Page 141 - DECO401_MICROECONOMIC_THEORY_PUNJABI

«Ú¡Ù‡∆ ¡ÊÙ≈√Â Á∂ «√˪Â

È؇ P ∆ Q
E =− () ×
d
Q ∆ P
(«¬æÊ∂ Q = Ú√» Á∆ Óø◊∆ ◊¬∆ ¡ø«Ì’ Ó≈Â≈ Q = Í«Ú«Â Óø◊∆ ◊¬∆ Ó≈Â≈, P = Ú√» Á∆ ¡ø«Ì’
1
’∆ÓÂ, P = Í«Ú«Â ’∆ÓÂ, DQ=Q – Q (Óø◊∆ ◊¬∆ Ó≈Â≈ «Úæ⁄ Í«ÚÂÈ), DP=P – P = ’∆Ó «Úæ⁄
1 1 1
Í«ÚÂÈ; D= ‚ÀÒ‡≈ («¬‘ «⁄øÈ∑ Í«ÚÂÈ ˘ ÍÃ◊‡ ’Á≈ ˛Õ)
X- Ú√» Á∆ Ó≈Â≈ «Úæ⁄ ÍÃÂ∆Ù ͫÚÂÈ ˘ X- Ú√» «Úæ⁄ A@@ ◊π‰≈ Í«ÚÂÈ Á∂ »Í «Úæ⁄ ÍÃ∆Ì≈«Ù ’∆Â≈
‹ªÁ≈ ˛, Ì≈Ú A@@D x ˘ X È≈Ò Ì≈◊ ’ «ÁæÂ≈ ‹ªÁ≈ ˛Õ ¿πÁ≈‘‰ Á∂ ÂΩ ”Â∂ ‹∂’ Ó≈Â≈ A@ ÂØ∫ ÚæË ’∂ AE
∆ X 5
‘Ø ‹ªÁ∆ ˛, ¿πÁØ∫ ¡√ƒ ’‘ª◊∂ «’ DX=15 – 10=5 ‹ª X «Úæ⁄ ÍÃÂ∆Ù Ú≈Ë≈ = × 100 = × 100
X 10
500 ∆ P
= = 50%, «¬√∂ Â∑ª ’∆Ó «Úæ⁄ ÍÃÂ∆Ù ͫÚÂÈ ˘ × 100 Á∂ »Í «Úæ⁄ ÍÃ◊‡ ’∆Â≈ ‹ªÁ≈ ˛Õ
10 P

¿πÁ≈‘‰ (Illustration) A.
«¬’ Ú√» Á∆ ’∆Ó «Úæ⁄ A@% ’Ó∆ Á∂ ’≈È Óø◊ Á∆ Ó≈Â≈ «Úæ⁄ ‘؉ Ú≈Ò∂ ÍÃÂ∆Ù ͫÚÂÈ Á≈ ¡øÁ≈˜≈
Ò◊≈¬∂◊≈Õ «¬‘ ÓøÈ Ò˙ «’ Ú√» Á∆ Óø◊ Á∆ ’∆Ó ÒØ⁄ (-) B.E ˛Õ

«Ë¡≈È æ÷Ø
ÍÃÂ∆Ù «ÚË∆ Á≈ «¬√Â∂Ó≈Ò «¬√ √«ÊÂ∆ «Úæ⁄ ’∆Â≈ ‹ªÁ≈ ˛, «‹√ «Úæ⁄ ’∆Ó ”⁄ ‘؉ Ú≈Ò∂ Í«ÚÂÈ ¡Â∂
«¬√ Á∂ ÎÒ√»Í Óø◊ «Úæ⁄ ‘؉ Ú≈Ò≈ Í«ÚÂÈ Ï‘π ‘∆ ÿæ‡ ‘πøÁ≈ ˛Õ

‘æÒ (Solution):

ÓøÈ Ò˙ Óø◊ «Úæ⁄ ÍÃÂ∆ÙÊ Í«ÚÂÈ X ‘πøÁ≈ ˛Õ

Óø◊∆ ◊¬∆ Ó≈Â≈ «Úæ⁄ ÍÃÂ∆Ù ͫÚÂÈ
Óø◊ Á∆ ÒØ⁄ = (-)
Óø◊ Á∆ ÒØ⁄ =
’∆Ó «Úæ⁄ ÍÃÂ∆Ù ͫÚÂÈ
X
−
2.5 = ()
10%
X = 2.5 × 10% = 25%
¿πÂ - Óø◊∆ ◊¬∆ Ó≈Â≈ «Úæ⁄ ÍÃÂ∆Ù ͫÚÂÈ BE% ‘ØÚ∂◊≈Õ

C. «ÏøÁ» ÒØ⁄ «ÚË∆ (Point Elasticity Method)

Óø◊ Ú¥ Á∂ «’√∂ «ÏøÁ» ”Â∂ Óø◊ Á∆ ÒØ⁄ «ÏøÁ» ÒØ⁄ ¡÷Ú≈™Á∆ ˛Õ
Ò∂·«Ú⁄ Á∂ ¡Èπ√≈, ““Óø◊ Ú¥ Á∂ «’√∂ «ÏøÁ» ”Â∂ ’∆Ó Á∂ √»÷Ó Í«ÚÂÈ Á∂ ÎÒ√»Í ‹Ø ÒØ⁄ Ó≈Í∆ ‹ªÁ∆ ˛, ¿π√
˘ «ÏøÁ» ÒØ⁄ ’«‘øÁ∂ ‘ÈÕ (Elasticity computed at a single point on the curve for infinitely small change
in price is point elasticity. —Leftwitch)Õ
√Ò Óø◊ Ú¥ ”Â∂ ’∆Ó ÒØ⁄, Ú¥ Á∂ „Ò≈‰ ¡Â∂ ¿π√ «ÏøÁ», «‹√ ”Â∂ È≈Í ’∆Â≈ ‹ªÁ≈ ˛, ”Â∂ «ÈÌ ’Á∆ ˛
¡Â∂ «¬’ Óø◊ Ú¥ Á∂ Úæ÷-Úæ÷ «ÏøÁ»¡ª ”Â∂ ’∆Ó ÒØ⁄ Úæ÷-Úæ÷ ‘ØÚ∂◊∆Õ «¬√ Ò¬∆ Óø◊ Ú¥ Á∂ ‘∂’ «ÏøÁ» ”Â∂ Óø◊
Á∆ ÒØ⁄ ¡Òæ◊ È≈Í∆ ‹ªÁ∆ ˛Õ
√Ò Óø◊ Ú¥ (Linear Demand Curve)- «⁄æÂ F.AI «Úæ⁄ MN Óø◊ Ú¥ «¬’ √Ò ∂÷≈ ˛Õ «¬√ Óø◊ Ú¥
AN
Á∂ ‘A’ «ÏøÁ» ”Â∂ Óø◊ Á∆ ÒØ⁄ Á∂ Ï≈Ï ‘ØÚ∂◊∆ ‹Ø «’ ‘∂· «Ò÷∆ «ÚË∆ È≈Ò ÍÂ≈ Ò◊≈¬∆ ‹≈ √’Á∆ ˛Õ «‹Ú∂
AM
ø«’ ¡√ƒ ‹≈‰Á∂ ‘ª «’

136 LOVELY PROFESSIONAL UNIVERSITY