - DSOC101_FUNDAMENTALS_OF_SOCIOLOGY_PUNJABI

«¬’≈¬∆ñA: √Ó≈‹Ù≈√Â : «¬’ ‹≈‰’≈∆

‹≈ √’Á≈ ˛ ª √Ó≈‹Ù≈√Â ˘ «Ú«◊¡≈È Óßȉ «Úæ⁄ «’√∂ Â∑ª Á∆ ’ج∆ ÓπÙ«’Ò È‘∆∫ ‘؉∆ ⁄≈‘∆Á∆ ˛Õ «Î È؇
√Ó≈‹Ù≈√Â Ú∆ «Ú«◊¡≈«È’ ÍÁÂ∆ Á∆ √‘≈«¬Â≈ È≈Ò Íz≈Í ÂæÊ≈ Á∂ ¡Ë≈ ”Â∂ ¡«‹‘∂ «ÈÔÓ ÍzÂ∆Í≈Á ’Á≈
‹≈ «‘≈ ˛ ‹Ø √Ó≈‹Ù≈√Â∆ Á∆ Ì«Úæ÷Ï≈‰∆ ’È Á∆ √ÓÊ≈ «Úæ⁄ ÁØÈØ∫ «ÁÈ Ú≈Ë≈ ’ ‘∂ ‘È ¡Â∂ «¬‘ «’‘≈ ‹≈
√’Á≈ ˛ «’ Ì«Úæ÷Ï≈‰∆ ’È Á∆ √ÓÊ≈ √Ó≈‹Ù≈√Â Á∆ «Ú«◊¡≈«È’ Íë’Â∆ «Úæ⁄ ’ج∆ π’≈Ú‡ È‘∆∫ ˛Õ
ÓΩ‹±Á «ÚÚ∂⁄È ÂØ∫ √ÍæÙ‡ ˛ «’ √Ó≈‹Ù≈√Â Á∆ «Ú«◊¡≈«È’ Íë’Â∆ Á∂ «ÚπæË Ò◊≈¬∂ ◊¬∂ ÁØÙ «È¡Ë≈ ‘ÈÕ
√Ó≈‹Ù≈√Â «¬’ «Ú«◊¡≈È ˛ ¡Â∂ ¿π√ Á∆ Íë’Â∆ «Ú«◊¡≈«È’ ˛Õ «¬ßÈ≈ ˜±∆ ˛ «’ √Ó≈‹Ù≈√Â ™È≈
«ÈÙ«⁄ «Ú«◊¡≈È È‘∆∫ ˛ «‹ßÈ≈ «ÈÙ«⁄ Íz«’«Â’ ‹ª ÌΩ«Â’ «Ú«◊¡≈È ‘ÈÕ «¬√∂ ’≈È √Ó≈‹Ù≈√Â ˘
«ÚÚ‘≈«’ «Ú«◊¡≈È È‘∆∫ ÓßÈ ’∂ «¬’ ¡ÙπæË ‹ª «√˪’ «Ú«◊¡≈È Óß«È¡≈ ‹ªÁ≈ ˛Õ √‡∆Ú‡ ¡Â∂ «◊ÒÈ
È∂ «Ò«÷¡≈ ˛ «’ √Ó≈‹Ù≈√Â «Úæ⁄ ¿π‘ √≈∆¡ª «ÚÙ∂ÙÂ≈Úª Í≈¬∆¡ª ‹ªÁ∆¡ª ‘È ‹Ø «¬’ «Ú«◊¡≈È Á∂ Ò¬∆
˜±∆ ‘ÈÕ «¬‘ «ÚÙ∂ÙÂ≈Úª ‘È-(i) «◊¡≈È «Úæ⁄ Ú≈Ë≈, (ii) «Ú«◊¡≈«È’ «ÚË∆ Áπ¡≈≈ «◊¡≈È Á≈ √ß⁄È, (iii)
√Ë≈‰ «ÈÔÓª Á≈ ÍzÂ∆Í≈ÁÈ, (iv) «ÈÔÓª Á∆ «ÚÚ‘≈«’Â≈, (v) «ÈÔÓª Á∆ √‘≈«¬Â≈ È≈Ò ¡≈͉∂ ¡«Ë¡ÀÈ
÷∂Â Á≈ «Ú√Ê≈Õ «¬‘ √≈∆¡ª «ÚÙ∂ÙÂ≈Úª √Ó≈‹Ù≈√Â «Úæ⁄ Ú∆ ÓΩ‹±Á ‘È ¡Â∂ «¬‘ Ú∆ «¬’ «Ú«◊¡≈È ˛
¡Â∂ «¬√ Á∆ Íë’Â∆ «Ú«◊¡≈«È’ ˛Õ
√Ú-ÓπÒª’‰ (Self Assessment)

‘∂· «Ò«÷¡ª ’ÊȪ «Úæ⁄Ø∫ √æ⁄ ‹ª fi±· Á∆ Í«‘⁄≈‰ ’Ø:
(State whether the following statements are True or False):

H. √Ó≈‹Ù≈√Â Á∂ ¡Ë∆È ≈‹È∆«Â’ Á≈ ¡«Ë¡ÀÈ ’∆Â≈ ‹ªÁ≈ ˛
I. ¡≈◊√‡ ’≈Ó‡ È∂ √Ó≈‹Ù≈√Â ˘ ÁØ Ì≈◊ª «Úæ⁄ Í∂Ù ’∆Â≈ ˛Õ
A@. √Ó≈‹Ù≈√Â Á∆ «ÚÙ∂-√Óæ◊∆ √Ó≈«‹’ √ÏßË ˛Õ
AA. √Ó≈«‹’ √ÏßË Ó± ‘πßÁ∂ ‘ÈÕ
√Ó≈‹Ù≈√Â Á∆ ¡√Ò Íë’Â∆ (Real Nature of Sociology)

√Ó≈‹Ù≈√Â «’‘Ø «‹‘≈ «Ú«◊¡≈È ˛, «¬√ Á∆ ¡√Ò Íë’Â∆ ’∆ ˛ ¡≈«Á ÍzÙȪ Á≈ ¿πµÂ ≈Ï‡ Ï∆√‡∆‚
È∂ «¬√ Â∑ª «ÁæÂ≈ ˛:
A. √Ó≈‹Ù≈√Â «¬’ √Ó≈«‹’ «Ú«◊¡≈È ˛ È≈ «’ Íz«’«Â’ «Ú«◊¡≈ÈÕ
B. √Ó≈‹Ù≈√Â «¬’ «ÈÍæ÷ ‹ª ¡√Ò «Ú«◊¡≈È ˛, È≈ «’ ¡≈ÁÙ≈ÂÓ’ «Ú«◊¡≈ÈÕ
C. √Ó≈‹Ù≈√Â «¬’ ¡ÙπæË «Ú«◊¡≈È ˛ È≈ «’ «ÚÚ‘≈«’ «Ú«◊¡≈ÈÕ
D. √Ó≈‹Ù≈√Â «¬’ ¡Ó± «Ú«◊¡≈È ˛ È≈ «’ Ó± «Ú«◊¡≈È
E. √Ó≈‹Ù≈√Â «¬’ √Ë≈‰∆’È «Ú«◊¡≈È ˛ È≈ ’∆ «ÚÙ∂Ù∆’È «Ú«◊¡≈ÈÕ

F. √Ó≈‹Ù≈√Â «¬’ Â≈«’’ ¡Â∂ È≈Ò ‘∆ ¡ÈπÌÚ≈ÂÓ’ «Ú«◊¡≈È ˛
G. √Ó≈‹Ù≈√Â «¬’ √Ë≈‰ «Ú«◊¡≈È ˛, È≈ «’ «ÚÙ∂Ù «Ú«◊¡≈ÈÕ
«¬È∑ª ÁØȪ ‘∆ √ÓπÁ≈«¬¡ª È≈Ò √Ïß«Ë «ÚÁÚ≈Ȫ È∂ √Ó≈‹Ù≈√Â ˘ ¡≈͉∂-¡≈͉∂ «ÁzÙ‡∆’؉ È≈Ò Íz∆Ì≈«ÙÂ
’∆Â≈ ˛, Ízß± ¡æ‹ «˜¡≈Á≈Â √Ó≈‹Ù≈√Â∆ √Ó≈‹Ù≈√Â ˘ «¬’ Ï≈Ï «Ú«◊¡≈È ÓßÈÁ∂ ‘ÈÕ «¬È∑ª Á∂
¡Èπ√≈, √Ó≈‹Ù≈√Â «Úæ⁄ ¿πÈ∑ª ÿ‡È≈Úª Á∂ ¡«Ë¡ÀÈ “Â∂ ˜Ø «ÁæÂ≈ ‹≈Á≈ ˛ ‹Ø √≈∂ ÓÈπæ÷∆ ¡ßÂ:«’«¡≈Úª
«Úæ⁄ √Ë≈‰ ‘ÈÕ ¡«‹‘∆¡ª √≈∆¡ª ÿ‡È≈Úª Á≈ ¡«Ë¡ÀÈ ’È Á∂ ’≈È ‘∆ √Ó≈‹Ù≈√Â ˘ «¬’ √Ë≈‰
«Ú«◊¡≈È Óß«È¡≈ «◊¡≈ ˛Õ
«¬È∑ª √≈∂ «ÏßÁ±¡ª ”Â∂ «Ú√Ê≈Í»Ú’ «Ú⁄≈ ¡«Ë¡≈¬∂ A (√Ó≈‹Ù≈√Â Á∆ Íz∆Ì≈Ù≈, ÷∂Â ¡Â∂ «ÚÙ∂-Ú√±)
“√Ó≈‹Ù≈√Â Á∂ Ï≈∂ «Úæ⁄ Ï∆√‡∆‚ Á∂ «Ú⁄≈” Ù∆Ù’ Á∂ ¡Ë∆È ’∆Â≈ «◊¡≈ ˛Õ «¬√ «ÚÚ⁄∂È≈ È≈Ò √ÚÂ: ‘∆
√ÍæÙ‡ ˛ «’ √Ó≈‹Ù≈√Â Á∆ Íë’Â∆ «Ú«◊¡≈È’ ˛, √Ó≈‹Ù≈√Â «¬’ «Ú«◊¡≈È ˛Õ «¬æÊ∂ ¡√∆∫ Í≈Ò ¡À⁄.
Ò∂∫«‚√ Á∂ ÙÏÁª «Úæ⁄ ÍπÈ ’«‘ √’Á∂ ‘ª «’ «Ú«◊¡≈È, «Ú«◊¡≈È ‘∆ ˛ ⁄≈‘∂ ¿π‘ ÌΩ«Â’Ù≈√Â «Úæ⁄ ‘ØÚ∂ ‹ª
√Ó≈‹Ù≈√Â «Úæ⁄Õ

LOVELY PROFESSIONAL UNIVERSITY 39