Page 206 - DSOC202_SOCIAL_STRATIFICATION_PUNJABI

ÃîÅÇÜÕ çð÷Åì³çÆ

À°áŶ Áå¶ Õ°¼Þ ÃîÅÇÜÕ êÌæÅò» ù ÃîÅêå Õðé ÜÅ À°ÔéÅ ÇòÚ¯º êÇðòðåé Õðé ç¶ ñÂÆ ÃÇÔîå Ô¯ ×Â¶Í B¯N
Á¼Ü íÅðå Çò¼Ú ÇÂÃåðÆÁ» çÆ ÕÆ ÃÇæåÆ ÔËË? À°ÔéÅ çÆ ÃÇæåÆ Çò¼Ú êÇðòðåé çÅ Çòôñ¶ôä ÇÕò¶º Õðç¶ Ôé?
ÇÂÃåðÆÁ» ç¶ î°ñÅÕä Çò¼Ú¯ Çéîé ê³Ü ÇòèÆÁ» çÅ êÌî°¼Ö ð±ê éÅñ êÌï¯× ÕÆåÅ Ç×ÁÅ ÔËÍ
1. ÇÂÇåÔÅÃÕ ÇòèÆ (Historical Method) : ÇÂÔ ÇòèÆ êÌÅÚÆé ÃîÅÜ ÇòÚ¯º Áå¶ À°Ãç¶ î¼èÕÅñ Áå¶ òðåîÅé
ÕÅñ Çò¼Ú êŶçÅðÆ å¶ Õ¶ºçÇðå ÕðçÆ ÔËÍ ÃîÅÜ ÇòÇ×ÁÅÇéÕ îÇÔñÅò» çÆ ÃÇæåÆ ç¶ ìÅð¶ Çò¼Ú î°µÖ Ôµñ êÌî°¼Ö
Õðò¶ ÁÅÇç Áå¶ çÅðôÇéÕÅ ÇÜò¶º Áñà¶Õð, dzçð», çÅî Áå¶ Õðò¶ ÁÅÇç ç¶ ñ¶Ö» Ú¯º ÇéÕÅñç¶ ÔéÍ Õ°¼Þ
ÇòçòÅéÅ çÅ ÇòôòÅà ÔË ÇÕ èðî ×Ì³æ» Áå¶ ÁåÆå ç¶ À°êñìè ñ¶Ö» 寺 Õ¶òñ À°çÔÅðä ê¶ô ÕðéÅ ÔËÍ À°Ô
ÃîÅÜôÅôåðÆ ÇÜé·» ù êÇðÕñêéÅ-Çéîé ÇòèÆ (Hypothetic-deductive Method) ç°ÁÅðÅ ÁÇòÁÅÇÖÁÅòÅç
ÇòèÆÁ» (Reduction procedures) Çò¼Ú êÌîÅéåÅ êÌÅêå ÔéÍ À°Ô òÆ ÇÂÇåÔÅÃÕ Ãî×ðÆ ç¶ ÁÅèÅð Òå¶ ÇÂÃåðÆÁ»
çÆ ÃÇæåÆ çÅ ÁÇèÁËé ÕðéŠܶÕð Áóíò éÔƺ å» ÕÇáé ÷ð±ð î³éç¶ ÔéÍ
B. Áé°íÇòÕ ÇòÁÕÇåÕ ÁÇèÁËé ÇòèÆ (Non-Emperical Case Study Method): ÇÂà ÇòèÆ Çò¼Ú
ÇÂÃåðÆÁ» çÆ ÃÇæåÆ çÅ Çòôñ¶ôä Çê¼åð üåÅåîÕ (Patriarchy) ÁîÅÇÜÕ ÇòòÃæÅ ç¶ Ã³çðí Çò¼Ú ÇÕÔÅ Ü»çÅ
ÔË Ü» Çëð ï¯× ÁÃîÅéåÅ Áå¶ ÇÂÃåðÆÁ» çÆ ÇòÁÅÇÖÁÅ çÅ ÁèÅð ê°ðôÅ çÅ ÇÂÃåðÆÁ» ç¶ À°êð ìñòÅé ÇðÔÅ
ÔË Ü¯ ÇÂÇåÔÅà Çüè òÆ ÔË Áå¶ Ã³ÃÇÕÌåÕ ÇçÌôàÆÕ¯ä å¯ òÆ î³ÇéÁÅ ÔËÍ
C. Á³å ÇòÁÕåÆ×å ôÕåÆ ç¶ î°ñÅÕä ôÕåÆ ç¶ î°ñÅÕä çÆ Áé°íÇòÕ ÇòèÆ (Emperical
Method of Assessing Inter-personal Power) : ÇÂÔ ÇòèÆ ÇÂÃåðÆÁÅ å¶ ê°ðôÅ ç¶ ì¯ñ ìÅñ¶ çÅ ÁÇèÁËé
ÕðçÆ ÔËÍ ñ¶ÇÕé À°Ã Çê¼åð üåÅåîÕ ÇòòÃæŠ寺 òźÞÅ ÇÜÃçÅ ÇÕ ÇÂÔ Ç¼կ íÅ× ÔËÍ ÇÂÕ ÇòèÆ çÆ îÅéåÅ ÔË ÇÕ
Ãî¼ÇÃÁÅ (Çéîé ÃÇæåÆ çÆ Ã¯îä çÆ) ÁÇèÕÅðÅ ç¶ òÚéÅ çÆ) ÇÂÃåðÆÁÅ å¶ ì¯ñìÅñ¶ çÆ ÔË Áå¶ ÇÂÃçÅ Ô¼ñ ÇÂÃç¶
Çòð°¼è óØðô Çò¼Úñ¶ ÔËÍ ÇÂà նºçÇðå éÔÆ ÕÆåÅ ÔË, ìÇñÕ êÇðòÅð çÆ Á³çð ÔÆ ÁÃîÅéåÅ Áå¶ ôÕåÆ Ã³å°ñä
å¶ ÕÆåÅ ÔËÍ ÇÂà ÇòèÆ Çò¼Ú ÇÂÃåðÆÁ» çÆ À°¼Ú ÃÇæåÆ çÅ Ãì³è ÃîåÅìçÆ ëËÃñÅ Õðé å¯ ÔË Áå¶ Çéîé ÃÇæåÆ
çÅ Ãì³è ×Ëð ÃîåÅìÅçÆ éÅñÍ Áé°íÅÇòÕ ÁÇèÁËé éÅñ Ãî°çŶ, òð× Áå¶ ô̶äÆÁÅ çÆÁ» À°é·» ÇÂÃåðÆÁ» ç¶
éÅñ ×ÔðÆ î°ñÅÕÅå ôÅÇîñ ÔË, ÇÜé·» (ÇÂÃåðÆÁ») ù ÁÅêä¶ êåÆÁÅ Áå¶ ÃñðÅñ òÅñÆÁÅ ç¶ Çíµé-Çíµé êzÕÅð
ç¶ ÇòòÔÅð» çÅ Áé°íò ÔËÍ ÜçÇÕ ÇÂÔ Áé°íÅÇòÕ Áé°ÃéæÅé ÇòèÆ ÇÂÃåðÆÁ» çÆ ÃÇæåÆ Áå¶ êåÆÁ» ç¶
ì¯ñìÅñ¶ ç¶ Çò¼Ú ç¶ Ãì³èÅ å¶ î°¼ñòÅé Ãì±å êÌÃå±å ÕðçÆ ÔËÍ êÌ³å± ÇÂÃçÅ Õ¶ºçð Çì³ç± ìÔ°å ÃÆÇîå ÔË Áå¶ ÇÂÔ
ÃîÅÜ Çò¼Ú ÇÂÃåðÆÁ» çÆ ÁÅî ÃÇæåÆ çÅ òÅÃåÇòÕ ÕÆåÅ ê¶ô ÕðçÆ ÔËÍ À°Ô ê°¼åð üåÅîåÕ, ÃîÅÇÜÕ Áå¶
óÃÇÕÌåÕ Ã³çðí ÇÜà Çò¼Ú¯ êÇðòÅð ëÇÃÁÅ ðÇÔ³çÅ ÔËÍ Áå¶ ÇÜà Çò¼Ú ÇòòÅÇÔÕ Ãì³èÅ çÆ í±ÇîÕÅ Ú¼ñäÆ ÕÇÔ³çÆ
ÔË, ÇÕ Áéç¶ÖÆ ÕÆåÆ ×ÂÆ ÔËÍ
D. éÅðÆòÅçÆ êÇðäÅîÁÅåîÕ Ö¯Ü ÇòèÆ (Feminist Quantitative Research Methid) : ÇÂà Áé°íÇòÕ
ÇòèÆ Çò¼Ú ÇÂÃåðÆÁ» çÆ å°ñéÅ ê°ðô» çÆ ÃÇæåÆ éÅñ îÔ¼åòê±ðé êµèðź Çò¼Ú ÕÆåÆ ×ÂÆ ÔËÍ ÕËðÃàÆ ÇÂñ¯
(Kersti Yllo, 1980) ç¶ Áé°ÃÅð, ÇÂà êÌÕÅð ç¶ ÁÅïÅî ÁÅðÇæÕ ÇÖÁÕ, ðÅÜéËÇåÕ Áå¶ ÇòèÅÇéÕ òÆ Ô¯ ÃÕç¶
ÔéÍ Áñ¼×-B îµç (Item) ñÚÆ (Index) Çò¼Ú Ôð ÚÅð» ÁÅïÅî» ç¶ ñÂÆ Áå¶ Ã³ê±ðé ñÚÆ ç¶ ñÂÆ ÇîÃÇðå Õð
Çç¼å¶ Ü»ç¶ ÔéÍ ÇÂÔ Ã±ÚÆÁ» ÃðòÅÃÇèÕ (most) å¯ ÇéÀ°éåî (least) ÃîÅéåÅ ç¶ ñÂÆ êç êÌçÅé ÕðçÆ ÔËÍ
E. Áé°íÅÇòÕ êÇðäÅîÁÅåîÕ Áå¶ ×°äÅåîÕ êÌôÅéòñÆ ÇòèÆ (Emperical Quantitative and
Qualitative Questionary Method) : ÇÂà ÇòèÆ Çò¼Ú å¯ êÇðòÅð å¯ ìÅÔð Áå¶ Á³çð Á³éå ÇòÁÕåÆîå
Ãì³èÅ Áå¶ À°¼åð çÅåÅ éÅñ ÇòòÔÅð Áå¶ Çòô¶×å Çòô¶ô ÁÇèÕÅð Ú°ä¶ Ô¯Â¶ îÃñ¶å¶ êÌôé ê°¼Û¶ Ü»ç¶ ÔéÍ
×°äÅåîÕ Çòôñ¶ôä ç¶ ñÂÆ îÅåðÅî±ñé Á³ÕÇóÁÅ çÅ êÌï¯× ÕÆåÅ Ü»çÅ ÔËÍ ÇÂÔ ÁêÅ×î Áòè èÅðéÅò»
(concepts), ÕñêéÅ Áå¶ ÇÃè»åÅ çÆ Ö¯Ü Çò¼Ú ð¯Õ éÔƺ ñ×ÅÀ°ºç¶Í
À°êð¯Õå ÇòÇèÁÅ ç¶ ÇÂñÅòÅ ÇÂÃåÆÁ» çÆ òðåîÅé ÃÇæåÆ ç¶ î°ñÅÕä ç¶ Çå³é ÇÃèÅÇåÕ êÌîåÅòÅ çÅ êÌï¯× òÆ
(ÇÂÃåðÆÁ» ç¶ ÁÇèÕÅð») å¶ ÇÕåÅ ÜźçÅ ÔË¢ ÇÂÔ ÔË À°çÅðòÅçÆ éÅðÆòÅç (Liberism feminism), îÅðÕÃòÅçÆ
éÅðÆòÅç (Marxist feminism) Áå¶ Áî°¼ñ êÇðòðåéòÅçÆ éÅðÆòÅç (Radical feminism)Í À°çÅðòÅçÆ
éÅðÆòÅç Çñ³× ÃîÅéåÅ (Gender equality) ÁðæÅå ÇÂÃåðÆ ê°ðôÅ ç¶ ìðÅìð ÁÇèÕÅð î³éä çÆ èÅðéÅ ù
ÁÃÇòÕÅð ÕðçÅ ÔË Áå¶ ÇÂÃåðÆÁ» ù îé°¼Ö (human Being) î³éä ç¶ ÃæÅé å¶ ï¯é òÃå± éÔƺ î³éçÅÍ Çëð òÆ
ÇòÚÅð Çñ³× ç¶ ÁèÅð å¶ ÇîÔéå ò³â ù Ú±ä¯åÆ éÔƺ Çç³çÅÍ ÇÂà ÇòÚÅð ç¶ Áé°ÃÅð ÇÂÃåðÆ Øð¶ñ± å¶ ÇîÔéå
ÕÅÜ Áå¶ ê°ðô ìÅÔðÆ Õ³îÕÅÜ ç¶ ñÂÆ ÔÆ À°êð¯Õå ÔËÍ
îÅðÕôòÅçÆ éÅðÆòÅçÆ À°Ã ê±ðòÆ ÇòÚÅðèÅðÅ å¶ êÌÃæÅé ç¶ Ã³Õ¶å ÕðçÅ ÔË Ü¯ éÅðÆòÅçÆ ç¶ ê°§ÜÆ-êåÆ î³éä å¯

LOVELY PROFESSIONAL UNIVERSITY 205