Page 246 - DECO401_MICROECONOMIC_THEORY_PUNJABI

«¬’≈¬∆ñA@: √Ó-¿πÂÍ≈Á Ú¥

È؇

«⁄æÂ A@.A

√ÚÀ ÓπÒª’‰ (Self Assessment)
÷≈Ò∆ Ê≈Úª ÌØ (Fill in the blanks)-
A. √Ó-¿πÂÍ≈Á Ú¥ ¿π‘ Ú¥ ˛ ‹Ø ¿πÂÍ≈Á √≈ËȪ Á∂ Úæ÷-Úæ÷ √øÌÚ √ø‹Ø◊ª ............... ˘ ’Á∆ ˛Õ

B. √Ó-¿πÂÍ≈Á Ú¥ª ˘ Ï≈Ï ¿πÂÍ≈ÁÈ ‹ª √Ó-¿πÂÍ≈Á ‹ª ¿πÂÍ≈Á ................... Ú¥ Ú∆ «’‘≈
‹ªÁ≈ ˛Õ
C. ¿πÂÍ≈ÁÈ ”Â∂ ÿæ‡Á∂ ÍÃÂ∆ÎÒ Á≈ ........................... Ò≈◊» ‘πøÁ≈ ˛Õ

A@.D √Ó-¿πÂÍ≈Á Ú¥ Á≈ „Ò≈‰ ¡Â∂ Â’È∆’∆ ÍÃÂ∆√Ê≈ÍÈ Á∆ √∆Ӫ Á
(Slope of Isoquant Curve and Marginal Rate of Technical
Substitution)

√Ó-¿πÂÍ≈Á Ú¥ Á≈ „Ò≈‰ «¬’ √≈ËÈ Á∆ Á»√∂ Á∂ Ò¬∆ ÍÃÂ∆√Ê≈ÍÈ Á∆ Á ˛Õ «¬‘ Áæ√Á≈ ˛ «’ ¿πÂÍ≈ÁÈ ˘
√«Ê æ÷Á∂ ‘ج∂ «¬’ √≈ËÈ Á≈ Á»√∂ Á∂ Ò¬∆ ÍÃÂ∆√Ê≈ÍÈ ’∆Â≈ ‹ªÁ≈ ˛Õ √Ó-¿πÂÍ≈Á Ú¥ Á∂ „Ò≈‰ È≈Ò √≈˘
«¬’ √≈ËÈ («Ó‘ÈÂ) Á»√∂ √≈ËÈ (Í»ø‹∆) Á∂ Ò¬∆ ÍÃÂ∆√Ê≈ÍÈ≈ Á∆ Â’È∆’∆ √øÌ≈ÚÈ≈ Á∂ Ï≈∂ √»⁄È≈ ÍÃ≈Í ‘πøÁ∆
˛Õ «¬√∂ ’≈È È≈Ò √Ó-¿πÂÍ≈Á Ú¥ Á∂ „Ò≈‰ ˘ Â’È∆’∆ ÍÃÂ∆√Ê≈ÍÈ Á∆ √∆«Ó Á (MRTS) «’‘≈ ‹ªÁ≈ ˛Õ
√≈ËÈ-Y Á∂ Ò¬∆ √≈ËÈ-X Á∆ Â’È∆’∆ ÍÃÂ∆√Ê≈ÍÈ Á∆ √∆«Ó Á (Marginal Rate of Technical Substitution)
¿π‘ Á ˛, «‹√ «Úæ⁄ ¿πÂÍ≈ÁÈ Á∂ ÍæË ˘ √«Ê æ÷Á∂ ‘ج∂ Y Á≈ X Á∂ Ò¬∆ ÍÃÂ∆√Ê≈ÍÈ ’∆Â≈ ‹ªÁ≈ ˛Õ «ÒÍ√∆ Á∂
¡Èπ√≈, ““Â’È∆’∆ ÍÃÂ∆√Ê≈ÍÈ Á∆ √∆«Ó Á ¿π‘ Á ˛, «‹√ ”Â∂ «¬’ √≈ËÈ Á≈ Á»√∂ √≈ËÈ Á∂ Ò¬∆ ÍÃÂ∆√Ê≈ÍÈ
’∆Â≈ ‹ªÁ≈ ˛, ‹ÁØ∫ «’ ¿πÂÍ≈ÁÈ √«Ê «‘øÁ≈ ˛Õ”” (The marginal rate of technical substitution may
be defined as the rate at which one factor is substituted for another with output held constant.
—Lipsey)

Â’È∆’∆ ÍÃÂ∆√Ê≈ÍÈ Á∆ √∆«Ó Á ’∆ ˛?
«¬‘ ¿π‘ Á ˛, «‹√ ”Â∂ ¿πÂÍ≈ÁÈ Á∂ «¬’ √«Ê ÍæË Á∂ Ò¬∆ «¬’ √≈ËÈ Á≈ Á»√∂ √≈ËÈ Á∂ Ò¬∆ ÍÃÂ∆√Ê≈ÍÈ
’∆Â≈ ‹ªÁ≈ ˛Õ
‹∂’ √≈ËÈ-Y Í»ø‹∆ ˛ ¡Â∂ √≈ËÈ-X «Ó‘È ˛, Âæ’ Í»ø‹∆ Á∂ Ò¬∆ «Ó‘È Á∆ Â’È∆’∆ ÍÃÂ∆√Ê≈ÍÈ Á∆ √∆«ÓÂ
Á ¿π‘ Á ˛, «‹√ ”Â∂ ¿πÂÍ≈ÁÈ Á∂ ÍæË ˘ √«Ê æ÷Á∂ ‘ج∂, «Ó‘È Á≈ Í»ø‹∆ Á∂ Ò¬∆ ÍÃÂ∆√Ê≈ÍÈ ’∆Â≈ ‹≈
√’Á≈ ˛Õ «⁄æÂ A@.A «Úæ⁄ «ÏøÁ» ‘A’ ”Â∂ ¿πÁ≈‘‰ Á∂ ÂΩ ”Â∂ A@0 «¬’≈¬∆¡ª Á≈ ¿πÂÍ≈ÁÈ, Í»ø‹∆ Á∆¡ª I@

LOVELY PROFESSIONAL UNIVERSITY 241