Page 261 - DPOL202_COMPARATIVE_POLITICS_AND_GOVERNMENT_PUNJABI

s[bBkswe okiBhsh ns/ ;oeko
s[bBkswe okiBhsh ns/ ;oeko
s[bBkswe okiBhsh ns/ ;oeko
s[bBkswe okiBhsh ns/ ;oeko
s[bBkswe okiBhsh ns/ ;oeko
fto'X ns/ T[ZS/dB
fto'X ns/ T[ZS/dB
fto'X ns/ T[ZS/dB (Opposition and Subversion)
fto'X ns/ T[ZS/dB
BØN fto'X ns/ T[ZS/dB
okiBhfse db e/tb ouBkswe ekoiK s~e jh ;hfws BjhA ofjzd/ jB. ghNo woeb dk efjDk j? fe
okiBhfse db e/tb ;zftXkfBe iK ekBz{Bh gfoXh ft~u ofj e/ jh ezw BjhA eod/ jB. n~i e~b okiBhfse
db ftg~y ft~u j'D s/ fto'X dh okiBhsh ngDkUAd/ jB. Uj ;oeko Bz{ fB:zsfos eoD ns/ T[; ft~u
;zs[bB ;Ekfgs eoD d/ ekoi d/ fpbe[b T[bN ezw th eod/ jB. okiBhfse gqsh:'frsk dh :EkoEsk d/
bJh ftg~y Io{oh th j?. fJ;/ ekoD ;G ftXkB wzvbK ft~u ftg~y Bz{ wkBsk d/D dh gqEk j?. fpqN/B ft~u
ftg~y Bz{ e/tb wkBsk jh BjhA gqkgs j? pbfe T[;dk ;[fBPfus ;z;EkeoD th ehsk frnk j?. okiBhfse
dbK dk ftg~y d/ o{g ft~u ekoi fJ~e ;[o~fynk Bbh dh soK j[zdk j?. iB^nzd'bB ns/ iB^eqKsh s'A pukn
dh ftt;Ek d/ bJh ftg~y dk j'Dk pj[s Io{oh j?.
ftg~yh dbK d/ o{g ft~u dbK d/ ekoi ftfefonkswe (dysfunctional) jh nfXe ofjzd/ jB. Bhsh
fBoXkoD dh gqfeqnk Bkb jo ;so T[Zs/ fBokPk ns/ n;jfwsh dk T[dGt th j[zdk j?. fJBK gqftq~shnK Bz{
Uj db i' ;~sk ft~u nkUD dh ;zGktBk BjhA o~yd/ jB, fto'X ns/ i'V^s'V ft~u gq:[es eod/ jB.
;otkfXekoh db g~XshnK ft~u gqsh:'rh dbK Bz{ e'Jh ;EkB BjhA fd~sk iKdk j?. fJ; bJh nfijhnK
gfo;fEshnK ft~u fJj db G{whrs o{g ft~u jh ;feqn ofjzd/ jB. fJ;/ soK, b'esKsfoe okiBhfse
ftt;EktK ft~u eqKshekoh db G{whrs ofj e/ b'eszso Bz{ T[ykV ;[~ND ft~u ;feqn ofjzd/ jB. fJ;/ soK
okiBhfse db gqsh^;zrmBK (counter organization) d/ o{g ft~u nkszetkdh r[fo~bk rshftXhnK s'A n~r/
tX e/ ;oekoK Bz{ T[bND bJh ;kfIPK ns/ eqKshnK dh nrtkJh th eod/ jB.
fJj dbK dh ftt;Ek fto'Xh rshftXhnK jB. nfij/ db, ;oeko dhnK ewI'ohnK b~GD, fJ; d/
okiBhfse ns/ nkofEe ;zeNK s'A bkG T[mkUD ns/ ;oeko d/ ;woEeK Bz{ ftGkfis eo e/ UBK Bz{
ws^fGqPN eoD dk ezw th eod/ jB. fJ; soK Uj nfij/ w"fenK dh ske ft~u ofjzd/ jB, id'A ;oeko
dh fe;/ efmBkJh d/ ;w/A M~N ;~sk jfEnk b?D. ‘shi/ ftPt’ d/ okiK ft~u nfXeKP db bzph ntXh s~e
;~sk ft~u Bk nk gkUD d/ ekoD nfijh jh G{fwek fBGkUAd/ jB. fJBK d/PK ft~u fBokP okiBhfse B/sk
dbK dk ;jkok b? e/ s'V^c'V s~e bJh n~r/ tX ikd/ jB. nfij/ b'eK Bz{ okiBhfse dbK ft~u ‘;zrmBh
n;so’ (organizational weapon) gqkgs j' iKdk j?. Uj fJ; n;so dk gq:'r B/sktK Bz{ pdbD dh
pikJ/ ;zg{oD okiBhfse ftt;Ek Bz{ jh o{gKsfos eoD ft~u eod/ jB. fJ; bJh okiBhfse db T[dko
ftg~y s'A b? e/ T[ro fto'X ns/ ;Ekfgs ftt;Ek Bz{ T[ykV ;[~ND d/ bJh nkszetkdh ezw th eod/ jB.
okiBhfse dbK d/ ekoiK dh T[go'es ;{uh fe;/ th soK gfog{oD BjhA ejh ik ;edh. okiBhfse dbK d/
ekoi fJzB/ ftftX jB fe UBK Bz{ ;{uhpZX ehsk jh BjhA ik ;edk. okiBhfse ftt;Ek dh gqfeqsh,
Pk;Bszso dk YKuk, okiBhfse gqfeqnk dhnK ftP/PsktK ns/ nkg dbK dhnK ;zouBktK Bkb fJBK d/ ekoi
fB:fws j[zd/ jB. fJBK d/ ekoiK dk ftPb/PD eod/ j'J/ fBT{w?B B/ mhe jh fbfynk j? fe, “okiBhfse
db ftukoK d/ dbkb jB i' dbh f;XKsK dk fBozso ;gPNheoD, ftt;EheoD ns/ gq;ko eod/ ofjzd/ jB.
Uj ;wkfie fjs^;w{jK d/ gqshfBXh j[zd/ jB, i' ftnesh, ;wki ns/ ;w[dkJ/ d/ ft~u d{oh x~N eod/ jB.”
okiBhfse db iBsk Bz{ ;kotifBe gqPBK ns/ ;w~f;nktK d/ gqsh ikro{e pDkUAd/ jB. fJj ftg~y ft~u
ofjzd/ j'J/ ;oeko Bz{ ;[u/s ns/ T[ZsodkJh pDk e/ o~yd/ jB. nksskJh ;oeko Bz{ T[bND ns/ eqKshekoh
nzd'bBK dh nrtkJh eoD dk ezw eoD ft~u th db n~r/ ofjzd/ jB.
ftef;s ns/ ;[;Ekfgs okiBhfse ftt;EktK ft~u okiBhfse dbK d/ ekoi gqshwkfBs j' rJ/ jB, gqzs{
ftek;Phb okiK ft~u fJBK d/ ekoi nfsnkfXe nfBPu/ dh nt;Ek ft~u jB. fJBK d/PK ft~u okiBhfse
db ftfu~so s'A ftfu~so ekoi eod/ j'J/ gkJ/ rJ/ jB. T[dkjoD bJh, u"E/ nkw u[Bkt s'A pknd Gkos
d/ fJ~e oki g~Swh pzrkb ft~u fwbh^i[bh ;oeko d/ fJ~e xNe wkoe;tkdh ;kwtkdh db d/ wzsohrD nkg
jh ;oeko d/ fto'X ft~u jVskb s/ p?m rJ/ ;B. nB/eK ncoheh okiK ft~u, okiBhfse dbK dhnK nfijhnK
jh ftfu~so G{fwektK ojhnK jB. ftXkB wzvbK ft~u XofBnK s'A b? e/ fjz;kswe gqdoPBK s~e ft~u
okiBhfse db ;feqn gkJ/ rJ/ jB. fJ; bJh okiBhfse dbK d/ T[go'es ezw, fJBK dhnK rshftXhnK
dk fJ~e ;kXkoD ftPb/PD ej/ ik ;ed/ jB.

256 LOVELY PROFESSIONAL UNIVERSITY