Page 171 - DPOL202_COMPARATIVE_POLITICS_AND_GOVERNMENT_PUNJABI

s[bBkswe okiBhsh ns/ ;oeko
s[bBkswe okiBhsh ns/ ;oeko
s[bBkswe okiBhsh ns/ ;oeko
s[bBkswe okiBhsh ns/ ;oeko
s[bBkswe okiBhsh ns/ ;oeko
BØN iBsk d/ ftukoK ns/ ;[Gkn d/ gqshe{b j't/ ns/ fi; Bkb T[j okiszsokswe iK skBkPkj gqftosh dk gqwkD
d/y ;e/. ;ftNiob?Av ftu gfoPdK dh g~Xsh iwh j'Jh j?. ;kvh gqiksKsfoe GktBk fe;h j'o ftneshrs
n?vwzv o?Av'bc
n?vwzv o?Av'bc
n?vwzv o?Av'bc
gqXkBsk d/ gqsh fto'X eodh j?. ;ft; iBsk n?vwzv o?Av'bcn?vwzv o?Av'bc d/ nB[;ko ;wMdh j?. fJe J/eb
ekoigkfbek okiszso dk roG;E fPP{ j?. tkJhwop ;zftXkB (Wimar Constitution) d/ fBowkD d/ ;w/A
iowBh ftu th ;ft;–g~Xsh dh Beb eoB dh u/PNk ehsh rJh go ;cbsk Bk fwbh.
;zxh gfoPd d/ ;zrmB Bz{ ftnkgse pDkT[D dh e'fPP ehsh rJh j?. fJ; T[d/P dh gqkgsh bJh e[M
;zftXkBe T[gpzX ns/ ftntjkfoe gozgoktK jB. fJe ;zftXkBe gqshpzX fJj brkfJnk frnk j?. fe
gfoPd ftu fJe e?ANB s'A f;oc fJe jh ftnesh fBotkfus j' ;edk j? fJe s'A fInkdk BjhA. nfijh
ftnt;Ek fJ; bJh ehsh rJh fe fInkdk s'A fInkdk e?ANB gqshfBXhst gk ;eD. gozs{ fJj fdqV gozgok
tKv
poB, frT[fou
tKv
tKv
poB, frT[fou
pD rJh j?. poB, frT[foupoB, frT[fou ns/ tKvtKv Bkwe e?ANBK ftu fJe–fJe w?Apo io{o j't/. e[M ftntjkfoe
poB, frT[fou
gozgoktK th jB i' ;zrmB Bz{ ftnkge gqshfBXhst ;o{g fdzdh j? fit/A – gqw[Zy XowktbzphnK GkPk–
GkPhnK ns/ okiBhfse dbK Bz{ ;w[fus gqshfBXhst d/e/. nkw s"o s/ ;zxh gfoPd ftu 3 iowB GkPk–
GkPh ns/ 1 fJNkfbnB GkPk–GkPh e?ANBK s'A gkoPd bJ/ iKd/ jB fJ;d/ nbktk gfoPd okiBhfseK dk
fJe p/w/b ns/ ftikshJ/ (Heterogeneous) ;w[dkJ/ th j?. fpqfNP wzsohwzvb ftu f;oc fJe db d/
nB[:kJh ofjzd/ jB. gozs{ ;ft; ;zxh gfoPd dh fJe ftfusqsk fJj j? fe T[; ftu ;G gqw[Zy dbK Bz{
;EkB fdZsk iKdk j?. 1929 JhH s'A ;ko/ gqw[Zy ;ko/ dbK – T[dkotkdh, e?E/fbe nB[dkotkdh, feqPe db
ns/ ;wkitkdh dbK Bz{ gqshfBXhst fwbdk nk fojk j?.

Nk;e ;ft; ekoigkfbek B{z pj[b ekoigkfbek feT[A fejk iKdk j?<Nk;e ;ft; ekoigkfbek
B{z pj[b ekoigkfbek feT[A fejk iKdk j?<

fBotkuB g~Xsh L
fBotkuB g~Xsh
fBotkuB g~Xsh L
fBotkuB g~Xsh L L ;zxh gfoPd d/ w?ApoK dh fBotkuB g~Xsh (System of Election) 1848 JhH d/
fBotkuB g~Xsh L
;zftxkB d[nkok fBoXkos ehsh rJh ;h ;zxh ;Gk d/ d't/A ;dB ;z:[es nfXt/PB ftu T[BQK dk fBotkuB
eod/ jB. gkoPdK dk iBsk d[nkok gqsZy fBotkuB dk gq;skt eJh tko nkfJnk j?, gozs{ b'e fBoD/ B/
n;thfeqs eo fdZsk j?.
ekoiekb L ;zftXkB dh Xkok 96 ftu ;zxh gfoPd d/ ekoiekb dh ftnt;Ek ehsh rJh j?. ;zxh gfoPd
ekoiekb L
ekoiekb L
ekoiekb L
ekoiekb L
d/ w?Apo 4 ;kbK bJh fB:[es ehs/ iKd/ jB. 1931 JhH d/ gfjb/ fJ;dk ;wK 3 ;kb jh ;h. gozs{ 1931
JhH ftu okPNoh gfoPd d/ Bkb fJ;d/ ekoi ekb Bz{ th tXk e/ uko ;kb eo fdZsk frnk. ;zftXkB ftu
fJj fejk frnk j? fe ;zxh ;Gk d/ jo/e Bt–fBotkuB T[s/ ;zxh gfoPd dk th BtK fBotkuB j't/rk.
;' ;zxh gfoPd dh u'D ;zxh ;Gk d[nkok jo/e u"E/ ;kb okPNoh gfoPd d/ fBotkuB d/ s[ozs T[goKs j[zdk
j?. d{ik gqktXkB fJj j? fe i/ ;kb dk ;w/A d/ nzsors ;zxh gfoPd d/ fe;/ w?Apo dk ;EkB ykbh j't/ sK
;zxh ;Gk nkgDh gfjbh p?me ftu jh pkeh ;w/A d/ Bjh w?Apo dk fBotkuB eo/rh. Xkok 120 d/ nzsors
fJj ;wZf;nk g?dk j[zdh j?. ;zftXkB dk w[V fBohyD eoB dk gq;skt ftukokXhB j't/ sK ;zxh ;Gk d/ Bkb–
Bkb ;zxh gfoPd B{z th ftxNB eo fdZsk iKdk j? ns/ BtfBotkfus ftXkB–;Gk d[pkok ;zxh gfoPd dk
fBotkuB eodh j?.
Gkt/A w?ApoK dk t?XkfBe ekb 4 ;kb j? gozzs{ T[BQK dk pko–pko w[V fBotkuB j[zdk ofjzdk j?. cb;o{g T[BQK
dk n";s ekoiekb 10 ;kb j' iKdk j?. nB/e fJ; soK d/ th gkoPd j'J/ jB fiBQK B/ 30–30 ;kb se
w?Apo–gd dk T[gG'r ehsk j?. T[dkjoDkoE vkH ih;N wkNk 21 ;kbK se ;zxh gfoPd d/ w?Apo pD/
oj/. nkX[fBe gkoPdK ftu vkH fcfbg J/No 23 ;kbK s'A vkH ekob b"pb/N 14 ;kbK s'A, vkH w/e; g/fNqN
ghuo 10 ;kbK s'A ns/ vkH o'v'bc o{pkNb 8 ;kbK se gkoPd gd T[s/ oj/.
:'rsktK L
:'rsktK L
:'rsktK L ;zftXkB dh Xkok 96 d/ nB[;ko ;zxh gfoPd d/ w?Apo T[BQK ;kfonK ;ft; BkrfoeK d/ ftu'A
:'rsktK L
:'rsktK L
u[D iKd/ jB i' okPNoh gfoPd dh w?ApofPg dh :'rsk oyd/ jB. ;' e'Jh th ftnesh i' okPNoh gfoPd
166 LOVELY PROFESSIONAL UNIVERSITY