Page 210 - DSOC202_SOCIAL_STRATIFICATION_PUNJABI

ÃîÅÇÜÕ çð÷Åì³çÆ

C. ç¯ÔðÆ í¹ÇîÕÅ çŠçå¯ô (Dual Role Satisfaction) — ÇÕ§éÆÁÅ ÇÂÃåðÆÁ» ÁÅêäÆ ç¯ÔðÆ í¹ÇîÕÅ éÅñ B¯N
çå¹ôà ðÇÔ§çÆ þ? Üç èé ÕîÅÀ¹ä òÅñÆ îÇÔñÅ î» Áå¶ êåéÆ çÆ í±ÇîÕÅ Çò¾Ú ÇòñÆé Õðé çÆ Õ¯Çôô Çò¾Ú
Ãøñ Ô¹§çÆ þ å» À¹Ô êåéÆ ÁÅêäÆ ç¯ÔðÆ í±ÇîÕŠ寺 çå¹ôà î§éÆ ÜÅò¶×ÆÍ (À¹¾Ú) çå¯Ö Õ§î Õðé òÅñ¶ Áå¶ Øð
ìäÅÀ¹ä òÅñÆ í±ÇîÕÅ êzçéåÅ ê±ðòÕ ÇéíÅÀ¹ä Çò¾Ú ôÅîñ þÍ î¾è çå¯Ö çÅ Áðæ Ô¶ ç¯é» í±ÇîÕÅò» Çò¾Ú ÃÆî»å
Áçå¹ñé Áå¶ Çéîé çå¯Ö ÇÂ¾Õ ÜÅ ç¯é¯º í±ÇîÕÅò» Çò¾Ú Áçå¯Ö Çò¾Ú ôÅîñ þÍ çÆêÅ îÅûð ç¶ ÁÇèÁËé ÇòÚ
EC% îÇÔñÅò» ÁÅêäÆ ç¯ÔðÆ í±ÇîÕÅò» éÅñ À¹Ú çå¹ôà, AH% î¾è çå¹ôà Áå¶ BI% Áçå¹ôà êÅÂÆ ×ÂÆÍ
ç¯ÔðÆ í±ÇîÕÅò» ç¶ éÅñ çå¯Ö/Áçå¯Ö Õ§îÕÅÜÆ îÇÔñÅò» é¶ ÁÅåî êzåÆÇì§ì Áå¶ Ö¹ç ç¶ Çòô¶ Çò¾Ú ÕÆåÆÁ»
×ÂÆÁÅ ÕñêéÅò» ù êzíÅÇòå ÕðçÅ Ô¶Í Ö¹ç ç¶ Çòô¶ Çò¾Ú À¹µÚ¶ êzåÆÇì§ì ìäÅÀ¹ä çÅ Áðæ þ ÇÕ îÇÔñÅ ÇÂÔ
Áé¹íò ÕðçÆ Ô¶ ÇÕ Õ§î Õðé ç¶ ÕÅðé À¹ÃçÆ ÇòÁÕÇååò Çò¾Ú ùèÅð Ô¯ÇÂÁÅ þÍ ÜçÇÕ Çéîé êzåÆÇì§ì çÅ
Áðæ þ ÇÕ îÇÔñÅ ÇÂÔ Áé¹íò Õð¶ ÇÕ Õ§î/é½ÕðÆ é¶ À¹Ãç¶ ÇòÁÕÇååò å¶ Ú§×Å êzíÅò éÔÆ êÅÇÂÁÅ þÍ
Çîéî êzåÆÇì§ì Áå¶ ç¯ÔðÆÁÅ í±ÇîÕÅò», Õ§îÕÅÜÆ îÇÔñÅò» ç¶ ñÂÆ í±ÇîÕŠçØðô òð×ÆÁ» ÃîÅÜ ôÅÃåðÆ
çêðçÅ êËçÅ Õð Çç§çÆ Ô¶Í ÇÜÃçÅ êzíÅò, êÇðòÅÇðÕ Ã§ì§èÅ, ì¾Ú¶ çÆ ç¶ÖíÅñ Áå¶ ÇÕÇðÁÅôÆñ ð±ê éÅñ í¹ÇîÕÅò»
ç¶ ÇéðòÅÔ Õðé å¶ êËçÅ þÍ ñ¾ÜÅôÆñ Áå¶ éðî ùíÅÁ çÆÁ» ÇÂÃåðÆÁ» ù êzíÅòôÅñÆ ÇòÁÕÇåå¾ò òÅñÆÁ»
ÇÂÃåðÆÁ» çÆ å¹ñéÅ ç¯ÔðÆ í±ÇîÕÅ ÇòÁÅÔ ÇòÚ¯ Ç÷ÁÅçÅ Ãî¾ÇÃÁÅò» çÅ ÃÅÔîäÅ ÕðéÅ ê˺çÅ þÍ çÆêÅ îÅûð
(À¹ÔÆ HG-HH) é¶ ÁÅêä¶ ÁÇèÁËé Çò¾Ú ç¶ÇÖÁÅ ÇÕ BA.H% ÇÂÃåðÆÁ» À¹¾Ú Õ¯ÂÆ çÆ í±ÇîÕŠçØðô çÆ ÃÇæåÆ
Çò¾Ú ÃÆ, DD.D% Çéîé Õ½àÆ ç¶, å¾æ CC.H% ÇÕö òÆ êzÕÅð ç¶ í±ÇîÕŠçØðô çÆ ÃÇæåÆ Çò¾Ú éÔÆ ÃÆÍ Õ§î Õðé
ç¶ êz¶ðäÅåîÕ ê¾èð, êåéÆ çÆ ð¯÷×Åð êzåÆ êåÆ çÅ ÇçzôàÆÕ¯ä, Õ§î ç¶ ÃæÅé å¶ Á§åð-ÇòÁÕåÆ×å Ãì§è Áå¶
îÇÔñÅò» ç¶ ÇòÁÕÇå¾åò ç¶ êzÕÅð ÁÅÇç Á§åð Áå¶ í±ÇîÕŠçØðô ç¶ Çò¾Ú îÔ¾åòê±ðé î¾è Áå¶ Õî÷¯ð çì§è
êŶ ׶Í
í±ÇîÕŠçØðô Áå¶ êz¶ðäÅ Áå¶ êåÆ ç¶ ÇçzôàÆÕ¯ä ç¶ Çò¾Ú çì§è ÒîÔ¾åòê±ðäÓ þ, Õ§î Õðé ç¶ ÃæÅé å¶
Áé§åÇòÁÕåÆ×å çì§èÅ ç¶ éÅñ çì§è Õî÷¯ð Ôé, Áå¶ ì¾Ú¶ çÆ ÃÇæåÆ çÆ çôÅ ç¶ éÅñ çì§è î¾è þÍ
ðÅî¹ (AIHI) çÆ îå ÔË ÇÕ éòÆé ÁÅðÇæÕ Áå¶ Øð¶ñ± í±îÆÕÅò» ç¶ Çò¾Ú ç¶ Ã§Øðô çÅ ëñ îÇÔñÅò» ç¶ ÇÕÇðÁÅ
ç¶ ÇòíÅ×ÆÕðä ç¶ ð±ê Çò¾Ú Ô¹§çÅ þÍ ÜçÇÕ ÇÂÔ ÁÃæÅÂÆ ÔÆ Ô§¹çÅ þ ÇÕÀ¹ºÇÕ ÇÕ¾å¶ Áå¶ ×zÇÔÃæ ç¶ ÇòÚ Ã§êðçÅ
çÆ î§× Ô¹§çÆ Ô¶ ÇÕ À¹Ô Áé¹íò ÕðçÆ ÔË ÇÕ ÜÅ å» À¹Ô ÁÅêä¶ ÇÕ¾åÅ ÁÕź×ôÅ ù æ¾ñ¶ ÇñÁÅÇÂÁÅ ÜÅ Çëð ÁÅêä¶
×zÇÔÃæ ÷°§î¶òÅðÆ Çò¾Ú Õ¹¾Þ ÕîÆ ÕðéÍ
D. í±ÇîÕÅ (Role Adjustment): Õ§îÕÅÜÆ, îÇÔñÅò» ù ÁÅêä¶ êÇðòÅð Áå¶ Õ§î ç¶ ÃæÅé ç¶ ÇòÚ ÁÅêäÆÁ»
ù ë¶ð-ìçñ ÕðéÅ ê˺çÅ þÍ ë¶ð-ìçñ çÅ Áðæ þ ÇÂÕ êÇðÃÇæåÆ å¯º 籯ðÆ êÇðÃÇæåÆ å¶ Úñ¶ ÜÅäÅÍ í±ÇîÕÅò» çÅ
ç±Ãð¶ ÁòÃæŠ寺 Áòñ¯Õé Áå¶ Çí§é-Çí§é êzÕÅð çÆ í±ÇîÕÅò» ù Õ¹ôñåÅ Áå¶ Ã§å¯Öêç ã§× éÅñ ÇéðòÅÔ
ÕðéÅ Ô¹§çÅ þÍ Ãðñ ôìç» Çò¾Ú Òí±ÇîÕÅ ë¶ð-ìçñÓ í±ÇîÕÅ çÆ î§× Áå¶ ÇòÁÕåÆ çÆ í±ÇîÕÅ ù Õðé å¶ Çéðíð
ÕðçÅ þÍ
ÇÂ¾Õ Õ§îÕÅÜÆ îÇÔñÅ ù Áé¶Õ Ãî¾ÇÃÁÅò» çÅ ÃÅÔîäÅ ÕðéÅ êËçÅ þÍ Øð ç¶ ÜÆòé çÅ ë¶ð-ìçñ çøåð çÆ Ççé
ÇÕÇðÁŠ寺 ÕðéÅ êËçÅ þÍ Øð ç¶ Õ§îÕÅÜ ù êð§êðÅ×å Çéµå-é¶î å¯ Çí§é Çì§ç±ÁÅ å¶ ÇòòÃÇæå ÕðéÅ Ô¹§çÅ þÍ
éÅ÷ðéÃ ç¶ Áé¹ÃÅð ë¶ð-ìçñ çðÃéÅ òÅñ¶ ÚÅð êzî¹¾Ö Ã±ÚÕ Ôé: í±ÇîÕÅò» çÅ Õ¹ôñ Áå¶ ì¹¾èÆîåÅ ê±ðé
ÇéðòÅÔ, îé¯ÇòÇ×ÁÅÇéÕ Ã¹¾Ö çÆ ÃÆîÅ, åäÅÁ, ñ¾ÛäÅ çÅ ÇÂÔÃÅà Áå¶ ÇòòÔÅð çÆ ÃîÅÇÜÕ ðÜÅî§çÆÍ
ë¶ð-ìçñ çÅ ÇÂÕ ÁÅïÅîÆ éËð§åð (unidimensional continuum )å¶ îÅê ÕÆåÅ Ü»çÅ Ô¶Í éËð§åð Çò¾Ú
ÇòÁÕåÆ çÆ ÃÇæåÆ À¹¾Úåî Çì§ç 寺 ÇéÀ¹éåî Çì§ç± å¾Õ ÕÆåÆ Ü»çÆ þÍ Çéîé ë¶ð-ìçñ ù ì§çô
(maladjustment) éÅñ ÇéÖ¶óé Õð ÇñÁÅ Ü»çÅ þ ÇÕÀ¹ºÇÕ ç¯é» ÔÆ ×¹äÅ ç¶ ÁÅèÅð å¶ ÇÂÕ ç±Ãð¶ 寺 Çê¿é Ô¹§ç¶
ÔéÍ ì§çô ÇòÚ¯ ð¯× Áé¹ÇÕÇðÁÅ (pathological responses) ÇòÚñÆ þ, ÜçÇÕ Çéîé ë¶ð-ìçñ êÇðÃÇæåÆ
Çò¾Ú ê±ðä ð±ê éÅñ òñÆé Ô¯ä çÆ ÃÇæåÆ çðÃÅÀ¹ºçÅ þÍ

A@.F îÇÔñÅò» ç¶ ÁÇèÕÅð (Rights of Women)
ÁËö ÃîÅÜÅ Çò¾Ú ÇÜ¾æ¶ Õ¹¾ñ ÜéçÇÖÁÅ çÆ Á¾èÆ Áå¶ Çå§é-ê§Ü íÅ× Áéêó êÇÔñÅò» Ôé AIIA Üé×äéÅ ÁËö
ð±óÆòÅçÆ êð§êðÅòÅ Áå¶ ÇòôòÅÃÅ Áå¶ êzæÅòÅ Çò¾Ú ÜÕó¶ ԯ¶ ÃîÅÜ ù ðÅå¯ ðÅå éÔÆ ìçÇñÁÅ ÜÅ ÃÕçÅÍ éÅ
ÔÆ ÇÂÔé» ç¶ Çòð¹¾è îÜì±å Üéîå ÇåÁÅð ÕðéÅ Ãðñ þÍ ÇìñÅ çÅ Õ¹¾Þ êzíÅò Ô¹§çÅ þ ñ¶ÇÕé ÇÂÔé» ù ìóÆ
ÃÅòèÅéÆ éÅñ Úðä» ù ñÅ×± ÕðéÅ Ô§¹çÅ þÍ ÇìñÅ çÆÁ» ê¹ÃåÕ» Çò¾Ú¯ îÇÔñÅò» éÅñ çì§Çèå ÇÕé¶ Çìñ Ôé?
ÇÔ§ç± ÃîÅÜ ù ÁËéÅ ÇìñÅ é¶ ÇÕà Ծç å¾Õ Á§ÕÇñå ÕÆåÅ þ? ÇÕà ÃÆîÅ å¾Õ À¹Ôé» ÇìñÅ éÅñ ÃîÅÇÜÕ

±
LOVELY PROFESSIONAL UNIVERSITY 209