Page 200 - DSOC201_SOCIAL_STRUCTURE_AND_SOCIAL_CHANGE_PUNJABI

;wkfie ;zouBk ns/ ;wkfie gfotosB
;wkfie ;zouBk ns/ ;wkfie gfotosB
;wkfie ;zouBk ns/ ;wkfie gfotosB
;wkfie ;zouBk ns/ ;wkfie gfotosB
;wkfie ;zouBk ns/ ;wkfie gfotosB
BØN ;whfynk eodk j?. gqzs{ J/ebtkdh f;XKs ;wkfie gfotosB dh ifNb gfoxNBk dh g{oh
ftnkfynk g/P BjhA eodk. fJ; bJh ;wkfie gfotosB nB/eK s~sK dk Bshik j[zdk j?. e'Jh ftP/P
s~s fuzrkoh dk ezw eo ;edk j?, gqzs{ j'o s~s th ;zpzfXs j[zd/ jB i' T[; fuzrkoh Bz{ ;zGt pDk fdzd/ jB.
;wkfie gfoxNBk fJ~e d{i/ Bkb ;zpzfXs j[zdh j?. e'Jh th s~s fJ~ebk gfotosB Bz{ xfNs BjhA eok
;edk. fJ; bJh jo gqDkbh dk fJ~e s~s j[zdk j?. fJ~e nzr ft~u gfotosB d{i/ nzrK Bz{ gqGkfts eodk
j? ns/ fJj gqGkt pkehnK Bz{ gqGkfts eod/ jB id'A s~e fe ;zg{oD gqDkbh gqGkfts BjhA j' iKdh.
9H ;wkfie gfotosB w[~y s"o s/ gqsh;EkgB iK o{gKsoD gqeko d/ j[zd/ jB (Social changes are chiefly
those of modification or of replacement) ^ ;wkfie gfotosBK Bz{ ftnkge o{g ft~u gqsh;EkgBK
iK o{gKsoK ft~u torhfeqs ehsk ik ;edk j?. fJj G"fseh gdkoEK iK ;wkfie ;zpzXK dk o{gKsoD j'
;edk j?. T[dkjoD bJh, ;kv/ BkPs/ dk o{g pdb frnk j?. ukj/ n;hA Ujh nkXkoG{s gdkoE yKd/ jK i'
gfjbK yKd/ ;h, fit/A eDe, nzvk, nzBl gqzs{ UBK dk o{g pdb frnk j?. j[D fsnkoP[dk ekoBcb/e;,
pq?v, nkwb/N B/ fgSb/ ;kbK ft~u ykJ/ ikD tkb/ fJBK gdkoEK d/ o{gK Bz{ gqsh;Ekfgs eo fd~sk j?. fJ;/
gqeko, ;wkfie ;zpzXK ft~u th o{gKsoD nk ;edk j?. gqkuhB ;~skgqXkB gfotko j[D fJ~e S'Nk
;wkBkfXfeqs gfotko pD frnk j?. n"osK d/ nfXeko, Xow, ;oeko ns/ ;fjf;~fynk pko/ ;kv/ ftuko
n~i o{gKsfos j' rJ/ jB.
gfotosB gqsh;EkgB dk o{g th b? ;edk j?. e'Jh BtK gdkoE iK nG"fse t;s{ gqkuhB Bz{ gqsh;Ekfgs
eo fdzdh j?. x'fVnK dh EK ;t?^ukfbs tkjBK B/ b? bJh j?. fJ;/ gqeko g[okD/ ftukoK dh EK Bt/A ftukoK
B/ b? bJh j?. dtk d/ ehNkD{ f;XKs B/ o'r d/ ekoD d/ pko/ ft~u g[okD/ ftukoK Bz{ gqsh;Ekfgs eo fd~sk
j?. gqikszso B/ e[bhBszso Bz{ gqsh;Ekfgs eo fd~sk j?.

11H3 ;wkfie gfotosB d/ f;XKs
11H3 ;wkfie gfotosB d/ f;XKs ;wkfie gfotosB d/ f;XKs
11H3 ;wkfie gfotosB d/ f;XKs (Theories of Social Change)
11H3 ;wkfie gfotosB d/ f;XKs
11H3
;wkfie gfotosB d/ f;XKsK d/ nzsors n;hA (i) ;wkfie gfotosB dh fdPk, ns/ (ii) ;wkfie
gfotosB d/ ekoDK Bkb ;zpzfXs f;XKsK dk toDB eoKr/.
1H ;wkfie gfotosB dh fdPk
1H ;wkfie gfotosB dh fdPk
1H ;wkfie gfotosB dh fdPk
1H ;wkfie gfotosB dh fdPk
1H ;wkfie gfotosB dh fdPk (The direction of social change)
nkozfGe ;wkiPk;soh nkfdw b'eK dh ;z;feqsh Bz{ fBsKs rshjhD ;wMd/ ;B, gqzs{ g{ot^;kyo ;wkiK
d/ ftfrnkfBe nfXn?B s'A fJj ftuko fsnkr fd~sk frnk j?. wkBtPk;soh j[D fJ; r~b s/ ;fjws jB
fe nkfdw ;z;feqsh ft~u th gfotosB j'J/ jB, ukj/ UBK dh rsh J/Bh j"bh ;h fe Uj rshjhD fdyd/
;B. fgSb/ ;kbK ft~u ;wkfie gfotosB s/I rsh Bkb j'fJnk j?. gfjb/ ftPt^:[~X s'A pknd nB/eK
d/PK dhnK Bk e/tb okiBhfse ;z;EktK pbfe UBK dhnK torh ;zouBktK, nkofEe ftt;EktK ns/
ihtB^YzrK ft~u rfjo/ gfotosB j'J/ jB. ;wkfie gfotosB dh fdPk dh ftnkfynk eoD bJh
nB/e f;XKs g/P ehs/ rJ/ jB. jo f;XKs dk ;zy/g toDB fJ; soK j?^
ngeoPD dk f;XKs
ngeoPD dk f;XKs
ngeoPD dk f;XKs
(i) ngeoPD dk f;XKs ngeoPD dk f;XKs (Theory of deterioration)^ e[M ftukoeK d/ nB[;ko nkozfGe nt;Ek
ft~u wB[~y ;toD:[~r^;[~y dh g{oD nt;Ek gfss nt;Ek ft~u gj[zu frnk. gqkuhB g{ot ft~u
fJjh ftuko gqu~fbs ;h. Gkos, cko; ns/ ;[w/ohnk d/ wjKektK ft~u fJ;/ ftuko dk gqshgkdB
ehsk frnk. Gkosh g[okDK d/ nB[;ko wB[~y uko :[rK^;s:[r, sq/sk, d_kgo ns/ eb:[r ft~u'A
r[Ifonk j?. ;s:[r ;ot^T[Zsw uoD ;h fi; ft~u wB[~y JhwkBdko, B/e ns/ g{oh soK ;[yh ;h.
T[; s'A pknd gsB nkozG j' frnk. nkX[fBe ekb eb:[r dk :[r j? fi; ft~u wB[~y X'y/pkI, M{mk,
p/JhwkB, ;tkoEh ns/ cb;o{g d[yh j?. nkozG ft~u fJfsjk; dh nfijh ftukoXkok ;h, fJj
;wMD :'r j?, feUAfe n~ie~b ihtB d/ jo y/so ft~u n;hA gsB d/y oj/ jK.
u~eoh f;XKs
u~eoh f;XKs
u~eoh f;XKs (Cyclic Theory) ^ ;wkfie gfotosB d/ g{ot^T[es f;XKs d/ Bkb Bkb y'fink
u~eoh f;XKs
u~eoh f;XKs
frnk fJ~e j'o gqkuhB f;XKs fJj th j? fe wkBt ;wki e[M u~eoK s'A r[Iodk j?. fdB s'A pknd
oks ns/ oks s'A pknd fdB ns/ o[~sK d/ gqkfeqfse u~eo Bz{ d/y e/ e[M ;wkiPk;sohnK, fit/A ;g/Arbo
(Spengler) dk ftPtk; j? fe ;wki dk th g{ot^fBoXkfos ihtB^u~eo j? ns/ jo ;~fGnsk
iBw, :[tk^nt;Ek ns/ w"s d/ u~eo s'A r[Iodh j?. nkX[fBe ;wki dk gsB nkozG j' frnk j?.

194 LOVELY PROFESSIONAL UNIVERSITY