Page 15 - DEDU402_DEVELOPMENT_OF_LEARNER_AND_TEACHING_LEARNING_PROCESS_PUNJABI
P. 15
f;fynkoEh dk ftek; ns/ f;ybkJh f;Zfynk gqfeqnk
B'N 2H gqekotkd (Functionalism)
fJ; ftukoiXkok dk ftek; nwohek ftZu (1842^1910) j'fJnk. fJ; dk ftek; ;zouBktkdh
;zgodkJ/ dh gqshfefonk ;o{g j'fJnk. fJ; ftukoXkok dk vkoftB d/ ftek;tkdh f;XKs dk
gqGkt j?. gqekotkd B[{z tk;sfte o{g ikB vhth ns/ o'B/bv J/Afib B/ fdZsk. fJ; dh
dkoPfBe iBwG{wh gq:'iBtkd (Pragmatism) j?. fJ; tkd dk nkXko feT[A ns/ fet/A j?<
fJ; ;zpzX ftZu t{vtoE PqhwkB dk ftuko j? ^ “fJZe wB'ftfrnkB i' fJ; gqPB s/ wB[Zy eh
eod/ jB< dk ;jh ns/ ftt;fEs T[Zso fdzdk j? ns/ nZr/ d/ gqPBK, fe; gqeko T[j T[;B{z
eod/ jB< ns/ feT[A T[j T[;B{z eod/ jB< dk th T[Zso fdzdk j?, gqekotkd ;zgodkJ/
ejkT[Adk j?.” wB'ftfrnkB ftZu frnkB (Knowing), ;zebg (Willing) ns/ fefonk
(Feeling) dk gqt/P gqekokswtkd d/ ekoB j'fJnk. fJj ftukoXkok wB dh PeshnK dh
rs:kswesk s/ pb fdzdh j?.
gqekotkd ;zgodkJ/ dk gq;ko ftfGzB d/PK ftZu wB'ftfrnkBeK d[nkok j'fJnk. fJ; d/ gqw[Zy
;zgodkJ/ fBwB fbys jBL^
fPekr' ;zgodkJ/^ fJ; ftZu ikB vhth, i/w; o'B/bv J/Afib ns/ jkop/eo d/ Bkw ftP/P
toD:'r jB. ikB vhth B/ wB'ftfrnkB d/ y/so ftZu wB ns/ p[ZXh dh T[g:'rsk T[Zs/
ftP/PP pb fdZsk. T[jBK B/ ;wZf;nk ;wkXkB ftZu fe; gqeko fuzsB gqfefonk ekoi eodh
j? ^ fJ; s/ GbhGKs gqekoP gkfJnk. ikB vhth B/ nkgD/ fJZe b/y „focb/e; nko ekB;/gN
nkc ;kJhekb'ih, (The Reflex are Concept of Psychology) ftZu fJ; rZb T[Zs/ pb fdZsk
j? fe wkBf;e ekoiK ftZu fBozsosk j[zdh j?. T[j fpBK fJZe gb th o[e/ j[zdh ofjzdh j?.
T[jBK B/ T[dhgB ns/ nB[fefonk ftZu gqEesk ns/ ;zpzXK dh y'i ehsh j?. T[dhgB ns/
nB[fefonk d' nbZr t;s{nK BjhA jB. wB[Zy d/ ;ko/ wkBf;e ekoi dk e'Jh T[d/P iK gq:'iB
j[zdk j?. T[jBK B/ ;zouBktkd dh soQK wB ns/ u/sBk B{z wkBf;e sZsK dk :'r BjhA wzfBnk,
pbfe wkBf;e sZsK d/ gqeko T[Zs/ pb fdZsk. fJ; bJh T[jBK B/ wkBf;e gqeko T[Zs/ pb
fdZsk j?.
i/w; o'B/bv' J/Afib^fJjBK B/ gqekotkd dh ;gPN ftnkfynk fdZsh j?. fJjBK d/ nB[;ko
;zouBktkd dk ;zpzX fiZE/ sZs‟iK t;s{„s'A j? T[ZE/ gqekotkd dk ;pzX „gqfefonk‟ s'A j?.
fJjBK d/ nB[;ko wkBf;e gqfefonktK dk ;o{g eh j? ns/ fJj fe; gqeko ekoi eodhnK jB
fJjBK dh ikDekoh T[Zs/ pb fdzd/ jB. wkBf;e gqeko go;fEshnK d/ nB[o{g ;zgkfds j[zd/
jB. wB ns/ Poho d'B' ;z:[es o{g Bkb fefonkPhb j[zd/ jB ns/ gqkDh B{z nkgD/ gfonktoD
Bkb ;wk:'iB eoB ftZu ;jkfJsk fdzd/ jB. ;kohnK wkBf;e fefonktK wB ns/ Poho d/
fJZem/ gfonk; eoB ns/ :'r T[Zs/ fBoGo jB. gqekotkd wB ns/ Poho B[z d' fGzB t;s{nK
d/ o{g ftZu BjhA ;fteko eodk. jkot/eko B/ wB'ftfrnkB B{z wkBf;e fefonktK dk ftfrnkB
dZf;nk j?. gqekotkdh wB'ftfrnkB dk ftPk „feT[A‟ ns/ „fet/A‟ j?.
e'bzphnk ;zgodkJ/^ fJ; ;zgodkJ/ d/ gotose e'bzph:k ftPtftfdnkb/ d/ i/w; e?Nb,
n?vtov EoBvkJhe ns/ okpoB t{vtoE ;B. e?N B/ ;kjuko, gqsZy frnkB ns/ wB'G"fseh
T[Zs/ ekoi ehsk. EkoBvkJhe B/ p[Xh wkg ns/ f;ybkJh gqfefonk T[Zs/ ekoi ehsk. okpoN
t{vtoE B/ „;wekbhB wB'ftfrnkB ;zgodkJ/‟ (Contemporary Schools of Psychology)
g[;se fbye/ gqf;ZXh gqkgs ehsh. fJBQK B/ nkgD/ ftfGzB gq:'rK d/ nkXko s/ gq:'rswe
wB'ftfrnkB T[Zs/ th g[;se fbyh. gqekotkd ftZu ;wziB T[Zs/ pb d/D d/ ekoB
rs:kswesk wB'ftfrnkB dk ftek; j'fJnk. fJBQK B/ fttjko ftZu gq/oDk B{z wjZst fdZsk.
gqekotkd B/ i' gP{nK dh p[ZXh ns/ fttjko dk nfXnB ehsk T[;d/ nkXko s/ „fttjkotkd‟
Bkwe wB'ftfrnkB ;zgodkJ/ dk iBw j'fJnk.
gqekotkd dk f;Zfynk ftZu :'rdkB^ f;Zfynk d/ y/so ftZu fJ; ;zgodkJ/ dh gqw[Zy d/D fJ;
gqeko j? ^
1H fJ; ftukoXkok B/ f;Zfynk gqfefonk ftZu tksktoD ns/ ;wk:'iB T[Zs/ pb fdZsk.
8 LOVELY PROFESSIONAL UNIVERSITY