Page 177 - DSOC201_SOCIAL_STRUCTURE_AND_SOCIAL_CHANGE_PUNJABI

fJekJh^9L fJ;sqhnK dh gfo;fEsh
fJekJh^9L fJ;sqhnK dh gfo;fEsh
fJekJh^9L fJ;sqhnK dh gfo;fEsh
fJekJh^9L fJ;sqhnK dh gfo;fEsh
fJekJh^9L fJ;sqhnK dh gfo;fEsh
5 ;ko nzP (
5 ;ko nzP (
5 ;ko nzP (
9 9 9 9 9.5 ;ko nzP (5 ;ko nzP (Summary) BØN
• ;kbK s'A e[M ;wki Pk;soh ns/ r?o^;wki Pk;soh ;kv/ ;wki ftu fJ;sqhnK dh ;wf;nktK d/
w[bKeD ns/ T[BQK dh gfo;fEsh ftu nk oj/ gfotosB d/ nfXn?B ftu :sBPhb oj/ jB. e[M
b/yeK B/ id fJ;sqhnK d/ T[sokfXeko, ;kotifBe ezwK ftu T[BQK dh Gkrhdkoh ns/ ftnkj ftu
T[BQK d/ ekBzz{Bh nfXekoK d/ ;zdoG ftu fbfynk j?, e[M j'o (b/yeK) B/ g[oPK d[nkok T[BQK d/ Bkb
G/dGkt g{oB ftt;Ek dk ftdwkB ohsh^fotkiK d/ ;zdoG ftu ftt/uB ehs/ jB.
• nkofEe y/so ftu th fJ;sqhnK Bz{ g{oB ;[szsosk gqkgs ;h. T[j Bk fes/ B"eoh eodhnK ;B ns/
Bk XB fJeZmk feT[Afe T[BQK d/ bJh fJj io{oh BjhA ;h. xo T[sgkdB dk e/Ado ;hl egV/ pDkT[D
dk ezw xo ftu jh j[zdk ;h. fJ;sqhnK y/sh d/ ezwK ftu th nkgD/ gsh d/ ;jkfJsk eodhnK ;B.
e[M fJ;sqhnK nfXnkgB ekoi ftu th ftn;s j[zdhnK ;B.
• t?fde Gkos ftu fJ;sqhnK dh ;fEsh BhthA BjhA ;h. ;wkfie ns/ Xkofwe y/soK ftu T[BQK Bz{ pj[s
fInkdk nfXeko gqkgs ;B gozs{ nkofEe ns/ okiBhfse y/soK ftu T[BQK d/ nfXeko ;hws ;B.
T[BQK Bz{ g[oPK d/ nXhB BjhA wzfBnK iKdk ;h pbfe g[oPK d/ ;wkB ;wfMnk iKdk ;h.
• nZi^eZbQ PkfJd jh e'Jh ftP/ ;wkfie ftfrnkBK ftu P'XeosktK, e/Adoh ns/ oki ;oekoK, :'iBk
dbK ns/ ;[XkoeK dk fXnkB fJzBK nkfeqPm eoBk j't/ fizBk fe wfjbktK dh ;wZf;nktK. wfjbktK
dh ;wZf;nktK d/ nfXn?B d/ T[gkrw Iok^ftfrnkB (Gerntology) (p~[Ykgk j'D dh gqfeqnktK dk
nfXn?B) d/ nfXn?B s'A b? e/ wB'o'r ftfrnkB ns/ ngokX ftfrnkB se j[zd/ jB. gozs{ wfjbktK
Bkb ;zpzfXs fJe wjZstg[{oD ;wZf;nk fi; T[Zs/ fXnkB BjhA fdZsk frnk j? ns/ fi; s'A pfunk
frnk j? T[j j? wfjbktK d/ fto[ZX fjz;k dh ;wZf;nk.

• g/Av{ y/soK ftu wfjbktK Bz{ nkgD/ nfXeko d/ gqsh ikrqs eoB d/ bJh fJe fGzB gqeko dh :'iBk
ns/ ftXh dh Io{os j? ng/ePkfeqs Pfjoh wfjbktK d/. Bkb jh ;kBz{ ;fjws j'Dk gJ/rk fe t?XkfBe
T[gkfJnK s'A T[BQK dh ;fEsh s/ T[BQK dh dPk Bz{ T[Zuk BjhA ehsk ik ;edk. f;oc ;z:[es
(Conjunctive) g~Xsh s'A jh ;kv/ ;wki ftu wfjbktK Bz{ fBnK fwb ;edk j?.
• ;w~f;nk ;wki d/ ;z;kXBK ns/ fJBK dhnK ftsoD gqfeqnktK dk g[oPK ns/ n"osK dh n;wkB gj[zu
d/ ekoD gkJh iKdh j?. fiBK seBheh T[gktK d[nkok n"osK Bz{ wdd fwb ;edh ;h, UBK Bz{ th g[oPK
B/ nkgD/ fjs bJh ngDk fbnk j?. eh g[oPK Bz{ jh :"B^nkXkfos n;wkBsktK bJh d'Ph mfjokfJnk
ik ;edk j?< fJ~e ws fJj j? fe n"osK g[oPK s'A nfXe n"osK d/ o;s/ ft~u o[ektN jB fit/A ;~;
dk ns/ fJ~e jh EK s/ ezw eoD tkbhnK n"osK dk fJ~e d{i/ Bkb fttjko. fJ; s'A fJbktk ;G n"osK
dk P'PD ns/ dwB fJ~e ;wkB BjhA j?. fJ; bJh Io{oh j? fe n"osK dk nfXn?B nfttkfjs bVehnK,
itkB gsBhnK, wksktK, p[I[or n"osK, ezwekih ns/ r?o^ezwekih n"osK d/ o{g ft~u ehsk ikt/. fJ;
gqeko d/ nfXn?B Bkb n"osK dhnK ;w~f;nktK d/ nk:kwK dk fJ~e s[bBkswe o{g d/yD Bz{ fwb/rk. fJ;
ft~u n"osK dh ;fEsh, PkyktK ns/ ftG/dK Bz{ nkXko wzfBnk ikt/rk. fJ; ;w~f;nk Bz{ ;wMD bJh
ftfGzB ;fEshnK ft~u ofjD tkbhnK n"osK ft~u nzsofeqnk s'A th bkGdkfJe ;{so fwb ;ed/ jB.

• Gkosh ;zdoG ft~u ;wkfie ns/ ;z;feqfse pzXB s'A w[esh gkUD bJh n"osK dk ;zxoP fJ~e
fJfsjkf;e s~E fojk j?. n"osK B/ nkgD/ bJh wskfXeko gqkgs eoD bJh ;zxoP ehsk j? ns/ nkgD/
n;fs~st d/ ;G gfjb{nK ft~u dwB ns/ P'PD d/ fto[~X bVkJh bVh j?. toswkB ftt;Ek fi; B/
n"osK Bz{ ;wkfie, ;z;feqfse, nkofEe ns/ okiBhfse fdqPNh s'A ngzr pDk fd~sk j?, T[; Bz{
fJ;soh^;zxK B/ u[B"sh fd~sh j?. @:"B^fBnK@ (g[oPK d/ bJh th) gqkgs eoD bJh th fJj Io{oh
j? fe n;hA Gkos dh ;wkfie ouBk, fJ; d/ ;soK ns/ gosK (iksh ns/ tor ;fjs),
g[oP^fJ;soh dhnK ebgBktK T[Zs/ ftfGzB ftukoK, n;bhns, gfotko ft~u n"osK dh ;fEsh ns/
ezw ft~u b~rhnK j'JhnK n"osK pko/ ftukoK Bz{ ;wMhJ/. seBheh ns/ fPbgftfrnkfBe gqrsh B/

LOVELY PROFESSIONAL UNIVERSITY

171