Page 181 - DSOC102_Social Institutions

√Ó≈«‹’ √√ßÊ≈Ûª

È؇ ÓÙ∆Ȫ Á≈ «ÈÓ≈‰ ‘Ø«¬¡≈ ¡Â∂ ÓÈπæ÷ Â∂ ÍÙ» Ù’Â∆ Á∆ ʪ ¿»‹≈ Á∂ ‘Ø √ت ˘ ’øÓ «Úæ⁄ «Ò¡≈ ‹≈‰ Òæ◊≈Õ
ÈÂ∆‹∂ Ú‹Ø∫ ¿πÂÍ≈ÁÈ ˘ ÚË≈¿π‰ «Úæ⁄ ’≈Î∆ ÔØ◊Á≈È «Ó«Ò¡≈Õ
«¬√ B@Úƒ √Á∆ «Úæ⁄ Ì≈Â∆ √Ó≈‹ ”⁄ «¬’ Ï‘π ӑæÂÚÍ»È Í«ÚÂÈ «¬‘ ¡≈ «‘≈ ˛ «’ «¬‘ «¬’ “Í«ÚæÂ
√Ó≈‹” (Sacred Society) ÂØ∫ ¡≈͉∂ ¡≈Í ˘ «¬’ “ËÓ «ÈÍæ÷ √Ó≈‹” (Secular Society) «Úæ⁄ ÏÁÒÁ≈ ‹≈ «‘≈
˛, ‹Á «¬’ ÍÃøÍ≈Ú≈Á∆ ÷∂Â∆ ÍÃË≈È √Ó≈‹ ¡≈͉∂ ¡≈Í ˘ ¡≈Ëπ«È’ ¿πÁÔØ«◊’ √Ó≈‹ «Úæ⁄ ÏÁÒÁ≈ ˛ ª ¿π√
˘ ¡≈͉∂ ¡≈Í ˘ Í«ÚæÂ ÂØ∫ ËÓ «ÈÍæ÷ √Ó≈‹ Á∆ «ÁÙ≈ ”⁄ Ú∆ ÏÁÒ‰≈ ÍÀ∫Á≈ ˛Õ «¬√ «Úæ⁄ ’ج∆ Ùæ’ È‘ƒ «’
«˜¡≈Á≈Â Ì≈ Ú≈√∆ Ë≈«Ó’ √«‘‰Ù∆ÒÂ≈ Á∂ Ï≈Ú‹»Á Ú∆ ¡≈͉∂ «ÁzÙ‡∆’؉ «Úæ⁄ Ú∆ ’≈¯∆ Ë≈«Ó’ ‘ÈÕ ‹∂’
’Á∂ ÍÃ◊‡ ’∆Â∆ ‹≈‰ Ú≈Ò∆ Ë≈«Ó’ ’æ‡ÛÂ≈ ¡Â∂ ’πfi ÒØ’ª Á∆ Ë≈«Ó’ √«‘‰Ù∆ÒÂ≈ ¡Â∂ ¡ø◊∂˜ª Á∆ “Îπæ‡ Í≈˙
¡Â∂ ≈‹ ’Ø” Á∆ È∆Â∆ Á∂ ’≈È ‘∆ Á∂Ù Á∆ Úø‚ ‘ج∆ ¡Â∂ «¬’ «¬√Ò≈Ó∆ ≈‹ Á∂ »Í «Úæ⁄ Í≈«’√Â≈È Á≈ ‹ÈÓ
‘Ø«¬¡≈Õ «Î Ú∆ «¬‘ √‘∆ ˛ «’ «˜¡≈Á≈Â Ì≈ Ú≈√∆¡ª «Úæ⁄ Ë≈«Ó’ √«‘‰Ù∆ÒÂ≈ Í≈¬∆ ‹ªÁ∆ ˛Õ «¬√ √Á∆
«Úæ⁄ ¡È∂’ª «ÚÁÚ≈Ȫ, √Ó≈‹ √πË≈’ª ¡Â∂ ≈‹ È∂Â≈Úª È∂ «¬‘ √ÍÙ‡ ÂΩ ”Â∂ Ó«‘√»√ ’∆Â≈ «’ Úæ÷-Úæ÷ ËÓª
Ú≈Ò∂ Á∂Ù Ì≈ «Úæ⁄ “ËÓ «ÈÍæ÷Â≈” (Secularism) ‘∆ √Ó≈‹ Á≈ «¬’ «ÁzÛ √πË≈ ‘Ø √’Á≈ ˛Õ «¬√∂ ¡Ë≈ ”Â∂
√Ó≈‹ ˘ ◊«·Â ’∆Â≈ ‹≈ √’Á≈ ˛, ¡≈Ëπ«È’∆’È (Modernization) Á∆ «ÁÙ≈ «Úæ⁄ ¡æ◊∂ ÚË≈«¬¡≈ ‹≈ √’Á≈
˛ ¡Â∂ ÍÃ◊Â∆ ’∆Â∆ ‹≈ √’Á∆ ˛Õ ËÓ «ÈÍæ÷Â≈ ‹∆ÚÈ Á≈ «¬’ „ø◊ ˛, √ø√≈ ÍÃÂ∆ «¬’ «ÚÙ∂Ù «ÁzÙ‡∆’؉ ˛,
«‹√ «Úæ⁄ ÍÃÒØ’ Á∆ ʪ «¬√ ÒØ’ ”Â∂ «ÚÙ∂Ù «Ë¡≈È «ÁæÂ≈ ‹ªÁ≈ ˛Õ ‹Á ¡√ƒ Ì≈Â∆ √Ó≈‹ Á∂ ¡≈Ëπ«È’ ¡Ë≈
Á∂ »Í «Úæ⁄ ËÓ «ÈÍæ÷Â≈ ”Â∂ «Ú⁄≈ ’Á∂ ‘ª ª Í≈™Á∂ ‘ª «’ «¬‘ ‡√Ê≈ Á∆ «¬’ ¡«‹‘∆ √«ÊÂ∆ ˛, «‹√
«Úæ⁄ ≈‹ «’√∂ Ú∆ ËÓ ˘ ¿πÂÙ≈«‘ ȑƒ ’Á≈, ≈‹ Á≈ ’ج∆ Ú∆ ËÓ È‘ƒ ‘πøÁ≈, ËÓ Á∂ ¡Ë≈ ”Â∂ ≈‹ «’√∂
Á∂ È≈Ò ’ج∆ Ì∂ÁÌ≈Ú È‘ƒ ’Á≈, √≈«¡ª ˘ Ï≈Ï √ÓfiÁ≈ ˛ ¡Â∂ Ë≈«Ó’ «ÁzÙ‡∆ È≈Ò √≈«¡ª ˘ √πÂøÂÂ≈
ÍÃÁ≈È ’Á≈ ˛Õ ËÓ «ÈÍæ÷Â≈ Á≈ Ì≈Ú «¬‘∆ ˛ «’ ≈‹ √≈∂ Ë≈«Ó’ √Ó»‘ª ¡Â∂ Ë≈«Ó’ «ÚÙÚ≈√ª ˘ Í»È
ÂΩ ”Â∂ Ï≈Ï ÓøÈÁ≈ ˛, √≈«¡ª ÍÃÂ∆ «ÈÍæ÷ «ÁzÙ‡∆’؉ æ÷Á≈ ˛Õ «¬æÊ∂ ËÓ «ÈÍæ÷Â≈ Á≈ ¡Ê Â‡√Ê ‹ª
Ï≈ÏÂ≈ Á∂ Ì≈Ú È≈Ò ‘∆ ˛Õ ≈‹ √≈∂ ËÓª ˘ Ï≈ÏÂ≈ Á∆ «ÁzÙ‡∆ È≈Ò Á∂÷Á≈ ˛, «’√∂ ÍÃÂ∆ ’ج∆ Íæ÷Í≈ ͻÈ
Úæ¬∆¡≈ È‘ƒ ¡Í‰≈™Á≈Õ ËÓ «ÈÍæ÷Â≈ Á≈ ¡Ê ¡«‹‘∆ È∆Â∆ ‹ª «√˪ «Úæ⁄ «ÚÙÚ≈√ ˛, «‹√ Á∂ ¡Ë∆È
«’√∂ ËÓ «ÚÙ∂Ù ˘ Óøȉ Ò¬∆ Ó‹Ï» È≈ ’’∂ √≈«¡ª ÍÃÂ∆ ⁄ø◊∆ Ì≈ÚÈ≈ æ÷‰ ”Â∂ ˜Ø «ÁæÂ≈ ‹ªÁ≈ ˛Õ

È؇√ «¬‘ √æ⁄ ˛ «’ «˜¡≈Á≈Â Ì≈ Ú≈√∆ Ë≈«Ó’ √«‘‰Ù∆ÒÂ≈ Á∂ Ï≈Ú‹»Á Ú∆ ¡≈͉∂
«ÁzÙ‡∆’؉ «Úæ⁄ ’≈Î∆ Ë≈«Ó’ ‘ÈÕ ‹∂’ ’Á∂ ÍÃ◊‡ ’∆Â∆ ‹≈‰ Ú≈Ò∆ ’æ‡ÛÂ≈ ¡Â∂ ’πfi
ÒØ’ª Á∆ Ë≈«Ó’ √«‘‰Ù∆ÒÂ≈ ¡ø◊∂˜ª Á∆ “Îπæ‡ Í≈˙ ≈‹ ’Ø” Á∆ È∆Â∆ Á≈ ÈÂ∆‹≈
‘ÈÕ
ËÓ «ÈÍæ÷Â≈ ‘؉ Á≈ Ì≈Ú ‹∆ÚÈ Á∂ Úæ÷-Úæ÷ Íæ÷ª «Úæ⁄ ËÓ Á∂ ÍÃÌ≈Ú Á∂ ÿæ‡ ‘؉ ÂØ∫ Ú∆ «Ò¡≈ ‹ªÁ≈ ˛Õ
¿πÁ≈‘‰ Á∂ ÂΩ ”Â∂ ÚÂÓ≈È Ì≈ «Úæ⁄ Úæ÷-Úæ÷ Ë≈«Ó’ √ø√’≈ª Á≈ √ø÷∂Í «Úæ⁄ Úȉ ‘Ø «‘≈ ˛Õ Â∆Ê
Ô≈Â≈Úª Á≈ ÓÈØø‹È Á∆ «ÁzÙ‡∆ È≈Ò Ó‘æÂÚ ÚæËÁ≈ ‹≈ «‘≈ ˛Õ «Ú¡≈‘ «Úæ⁄ «¬’ Ë≈«Ó’ √ø√’≈ Á∆ ʪ
√Ó≈«‹’ √ÓfiΩÂ∂ Á∂ Âæ ‹πÛÁ∂ ‹≈ ‘∂ ‘ÈÕ «¬√Â∆¡ª Á∂ ÈΩ’∆ ’È ˘ ‘π‰ Ó≈Û≈ È‘ƒ √Ó«fi¡≈ ‹ªÁ≈ ˛Õ
¡æ‹-’æÒ∑ «√æ«÷¡≈ ËÓ Á∂ ÍÃÌ≈Ú ÂØ∫ Óπ’ ‘Ø ¸æ’∆ ˛Õ ¡æ‹-’æÒ∑ ÏÃ≈‘Ó‰ª Á≈ Ó‘æÂÚ ’πfi Ë≈«Ó’ ¡ÈπÙ·≈Ȫ Á∂
√øÍ≈ÁÈ ¡Â∂ Í»‹≈-Í≈· Âæ’ ‘∆ √∆«Ó ˛Õ ¡≈’√ÎØ‚ «‚’ÙÈ∆ «Úæ⁄ Áæ«√¡≈ «◊¡≈ ˛ «’ ËÓ «ÈÍæ÷Â≈ ¿π‘
«√˪ ˛, «‹√ «Úæ⁄ «ÚÙÚ≈√ È≈Ò √Ïø«Ë √≈∂ «Ú⁄≈ª ˘ Í«‘Ò’ÁÓ∆ Á∂ ’∂ ÈÀ«Â’Â≈ ˘ ÚÂÓ≈È «Úæ⁄ ÓÈπæ÷
Á∂ ’«Ò¡≈‰ È≈Ò Í»È ÂΩ ”Â∂ √Ïø«Ë Óø«È¡≈ «◊¡≈ ˛Õ ⁄À∫Ï «‚’ÙÈ∆ «Úæ⁄ ËÓ «ÈÍæ÷Â≈ ˘ ¡«‹‘∂ «ÚÙÚ≈√
Á∂ »Í «Úæ⁄ Óø«È¡≈ «◊¡≈ ˛, «‹√ «Úæ⁄ ≈‹, ÈÀ«Â’Â≈, «√æ«÷¡≈ ¡≈«Á ËÓ ÂØ∫ √πÂøÂ ‘πøÁ∂ ‘ÈÕ
Ì≈Â∆ √Ó≈‹ Á∂ √ÏøË «Úæ⁄ «Ú⁄≈ ’È ”Â∂ ¡√ƒ Á∂÷Á∂ ‘ª «’ ËÓ «ÈÍæ÷Â≈ «¬’ ¡«‹‘≈ «ÁzÙ‡∆’؉ ˛, «‹√ Á∂
¡Èπ√≈ Úæ÷-Úæ÷ ËÓª Á∂ ÒØ’ √«‘‰Ù∆ÒÂ≈, √«‘ ‘Ø∫Á ¡Â∂ Ï≈ÏÂ≈ Á∂ ¡Ë≈”Â∂ «¬’-Á»√∂ Á∂ Ë≈«Ó’ «ÚÙÚ≈√ª
«Úæ⁄ «’√∂ Â∑ª Á∆ π’≈Ú‡ ω∂ «ÏȪ, ’«Ò¡≈‰’≈∆ ≈‹ Á∆ √Ê≈ÍÈ≈ «Úæ⁄ ÔØ◊Á≈È «ÁøÁ∂ ‘ÈÕ ¡«‹‘∂ ≈‹ Á≈
¡≈͉≈ ’ج∆ «ÈÙ«⁄ ËÓ È‘ƒ ‘πøÁ≈ ¡Â∂ ¿π√ Á∆ «ÁzÙ‡∆ «Úæ⁄ √≈∂ ËÓ Ï≈Ï ‘πøÁ∂ ‘ÈÕ «¬øÈ≈ ˜» ˛ «’ «¬æÊ∂
√ø«ÚË≈È Á∂ ¡Èπ√≈ ≈‹ ˘ «¬‘ ¡«Ë’≈ «ÁæÂ≈ «◊¡≈ ˛ «’ ¿π‘ Á∂Ù «Úæ⁄ Úæ÷-Úæ÷ Ë≈«Ó’ √Ó»‘ª Á∂ √ø√«¥«Â’
«Ú’≈√, ÙªÂ∆ ÌÍ» ‘Ø∫Á ¡Â∂ «‘æª Á∆ æ«÷¡≈ Á∂ ¿πÁ∂Ù È≈Ò ¿πÈ∑ª Á∂ Ë≈«Ó’ ‹∆ÚÈ «Úæ⁄ Á÷Ò-¡øÁ≈˜∆ ’
√’Á≈ ˛Õ ≈‹ ˘ «¬√ Â∑ª Á∂ ¡«Ë’≈ «ÁæÂ∂ ‹≈‰ Á≈ ’≈È «¬‘ ˛ «’ «¬æÊ∂ ‘Ø Á∂Ùª Á∂ Ï≈Ï ⁄⁄ Ú◊∆ ’ج∆
√ø◊«·Â Ë≈«Ó’ √ø√Ê≈ È‘ƒ ˛ ‹Ø ÏÁÒÁ∆¡ª ‘ج∆¡ª ÍÃ√«ÊÂ∆¡ª Á∂ Ï≈Ï Ë≈«Ó’ »Û∆¡ª ‹ª ’Ó’ª‚ª «Úæ⁄
’ج∆ √πË≈ ’ √’∂Õ ¡«‹‘∆ √«ÊÂ∆ «Úæ⁄ ≈‹ ˘ ‘∆ «¬‘ ’øÓ ’È≈ ÍÀ∫Á≈ ˛Õ «¬√ ÂØ∫ «¬Ò≈Ú≈ Ì≈Â∆ √Ó≈‹ «Úæ⁄

174 LOVELY PROFESSIONAL UNIVERSITY