Page 181 - DECO404_PUBLIC_FINANCE_PUNJABI
P. 181
«¬’≈¬∆-AF : ÒØ’ ’˜ Á∂ ÍÃÌ≈Ú : √Ú‹«È’ ’˜ ¡Â∂ ¡≈«Ê’ «Ú’≈√
J √Ú‹«È’ ’«˜¡ª ÂØ∫ Ò≈Ì ¡Â∂ ‘≈È∆ √ÏøË∆ ◊æÒª ˘ ‹≈ȉ √ÏøË∆Õ È؇
J √Ú‹«È’ ’ ¡Â∂ ¡≈«Ê’ «Ú’≈√ ˘ √Ófi‰ √ÏøË∆Õ
J ÓπÁ≈ ÎÀÒ≈˙ Á∆ ÍÃ√Â≈ÚÈ≈ ÒÀ‰ √ÏøË∆Õ
ÍÃ√Â≈ÚÈ≈ (Introduction)
«’√∂ Á∂Ù Á≈ ÒØ’ ’˜ ¿π√ Á∆ ¡Ê «ÚÚ√Ê≈ ˘ ÁØ Â∑ª ÂØ∫ ÍÃÌ≈«Ú ’Á≈ ˛- ““¡≈ÓÁÈ √ÏøË∆ ÍÃÌ≈Ú”” (Revenue
Effect) Ú∆ Í≈™Á≈ ˛ ¡Â∂ ““÷⁄ √ÏøË∆ ÍÃÌ≈Ú”” (Expenditure effects) Ú∆Õ
(A) ¡≈ÓÁÈ √ÏøËΔ ÍÃÌ≈Ú (Revenue Effect)- ‹ÁØ∫ ÒØ’ ’˜ Á∂ Ó≈«Ë¡Ó È≈Ò ÒØ’ª ÂØ∫ π«Í¡≈ «Ò¡≈ ‹ªÁ≈ ˛
ª ÒØ’ª ˘ ¡≈͉∂ Ï‹‡ «Úæ⁄ Í«ÚÂÈ ’È≈ ‘πøÁ≈ ˛Õ ‘≈Òª«’ «¬‘ ‘Ø √’Á≈ ˛ «’ ÒØ’ ’˜ ¿πÍÌØ◊ ÷⁄ ˘
ÍÃÂæ÷ »Í «Úæ⁄ ™fi ÍÃÌ≈«Ú È≈ ’∂, «‹Ú∂∫ «’ ’≈Ë≈È ’Á≈ ˛, «’™«’ ÒØ’ √’≈∆ ‹≈ÓÈ∆¡ª (Securities)
˘ ÷∆Á‰ Ò¬∆ ̻’≈Ò∆È ‹ª ÚÂÓ≈È Ïæ⁄ª Á≈ «¬√Â∂Ó≈Ò ’Á∆¡ª ‘È Í ’πfi Ó≈Ó«Ò¡ª «Úæ⁄ ‘Ø √’Á≈ ˛
«’ ÒØ’ ‹≈ÓÈ∆¡ª ÷∆Á‰ Ò¬∆ ¡≈͉∂ ⁄≈¨ ÷⁄ «Úæ⁄ ’‡ΩÂ∆ ’’∂ ¡≈͉∆¡ª Ïæ⁄ª «Úæ⁄ Ú≈Ë≈ ’È≈ √ÍæÙ‡
˛ «’ ÒØ’ ’˜ ¿πÍÌØ◊ ÷⁄ ˘ ÍÃÌ≈«Ú ’Á∂ ‘È, «¬√ ˘ ÒØ’ ’˜ Á≈ Í«‘Ò≈ ÍÃÌ≈Ú «’‘≈ ‹≈ √’Á≈ ˛Õ
(B) ÷⁄ √ÏøËΔ ÍÃÌ≈Ú (Expenditure Effect)- ÒØ’ ’«˜¡ª Á∂ »Í «Úæ⁄ ÍÃ≈Í ËÈ ≈Ù∆ ˘ ÷⁄ ’’∂ ÒØ’ª
˘ Ò≈Ì ÍÃÁ≈È ’∆Â∂ ‹ªÁ∂ ‘ÈÕ «¬‘ ÒØ’ ’˜ Á≈ Á»‹≈ ÍÃÌ≈Ú ˛Õ «¬‘ Ò≈Ì ¿πÈ∑ª Ò≈̪ ÂØ∫ ’πfi Úæ÷ È‘ƒ ‘πøÁ∂,
«‹‘Û∂ «’ ’ ¡≈ÓÁÈ ˘ ÷⁄ ’’∂ ÍÃÁ≈È ’∆Â∂ ‹ªÁ∂ ‘ÈÕ ÏÙÂ∂ «’ ¿πË≈ Á∂ »Í «Úæ⁄ ÍÃ≈Í ËÈ ≈Ù∆ Á≈
Ú∆ ™fi ‘∆ «¬√Â∂Ó≈Ò ’∆Â≈ ‹≈Ú∂, «‹Ú∂∫ «’ ’ ¡≈ÓÁÈ Á≈ ’∆Â≈ ‹ªÁ≈ ˛ Í ¡√Ò∆¡Â «¬‘ ˛ «’ ’πfi «¬’
Ó≈Ó«Ò¡ª ˘ ¤æ‚ ’∂, ¿πË≈ Ò¬∂ ‘ج∂ ËÈ Á≈ «¬√Â∂Ó≈Ò ‘Ó∂Ù≈ ‘∆ ¿π√ È≈ÒØ∫ Úæ÷ »Í «Úæ⁄ ’∆Â≈ ‹ªÁ≈ ˛, «‹Ú∂∫
«’ ’ ¡≈ÓÁÈ (Tax Revenue) Á≈ ’∆Â≈ ‹ªÁ≈ ˛ Í «¬‘ «ÌøÈÂ≈ (Difference) ‘Ó∂Ù≈ ‘∆ ’ج∆ «˜¡≈Á≈ Â∂˜
È‘ƒ ‘πøÁ∆Õ ¿πÁ≈‘‰ Á∂ ÂΩ ”Â∂ ’ ¡≈ÓÁÈ Á≈ «¬√Â∂Ó≈Ò ¡«Ë¡≈Í’ª Á∆ ÂÈ÷≈‘ Á∂‰ «Úæ⁄ ’∆Â≈ ‹≈ √’Á≈
˛ ª ’˜ Á∆ ËÈ ≈Ù∆ Á≈ «¬√Â∂Ó≈Ò √’»Ò Á∂ ÌÚȪ Á∂ «ÈÓ≈‰ «Úæ⁄ ’∆Â≈ ‹≈ √’Á≈ ˛Õ ’≈Ë≈È ¡Â∂ ’˜
Á∆¡ª ÍÃ≈ÍÂ∆¡ª (Proceeds) ˘ ÷⁄ ’È È≈Ò «‹‘Û∂ ÍÃÌ≈Ú √≈‘Ó‰∂ ¡≈™Á∂ ‘È, ¿π‘ «˜¡≈Á≈ ÂΩ ”Â∂ «¬’
√Ó≈È ‘πøÁ∂ ‘È Í ’πfi Ó≈Ó«Ò¡ª «Úæ⁄ «¬È∑ª «Úº⁄ √ÍæÙ‡ Î’ Á∂«÷¡≈ ‹≈ √’Á≈ ˛Õ ¿πË≈ Ò¬∆¡ª ‘ج∆¡ª ËÈ
≈Ù∆¡ª Á≈ «¬√Â∂Ó≈Ò Í»ø‹∆◊ Íë’Â∆ (Capital Nature) Á∂ ÷⁄ Á∆ «ÚæÂ∆ «ÚÚ√Ê≈ Ò¬∆ ’∆Â≈ ‹ªÁ≈ ˛,
«‹Ú∂∫ «’ ¡‰π’ Ù’Â∆ Á∂ ¿πÂÍ≈ÁÈ Ò¬∆ ¿π͒Ȫ Á∆ √Ê≈ÍÈ≈ Í ’ª Á∆¡ª ÍÃ≈ÍÂ∆¡ª Á≈ «¬√Â∂Ó≈Ò ⁄≈¨
‹ª ≈‹√Ú ÷⁄ (Current or Revenue Expenditure) Á∆ «ÚæÂ∆ «ÚÚ√Ê≈ Ò¬∆ ’∆Â≈ ‹ªÁ≈ ˛Õ √ÍæÙ‡ ˛ «’
Í«‘Ò∆ «’√Ó Á∂ ÷⁄ Á≈ ÍÃÌ≈Ú, Á»‹∆ «’√Ó Á∂ ÷⁄ Á∂ ÍÃÌ≈Úª ÂØ∫ Úæ÷ ‘ØÚ∂◊≈Õ
AF.A √Ú‹«È’ ’‹ Á∂ Á»‹∂ ÍÃÌ≈Ú (Other Effects of Public Debt)
¡√ƒ «¬√ ◊æÒ Á≈ «Ú⁄≈-Ú‡ªÁ≈ ’ª◊∂ «’ ¿πÍÌØ◊, ¿πÂÍ≈ÁÈ, Úø‚ ¡Â∂ ◊À √’≈∆ ÷∂ ¿πÂ∂ √’≈∆
’˜ Á∂ ’∆ ÍÃÌ≈Ú ÍÀ∫Á∂ ‘ÈÕ √Ú‹«È’ ’˜ Á∂ Á»‹∂ ÍÃÌ≈Ú Á≈ ¡«Ë¡ÀÈ ‘∂· «Ò÷∂ Â∑ª ’∆Â≈ ‹≈ √’Á≈ ˛-
(A) ¿πÍÌØ◊ ¿πÂ∂ ÍÃÌ≈Ú,
(B) ¿πÂÍ≈ÁÈ ¿πÂ∂ ÍÃÌ≈Ú,
(C) Úø‚ ¿πÂ∂ ÍÃÌ≈Ú,
(D) ◊À √’≈∆ ÷∂ ¿πÂ∂ ÍÃÌ≈Ú,
(E) ¿πÂÍ≈ÁÈ Ò≈◊ ¿πÂ∂ ÍÃÌ≈Ú,
(F) ؘ◊≈ ¿πÂ∂ ÍÃÌ≈Ú,
(G) «ÚÈÔØ◊ ¿πÂ∂ ÍÃÌ≈ÚÕ
LOVELY PROFESSIONAL UNIVERSITY 175