Page 49 - DSOC102_Social Institutions
P. 49

√Ó≈«‹’ √√ßÊ≈Ûª




                         È؇     4.9   ‹‹Ó≈È∆ «ÚÚ√Ê≈ Á≈ ÷≈ÂÓ≈ (Decline of Jajmani System)

                                 ‘π‰ ‹‹Ó≈È∆ «ÚÚ√Ê≈ È≈Ò ◊Ã≈Ó∆‰ ¡Ê «ÚÚ√Ê≈ Á≈ «˜¡≈Á≈ ’øÓ È‘ƒ ‘πøÁ≈, ‘π‰ Âæ’ ‹‹Ó≈È∆ √ÏøË Ï‘πÂ
                                 √≈∂ «Í≥‚ª «Úæ⁄ ÏÁÒ ◊¬∂ ‘ÈÕ ’πfi «Í≥‚ª «Úæ⁄ ª «¬‘ Í»È ÂΩ ”Â∂ ÷ÂÓ ‘Ø ◊¬∆ ˛Õ «¬√ √ÏøË «Úæ⁄ ¡√ƒ
                                 ◊≈¿»Ò‚ (Gould) Á∂ ‘æÒ ÂØ∫ Ï≈¡Á ‘æÒ Á≈ Úȉ ’ √’Á∂ ‘ªÕ (¡Àµ⁄. ¬∂. ◊≈¿»Ò‚, ‹‹Ó≈È∆ «√√‡Ó ¡≈Î
                                 È≈Ê «¬ø‚∆¡≈ : «¬‡√ √‡zæ’⁄, ÓÀ◊È∆«⁄¿»‚ ¡À∫‚ Ó∆«Èø◊ ¡ÀÊØÒ≈‹∆ AIFD)Õ ¿πÈ∑ª È∂ ¿πµÂ ÍÃÁ∂Ù Á∂ ÚÂÓ≈È
                                 ÎÀ˜≈Ï≈Á Ù«‘ Á∂ Áæ÷‰∆ Ì≈◊ Á∆ √øÿ‰∆ ¡≈Ï≈Á∆ Ú≈Ò∂ «¬Ò≈’∂ Ù∂»Íπ ¡Â∂ È≈’‡∆Íπ Á≈ ¡«Ë¡ÀÈ ’∆Â≈Õ ¿πÈ∑ª
                                 Á∂ ¡«Ë¡ÀÈ ¡Èπ√≈ F «ÚÙ∂Ù ‹≈Â∆¡ª Á∂ Í«Ú≈ Á»√∂ «Í≥‚ª Á∂ ÒØ’ª È≈Ò, ‹‹Ó≈È∆ √ÏøË Ï‰≈¬∆ æ÷Á∂ ‘È
                                 ¡Â∂ ¿πÈ∑ª «Úæ⁄Ø∫ √Ì ÂØ∫ «˜¡≈Á≈ ‹‹Ó≈È∆ ËØÏ∆ ‹≈Â∆ Á∂ ‘ÈÕ «¬È∑ª Á≈ ÍÃÂ∆Ù GG ˛ ‹Ø «ÈÙ«⁄ ¡È≈‹ Ìπ◊Â≈È
                                 Á∂ ¡Ë≈ ”Â∂ ’øÓ ’Á∂ ‘ÈÕ «¬√ ÂØ∫ Ï≈¡Á ÏÛ¬∆ ¡Â∂ ´‘≈ Á∂ ◊Ã≈‘’ª Á∆ √ø«÷¡≈ √Ì ÂØ∫ «˜¡≈Á≈ Ô≈È∆ FI
                                 ¡Â∂ FG ÍÃÂ∆Ù ˛Õ È≈¬∆¡ª Á∂ ◊Ã≈‘’ª Á∆ √ø«÷¡≈ FB ÍÃÂ∆Ù ˛ ‹Ø ‹‹Ó≈È∆ ÍÃÊ≈ È≈Ò ’øÓ ’Ú≈™Á∂ ‘È,
                                 ‘≈Òª«’ ’≈ØÏ≈∆ ÂΩ ”Â∂ È≈¬∆ ¡√≈È∆ È≈Ò ¿πÍÒæÏË ‘ÈÕ ·≈’π ¡Â∂ ÏÃ≈‘Ó‰ª Á∂ G@ ÍÃÂ∆Ù ‹‹Ó≈È∆ √ÏøË
                                 ‘ÈÕ ◊≈¿»Ò‚ ‘æÒ ÂØ∫ Ï≈¡Á «¬‘ ’«‘øÁ∂ ‘È «’ «¬‘ ‹‹Ó≈È∆ ÍÃÊ≈ ‹≈∆ «‘‰ Á≈ √Ì ÂØ∫ Úæ‚≈ ’≈‰ «ÚÙ∂Ù
                                 ‹≈Â∆¡ª, ı≈√ ’’∂ È≈¬∆ ¡Â∂ ËØÏ∆ Á∂ ’øÓª Á≈ ““√ø√¥≈◊ ӑæÂÚ ˛, ¿π‘ «Ú⁄≈ «ÁøÁ∂ ‘ج∂ ’«‘øÁ∂ ‘È «’ ÏÛ¬∆
                                 ¡Â∂ ´‘≈ ¡≈͉∂ ◊Ã≈‘’ª Á∆ Ó‘æÂÚÍ»È √ø«÷¡≈ ˘ ω≈ ’∂ æ÷ √’‰, «’™«’ ““ÏÛ¬∆ ¡Â∂ ´‘≈ È≈Ò «ÈøÂ
                                 √ÏøË Ï‰≈¬∆ æ÷‰≈ ÿ Í«Ú≈ Ò¬∆ √Ó≈«‹’ «ÁzÙ‡∆ È≈Ò Ó‘æÂÚÍ»È ˛Õ””
                                 ÓÀ∫‚Ò Ï≈¿πÓ ’«‘øÁ∂ ‘È «’ ‹‹Ó≈È∆ ÒÀ‰-Á∂‰ Á∆ ¿πÍØ’Â √ø«÷¡≈ «¬√ ◊æÒ ˘ ÍÃ∆Ì≈«Ù ȑƒ ’Á∆ «’ ◊Ã≈Ó∆‰
                                 ¡Ê «ÚÚ√Ê≈ «Úæ⁄ «¬√ Â∑ª Á∂ ÒÀ‰-Á∂‰ Á≈ Ï‘π ӑæÂÚ √∆Õ Ú√» √«ÊÂ∆ «¬√ «ÏÒ’πÒ ¿πÒ‡ ˛, «‹Ú∂∫ «’
                                 ‘∂· «Ò÷∂ ÂæÊ ÂØ∫ ˜≈«‘ ‘πøÁ≈ ˛- ““√Ì ÂØ∫ ’∆ÓÂ∆ ¡Â∂ ¿πÂÍ≈Á’ ¯√Ò ¬∆÷ ˛ ¡Â∂ «¬‘ È’Á∆ Î√Ò ‹‹Ó≈Ȫ
                                 Á∂ ¡Ë∆È È‘ƒ ¡≈™Á∆Õ ¡«‹‘∂ G@ ÿø«‡¡ª «Úæ⁄ ‹Ø ‹‹Ó≈È∆ √ÏøË ⁄Ò≈ ‘∂ ‘È, AIF@ «Úæ⁄ BBA ‡È ¡È≈‹
                                 Á≈ ¿πÂÍ≈ÁÈ ‘Ø«¬¡≈Õ «¬√ ¿πÂÍ≈ÁÈ «Úæ⁄ «√¯ C ‡È ‹‹Ó≈È∆ Óπ÷∆¡ª «Úæ⁄ «ÈÙ«⁄ Ìπ◊Â≈È Á∂ »Í «Úæ⁄
                                 Úø‚∂ ‹ªÁ∂ ‘ÈÕ””
                                 ¡«‹‘≈ Òæ◊Á≈ ˛ «’ ‹‹Ó≈È∆ √ÏøË ¡æ‹ Ú∆ Ôæ◊-Ô≈‹ÈØ∫ ¡Â∂ √Ó≈«‹’ «ÈÔÓª Ò¬∆ Ó‘æÂÚÍ»È ‘ÈÕ Ù∂»Íπ,
                                 È’‡∆Íπ ¡Â∂ ‹‹Ó≈È∆ Ú≈Ò∂ Ï‘π √≈∂ Á»√∂ «Í≥‚ª «Úæ⁄ ““¡≈«Ê’ Ìπ◊Â≈È √Ê≈«¬ÂÚ Á≈ «¬’ «È¡≈Ó’ ˛Õ
                                 «¬√ ÂØ∫ ÚË ’∂ «¬‘ ¿πÈ∑ª Ò¬∆ √Ê≈È’ √Ó≈«‹’ «ÈÔÓª ˘ ÍÃ∆Ì≈«Ù ’Á≈ ˛ ‹Ø «˜¡≈Á≈ ÂØ∫ «˜¡≈Á≈ Ôæ◊-Ô≈‹È
                                 √ÏøË∆ √∂Ú≈Úª ÍÃ≈Í ’ √’Á∂ ‘ÈÕ”” ◊≈¿»Ò‚ ’«‘øÁ∂ ‘È «’ ‹‹Ó≈È∆ «ÚÚ√Ê≈ «¬’ Ë≈«Ó’ ÁÀË ÂØ∫ ÍÀÁ≈
                                 ‘πøÁ≈ ˛Õ «¬‘ ÁÀË ÙπæË-¡ÙπæË Á∆ Ë≈È≈ ˛, «‹√ Á≈ «’«¡≈ÂÓ’, Ë≈«Ó’ ¡Â∂ ¡≈«Ê’ √Ïø˪ Á∆ ◊πøfiÒÁ≈
                                 «ÚÚ√Ê≈ «Úæ⁄ ‘πøÁ≈ ˛ ‹Ø √Ê≈È’ ¡≈Ô≈Ó  ˘ √Ó≈«‘’ ¡Â∂ Ï‘π ‘æÁ Âæ’ ÍÃ∆Ì≈«Ù ’Á∆ ˛Õ «¬‘ Ú∆ Á∂÷Á∂ ‘È
                                 «’ ‹‹Ó≈È∆ «ÚÚ√Ê≈ «¬√ Ò¬∆ Ú∆ ÷ÂÓ ‘Ø ‘∆ ˛, «’™«’ ◊Ã≈Ó∆‰ ¡Ê «ÚÚ√Ê≈ «Úæ⁄ ‘π‰ πͬ∂ Á≈ ÚË∂∂
                                 «¬√Â∂Ó≈Ò ‘Ø «‘≈ ˛Õ «¬√ Á≈ ’≈‰ «¬‘ Ú∆ ˛ «’ ¡≈Ëπ«È’ ¡≈Á≈È-ÍÃÁ≈È Á∂ √≈ËȪ Á∂ Ï≈˜≈ È≈Ò ÒÀ‰-Á∂‰
                                 ˘ «˜¡≈Á≈ √øÌÚ Ï‰≈ «ÁæÂ≈ ˛Õ


                                 4.10  √≈ ¡øÙ (Summary)
                                    J    ¡≈«Ê’ ◊Â∆«ÚË∆¡ª «¬«Â‘≈√ «Úæ⁄ ‘Ó∂Ù≈ ÓÈπæ÷ ‹≈Â∆ Á∆¡ª ÍÃÓπæ÷ ◊Â∆«ÚË∆¡ª ‘∆¡ª ‘ÈÕ ¡≈«Ê’
                                         √ø√Ê≈Úª √ÏøË∆ √Ó≈‹ Ù≈√Â∆¡ª Á∆ «⁄øÂ≈ «¬√ ÂæÊ ÂØ∫ ¿πÍ‹Á∆ ˛ «’ ¡≈«Ê’ ¡Â∂ √Ó≈«‹’ ‹∆ÚÈ
                                         Á∂ ‘Ø Íæ÷ «¬’-Á»√∂ È≈Ò ◊«‘≈¬∆ È≈Ò ‹πÛ∂ ‘ج∂ ‘ÈÕ
                                    J    √≈‚≈ ¡æ‹ Á≈ ¡Ω÷≈, ¡≈«Ê’ √ø◊·È Íπ≈‰∂ √Ó∂∫ «Úæ⁄ ÌØ‹È «¬’æ·≈ ’È ¡Â∂ «Ù’≈ ’È Á∆ √ø√«¥Â∆
                                         ÂØ∫ Ùπ» ‘Ø«¬¡≈Õ «¬‘ «Ù’≈∆ «¬’æ· ¡≈«Ê’ »Í «Úæ⁄ √Ú≈ÚÒøÏ∆ √ÈÕ «¬√ Ò¬∆ ÚÍ≈ Á≈ ’ج∆ ‘Ø∫Á
                                         È‘ƒ √∆Õ «¬√ Á∂ È≈Ò ‘∆ Ú∆«ÈÔÓ «Úæ⁄ Ï‘π √≈∆¡ª ◊øÌ∆ «ÚÚ‘≈«’ √Óæ«√¡≈Úª √ÈÕ ¡≈«ÁÓ
                                         Ï√Â∆¡ª «¬’-Á»√∂ ÂØ∫ Ï‘π Á» √È ¡Â∂ ¡≈¿π‰-‹≈‰ Á∂ √≈ËÈ «Ú’«√ ȑƒ √ÈÕ
                                    J    «’√∂ ÷≈√ Ï√Â∆ Á∂ ¡øÁ Ú∆«ÈÔÓ Ó«‘Ó≈Ȫ Á≈ √«Â’≈ ‹ª ÂØ‘¯≈ Á∂ ’∂ ’∆Â≈ ‹ªÁ≈ √∆Õ
                                    J    ˜Ó∆È Á≈ «Èæ‹∆ «¬√Â∂Ó≈Ò √øÌÚ È‘ƒ √∆Õ «¬’ ‹È‹≈Â∆ ¡≈͉∂ ÍÃÌ≈Ú ”⁄ Ú≈Ë≈ ‹ø◊Ò Á∂ «’√∂ ÷≈√
                                         ÷∂Â «Úæ⁄ ’Á∆ √∆Õ ‘ΩÒ∆-‘ΩÒ∆ «Ù’≈ È≈Ò ÌØ‹È È≈Ò ‹∆ÚÈ ÍæË Á∆ «ÚÚ√Ê≈ ÷∂Â∆ «Úæ⁄ ÏÁÒ
                                         ◊¬∆Õ ¡≈«ÁÓ √Ó≈‹ Á∂ ÒØ’ ÷∂ª Á∆ ¿πÍ‹≈¿» Ù’Â∆ ˘ Úæ÷-Úæ÷ Â∑ª Á∆¡ª ÷≈Áª Á∂ «¬√Â∂Ó≈Ò È≈Ò
                                         ÚË≈¿π‰ Á∆ ’Ò≈ È‘ƒ ‹≈‰Á∂ √ÈÕ «¬√ Ò¬∆ fi»Ó ÷∂Â∆ ‘∆ ¿πÈ∑ª ’ØÒ «¬’Ó≈Â ˜∆¡≈ Ï«⁄¡≈Õ
                                    J    ÓπÁ≈ Á∆ ◊À ÓΩ‹»Á◊∆ ’≈‰ ÒÀ‰-Á∂‰ ‘Ó∂Ù≈ Ú∆«ÈÔÓ ”Â∂ ¡Ë≈« ‘πøÁ≈ √∆Õ
                                    J    ‹‹Ó≈È∆ «ÚÚ√Ê≈ «¬’ ‘Ø ÍÃ’≈ Á∆ Ú∆«ÈÔÓ ÍÉ≈Ò∆ ˛Õ




            42                                        LOVELY PROFESSIONAL UNIVERSITY
   44   45   46   47   48   49   50   51   52   53   54