Page 215 - DECO404_PUBLIC_FINANCE_PUNJABI

«¬’≈¬∆-AG : ÒØ’ ÷⁄

÷⁄ È‘ƒ ’∆Â∆ ‹≈‰∆ ⁄≈‘∆Á∆, ‹ÁØ∫ Âæ’ «’ ¿π√ ÷⁄ Ò¬∆ ÔØ◊ ¡Ë∆«¥Â «Ú¡’Â∆ ÂØ∫ ÓȘ»∆ È≈ «ÓÒ ‹≈Ú∂Õ È؇
‘∂’ √’≈∆ «È’≈Ô È»∫ «¬√ ◊ºÒ Á∆ ¡≈‹≈Á∆ ‘∫∞Á∆ ⁄≈‘∆Á∆ «’ ¿‘ «ÚÙ∂Ù ÓÁ ¿πÂ∂ «¬’ «ÈÙ«⁄ √∆Óª Âæ’
÷⁄ ’ √’∂ Í ¿π√ √∆Óª ÂØ∫ «˜¡≈Á≈ ‘∂’ ÷⁄ ª ‘∆ ’∆Â≈ ‹≈‰≈ ⁄≈‘∆Á≈ ˛, ‹ÁØ∫ «’ ¿π«⁄ ¡«Ë’≈∆ ÂØ∫
¿π√ Á∆ ÓȘ»∆ ÍÃ≈Í ’ Ò¬∆ ‹≈Ú∂Õ «¬√ Ò¬∆ «¬√ «√˪ Á≈ ¿πÁ∂Ù «¬‘∆ ˛ «’ √≈∂ ¡«ÚÚ∂’Í»È ¡Â∂ ¡øÈ∑∂Ú≈‘
÷«⁄¡ª ˘ Ø«’¡≈ ‹≈ √’∂, «’™«’ Á≈ √Ø⁄‰≈ «¬‘ ˛ «’ ¡øÈË∆«¥Â ÷⁄∂ (Unauthorised Expenditures)
«Î˜»Ò ÷⁄ ¡Â∂ «˜¡≈Á≈ ÷⁄ ˘ ¿πÂÙ≈‘ «ÁøÁ∂ ‘ÈÕ ÓȘ»∆ Á∂ «√˪ ¡Ë∆È «¬‘ Ú∆ Á∂÷‰≈ ˜»∆ ‘πøÁ≈ ˛
«’ ÷⁄ ’È Ú≈Ò∂ ¡«Ë’≈∆ ËÈ Á≈ ¿π√∂ ’≈‹ «Úæ⁄ ÷⁄ ’È, «‹√ Ò¬∆ ¿π√ Á∆ ÓȘ»∆ «ÓÒ∆ ˛Õ «¬‘
Á∂÷‰ Ò¬∆ «’ ÓȘ»ÙπÁ≈ ÷⁄ Á∆ ËÈ ≈Ù∆ Á≈ Áπ¿πÍÔØ◊ ª È‘ƒ ‘Ø«¬¡≈ ˛, «ÚæÂ∆ √≈Ò Á∂ ¡ø «Úæ⁄ √’≈∆
÷≈«Â¡ª Á≈ ‘Ó∂Ù≈ Ò∂÷≈ ÍÃ∆÷‰ (Audit) ¡Â∂ «È∆÷‰ (Inspection) ’∆Â∆ ‹ªÁ∆ ˛Õ ÍÃØ. «√≈‹ Á≈ «¬‘ «√˪Â
√’≈∆ ÷⁄ È∆Â∆ «ÈË≈‰ ’È Ò¬∆ ÔØ◊ ’≈‹ ÍæËÂ∆ Í©√Âπ ’Á≈ ˛ ¡Â∂ √’≈∆ ÷⁄ Á∂ ÍÃÙ≈√È «Úæ⁄
’πfi «Èæ‹∆ √Ú≈Ê (Vested Interests) Á∂ ÍÃÚ∂Ù ¡Â∂ ÓÈÓ˜∆ ¿πÂ∂ Ø’ Ò◊≈™Á≈ ˛Õ
ÚÂÓ≈È √Ó∂∫ «Úæ⁄ ÓȘ»∆ Á∂ «¬√ «√˪ Á≈ ’≈Î∆ «Ú√Ê≈ ‘Ø«¬¡≈ ˛Õ ¿πÁ≈‘‰ Á∂ ÂΩ ¿πÂ∂ ÒØ’ÂøÂ∆ Á∂Ùª
«Úæ⁄ ÷πÁ √’≈ ˘ Ú∆ ÷⁄ ’È ÂØ∫ Í«‘Òª √ø√Á (Parliament) ‹ª «ÚË≈È Óø‚Ò Á∆ ÓȘ»∆ ÒÀ‰∆ ÍÀ∫Á∆ ˛Õ
√’≈ Á∂ ‘∂’ ÓøÂ≈«Ò¡ª ‹ª «ÚÌ≈◊ª ˘ «Úæ ÓøÂ≈Ò∂ Á∆ ÓȘ»∆ ÒÀ‰∆ ÍÀ∫Á∆ ˛Õ «¬’ «ÚÌ≈◊ ¡Ë∆È Ú∆
«ÚÌ≈◊ Á∂ Óπæ÷ √ø⁄≈Ò’ Á∆ ÓȘ»∆ ÒÀ‰∆ ÍÀ∫Á∆ ˛Õ «¬√ Â∑ª ÷⁄ Ò¬∆ Í«‘Òª ÓȘ»∆ ÒÀ‰ Á≈ «¬‘ «√Ò«√Ò≈
Ï≈Ï ¡æ◊∂ Ú∆ ⁄æÒÁ≈ «‘øÁ≈ ˛Õ «¬æÊ∂ «¬‘ ◊æÒ Ú∆ ÚȉÔØ◊ ˛ «’ ÓȘ»∆ ÒÀ‰ Á∆ «¬√ «Ú¡≈Í’ «ÚÚ√Ê≈
’≈È ’Á∂-’Á∂ ’øÓ Á∂ È≈Ò Í»≈ ‘πøÁ≈ ˛ ¡Â∂ ÍÃÙ≈√È «Úæ⁄ Ò≈Ò Î∆Â≈Ù≈‘∆ (Red tapism) ‹ÈÓ ÒÀ∫Á∆ ˛ Í
«¬√ ˘ «¬√ Ò¬∆ √«‘‰ ’È≈ ÍÀ∫Á≈ ˛ ª «’ ÷⁄∂ Á∂ ÍÃÙ≈√È «Úæ⁄ «¬Ó≈ÈÁ≈∆ ¡Â∂ ¡Ê «ÚÚ√Ê≈ ω∆ ‘∂ Â∂
«Î˜»Ò ÷⁄ Â∂ «˜¡≈Á≈ ÷⁄ ˘ Ø«’¡≈ ‹≈ √’∂Õ

’∆ Âπ√ƒ ‹≈‰Á∂ ‘Ø ’ج∆ Ú∆ ËÈ ≈Ù∆ ¿π√ √Ó∂∫ Âæ’ ÷⁄ È‘ƒ ’∆Â∆ ‹≈‰∆ ⁄≈‘∆Á∆, ‹ÁØ∫ Âæ’ «’ ¿π√
÷⁄ Ò¬∆ √‘∆ ¡Ë∆«¥Â «Ú¡’Â∆ ÂØ∫ ÓȘ»∆ ‹ª ¡≈«◊¡≈ È≈ «ÓÒ ‹≈Ú∂Õ

(D) Ïæ⁄ ‹ª Ï∂ÙΔ Á≈ «√˪ (Canon of Surplus)- Ï∂Ù∆ Á∂ «√˪ ¡Èπ√≈ √’≈∆ ÷⁄ «Úæ⁄ ÿ≈‡∂ Á∆
√«ÊÂ∆ ÂØ∫ Ï«⁄¡≈ ‹≈‰≈ ⁄≈‘∆Á≈ ˛Õ ÍÃØ. «√≈‹ Á∂ ÙÏÁª «Úæ⁄ ““√’≈ª ˘ ¡≈͉∆ ¡≈ÓÁÈ ÍÃ≈Í ’È ¡Â∂
÷⁄ ’È Á∂ Ó≈Ó«Ò¡ª «Úæ⁄ ¡≈Ó È≈◊«’ª Á∂ √Ó≈È ‘∆ ¡≈⁄‰ ’È≈ ⁄≈‘∆Á≈ ˛Õ «Èæ‹∆ «Ú¡’Â∆ «‹√ Â∑ª
¡≈͉∂ ÷⁄ ˘ ¡≈ÓÁÈ ÂØ∫ «˜¡≈Á≈ È‘ƒ ‘؉ «ÁøÁ∂, ¿π√∂ Â∑ª √’≈ª ˘ Ú∆ √øÂπ«Ò ϋ‡ ω≈¿π‰ Á∆ ¡≈ÁÂ
Í≈¿π‰∆ ⁄≈‘∆Á∆ ˛Õ √≈Ò≈È≈ ÷⁄ ˘ «ÏȪ ÈÚ∂∫ ¿πË≈ Ò¬∂ ‘∆ √øÂπ«Ò ’ ÒÀ‰≈ ⁄≈‘∆Á≈ ˛Õ”” «¬‘ «√˪ ϑπÂ
·Ø√ ¡Â∂ √πæ«÷¡Â ÍÃÂ∆ ‘πøÁ≈ ˛Õ «¬‘ «√˪ Áæ√Á≈ ˛ «’ ÍÃ≈¬∆Ú∂‡ «Ú¡’Â∆ Á∂ Ï≈Ï √’≈ ˘ Ú∆ ¡≈͉∂
√≈ËȪ Á∂ ÿ∂∂ «Úæ⁄ «‘ ’∂ ‘∆ ÷⁄ ’È≈ ⁄≈‘∆Á≈ ˛ Í «¬√ Á≈ ¡Ê «¬‘ È‘ƒ ˛ «’ √’≈ ˘ ’Á∂ ’˜
ÒÀ‰≈ ‘∆ È‘ƒ ⁄≈‘∆Á≈Õ ¡√Ò ÂΩ Â∂ ‹∂’ ˜» ‘ØÚ∂ ª ¿π√ ˘ ¿πË≈ ÒÀ‰≈ ⁄≈‘∆Á≈ ˛ Í ¿π√ Á∆ ¡≈ÓÁÈ
«¬øÈ∆ ‘؉∆ ⁄≈‘∆Á∆ ˛ «’ ¿π‘ ¿π√ ’˜ Á≈ «Ú¡≈˜ ¡Á≈ ’ √’∂ ¡Â∂ ’˜ Á∆ Ú≈Í√∆ Ò¬∆ «¬’ √Øˉ «ÈË∆
(Sinking Fund) Á≈ «ÈÓ≈‰ ’ √’∂Õ
Í ¡≈Ëπ«È’ ¡Ê Ù≈√Â∆ √øÂπ«Ò ϋ‡ ˘ ‘Ó∂Ù≈ ⁄ø◊≈ È‘ƒ √ÓfiÁ∂Õ ¡√Ò ÂΩ ”Â∂ Ï‹‡ «’‘Ø «‹‘≈ ω≈«¬¡≈
‹≈Ú∂Õ «¬‘ ◊æÒ Á∂Ù Á∆ ¡Ê «ÚÚ√Ê≈ Á∆ ÁÙ≈ ¿πÂ∂ «ÈÌ ‘πøÁ∆ ˛Õ ÓπÁ≈ ÎÀÒ≈¿π‰ Á∆ ÁÙ≈ «Úæ⁄ Ï∂Ù∆ Á∂ Ï‹‡
(Surplus Budget) ˘ ⁄ø◊≈ Óø«È¡≈ ‹ªÁ≈ ˛, «’™«’ «¬‘ ÒØ’ª Á∆ ÷∆Á Ù’Â∆ (Purchasing Power) ˘ ÿæ‡
’ «ÁøÁ≈ ˛, «‹√ È≈Ò ’πfi √ÓÊ Óø◊ (Effective Demand) Ó≈Â≈ ÿæ‡ ‘Ø ‹ªÁ∆ ˛ ¡Â∂ «¬√ Â∑ª ⁄≈¨ Óø◊ ¡Â∂
⁄≈¨ ¿πÂÍ≈ÁÈ «Úæ⁄ √øÂπÒÈ ’≈«¬Ó æ÷‰ «Úæ⁄ √‘≈«¬’ ‘πøÁ≈ ˛Õ «¬√ Á∂ ¿πÒ‡ ÓøÁ∆ Á∂ «ÁȪ «Úæ⁄ ÿ≈‡∂ Á≈ Ï‹‡
(Deficit Budget) ˘ ÒØÛƒÁ≈ Óø«È¡≈ ‹ªÁ≈ ˛ ¡Â∂ «¬√ Ò¬∆ «’™«’ «¬‘ ÒØ’ª Á∆ ÷∆Á Ù’Â∆ «Úæ⁄ Ú≈Ë≈ ’’∂ ’πfi
√ÓÊ Óø◊ «Úº⁄ Ú≈Ë≈ ’ «ÁøÁ≈ ˛ ¡Â∂ «¬√ Â∑ª ⁄≈¨ Óø◊ ¡Â∂ ⁄≈¨ ¿πÂÍ≈ÁÈ «Úæ⁄ √øÂπÒÈ √Ê≈«Í ’ «ÁøÁ≈ ˛Õ

«¬√ Â∑ª √øÂπ«Ò ϋ‡ (Balanced Budget) ˘ ¿π√ √Ó∂∫ Âæ’ ÒØÛƒÁ≈ Óø«È¡≈ ‹ªÁ≈ ˛, ‹ÁØ∫ Âæ’ ¡Ê «ÚÚ√Ê≈

LOVELY PROFESSIONAL UNIVERSITY 209