Page 174 - DPOL202_COMPARATIVE_POLITICS_AND_GOVERNMENT_PUNJABI
P. 174
fJekJh^7L ;zftXkfBe ;zouBk–ekoigkfbek
fJekJh^7L ;zftXkfBe ;zouBk–ekoigkfbek
fJekJh^7L ;zftXkfBe ;zouBk–ekoigkfbek
fJekJh^7L ;zftXkfBe ;zouBk–ekoigkfbek
fJekJh^7L ;zftXkfBe ;zouBk–ekoigkfbek
eodk j? e?ANBK d/ ftXkB ;GktK d[nkok gk; e[M ftX/nesk Bz{ ;zxh gfoPd dh ;thfeqsh io{oh j?. ;zxh BØN
;Gk dh ;thfeqsh d/ bJh j'J/ e?ANB ftXkB ftu ;zP'XB gq;sktK dk ;zxh gfoPd iKu eodh ns/ ftXkBwzvb
ftu T[g:[es gq;skt gq;s[s eodh j?. fe;/ e?ANB ftu T[gdqt ns/ nPKsh dh ;fEsh ftu ;zxh gfoPd
;zxh dyb nzdkIh dk fBPu/ eodh j? ns/ ;Gk dk nB[w'dB gqkgs eo dyb nzdkIh eodh j?.
) ftXkJh PeshnKL
) ftXkJh PeshnKL
) ftXkJh PeshnKL
) ftXkJh PeshnKL
( ( ( ( (ii) ftXkJh PeshnKL ftXh–fBowkD ftu th ;zxh gfoPd dk ekch j~E ofjzdk j? Xkok 102(4) d/ nB[;ko
fJj ;zxh ;Gk ftu ekBz{ dk gqko{g gq;s[s eodh j? ns/ gfoPd iK e?ANBk d[nkok gq;s[s gq;sktK T[s/ nkozfGe
gqsht/dB fdzdh j?. fJ;d/ nkXko T[s/ ;zxh gfoPd ;ft; ftXkJh gqfeqnk dk fBod/Pe pD rJh. Gkt/A fJ;d/
w?Apo ftXkBwzvb d/ w?Apo BjhA jz[d/, gozs{ T[j fe;/ th ;dB dh p?me ftu Gkr b? ;ed/ jB nkgD/ ftuko,
;[Mkn ns/ gq;skt oy ;ed/ jB s/ tkd–fttkd ftu Gkr b? ;ed/ jB. ;zxh gfoPd ;t/Sk Bkb iK ftXkB
;Gk d/ fBod/P Bkb ftX/ne th gq/fPs eo ;edh j?. fJ;d/ nbktk ;Gk ftu gq;s[s ehs/ ikD tkb/ ;ko/ ftX/
neK dk ;zxh gfoPd gohyD eodh j? ns/ ;zt?XkfBe fdqPNh Bkb T[BQK Bz{ so[~Nh ofjs pDkT[Adh j?.
;ftNiob?Av ftu BtK ftXkfJe fInkdkso ;zxh gfoPd s'A nkozG j[zdk j?. nro e'Jh ftXkfJB ;zxh gfoPd
dh BIo s'A S[ZN th iKdk j? sK T[BQK dh Ugukfoe P[o{nks eoB d/ bJh ;zxh gfoPd Bkb fBt/dB ehsk iKdk
j. ;zxh gfoPd ftXkfJB dk gqko{g fsnko eodh ns/ soeg{oD gqsht/dB d/ Bkb T[; B{ ;zxh ;Gk d/ ;Bw[y
?
oydh j?. nro ;zxh ;Gk B/ ;zxh gfoPd Bz{ fe;h ftP/ T[s/ ftX/ne dk gqko{g fsnko eoB d/ bJh fejk
j't/ ns/ gfoPd T[;d/ fto[ZX fog'oN fdzdh j? sK ;kXkoD s"o s/ ;Gk ftX/ne d/ T[; gqko{g Bz{ ekBz{B BjhA
pDB fdzdh j?. ;zxh gfoPd dk ezw f;oc ftX/ne dk gqko{g fsnko eoBk jh BjhA j? pbfe fJ;d/ pknd
d/ T[geqwK ftu th T[j ;Gk dh nrtkJh gqdkB eodh j?. fJ;dk Gko gfoPd d/ fJe w?Apo Bz{ ;"Ag fdZsk
iKdk j?. T[j ftX/ne ;whsh Bkb ftuko–tNKdok eodk, T[;dh p?meK ftu Gkr b?Adk ns/ T[;Bz{ ;bkj
fdzdk j?. fJ; ;zdoG ftu g'qH o?gov dk eEB j? fe fJj ;wMkT[Dk w[Pfeb BjhA fe ;z;d w?Apo feT[A BjhA
tk;sfte ftXkfJe pD gkT[Ad/ jB, id ftX/ne fe;/ ;dB d/ ;Bw[y ofynk iKdk j?, sd ;zxh gfoPd
i' gfoPd d[nkok T[;Bzz[{ ftX/ne dk ;ozfyne fB:[es ehsk iKdk j?, T[; Bz{ gq;s[s eodk j?. T[;dk noE
d;dk j? fe T[;d/ gZy ftu soe fdzdk j? ns/ ftXkfJeh G/VhnK s'A T[;dh oZfynk eoB d/ bJh rvohJ/
dk ezw eodk j?. d[pkok g'qH o?gv d/ PpdK ftu, wzBDk gt/rk fe ;G s'A fInkdk fIzw/tkoh ns/ Gktg{oB
ezw ftXkBwzvb dk BjhA pbfe ekoigkfbe dk j?. ;zxh gfoPd d/ s~stktXkB ftu ftXkBwzvb d[nkok gk;
;ko/ ftX/ne Sgd/ jB ns/ T[;d/ nkd/P Bkb fBoXkfos fwsh s'A ftntjko ftu fbnkJ/ iKd/ jB.
;zxh ;Gk dh ;whshnK dh ekotkjh ns/ fBoD/ Bz{ th ;zxh gfoPd gqGkts eodh j?. ;whshnK gfoPd
d/ ftP/Pr dhnK t'NK dh T[g/ePk BjhA eo ;edhl T[j ;zxh gfoPd d/ ftP/P~frnK dh ;jkfJsk Bkb nkgDh
fog'oN fsnko eodh j?. ;zxh ;gk nkgD/ ekB{zBK dh ftnkfynk ns/ ;gPNheoD bJh ;zxh gfoPd dh
ftfBw: (Regulatiojns) pDkT[D dk nfXeko fdzdh j?. ;' fJe Gkoh ;zxh gfoPd jo ;kb ftfBw: ns/
nfXfBnw gk; eo gqsZy o{g Bkb ftXh fBowkD ftu Gkr b?Adh j?.
) fBnKfJe nfXeko L
) fBnKfJe nfXeko L
( ( ( ( (iii) fBnKfJe nfXeko L
) fBnKfJe nfXeko L
) fBnKfJe nfXeko L ;zxh gfoPd Bz{ e[M fBnKfJe nfXeko (Judicial Power) th gqkgs jB.
T[j e[M ftP/P gqeko dh nzsookPNoh ;zXhnK ns/ ;zftXkB dh efsg: XkoktK fit/A – 183 (N?e; ofjs
;?fBe n;so–P;so), 51 (fi;{N Xkofwe ;w[dkJ/), 53 (epfo;skB) nkfd d/ nzsors T[sgzB fttkdK
d/ ;zpzX ftu ehsh rJh nghbK T[s/ fBoD/ fdzdh j?. ;zxh o/bt/ gqPk;B ns/ ftfGzB gqPk;eh ftGkrK d/
fto[X ehsh rJh nghb dh fJj ;[DtkJh eodh j?. j'o d/PK dh ekoigkfbek d/ ;fdqP T[; Bz{ fywk dkB
(pardon) d/ nfXeko gqkgs BjhA j?.
) ft~sh nfXeko L
) ft~sh nfXeko L
) ft~sh nfXeko L
( ( ( ( (iv) ft~sh nfXeko L ;zftXkB ;gPN PpdK ftu efjzdk j? fe ;zxh gfoPd oki wzvb ftZs dk gqPk;B
) ft~sh nfXeko L
eodh j?, piN fsnko eodh j? ns/ nkwdB–you dk yksk oydh j?.
fJ; gqeko ;zxh ;Gk dh ;thfeqsh ;zxh gfoPd oki~;t fJeZso eodh j? ns/ T[;d/ you dk nXhyD eodh
j?.
) ;zeNekbhB nfXeko L
) ;zeNekbhB nfXeko L Gkos d/ ;zftXkB d/ ;fdqP ;ft; ;zftxkB ekoigkfbek ;zeN ns/ nkgksekb
) ;zeNekbhB nfXeko L
( ( ( ( (v) ;zeNekbhB nfXeko L) ;zeNekbhB nfXeko L
ftu e'Jh ftP/P nfXeko gqdkB BjhA eodh j?. gozs{ nKsfoe iK nzsookPNoh ;fEsh s'A T[sgzB ;zeNekb
LOVELY PROFESSIONAL UNIVERSITY
169
