Page 13 - DEDU402_DEVELOPMENT_OF_LEARNER_AND_TEACHING_LEARNING_PROCESS_PUNJABI
P. 13
f;fynkoEh dk ftek; ns/ f;ybkJh f;Zfynk gqfeqnk
B'N eoB d/ bJh fJZe f;Zfyne B{z wB'ftfrnkB d/ brksko j'J/ ftek; dk frnkB j'Dk io{oh j?.
sKfe tZy^tZy Bshi/ gqkgs eoB d/ bJh T[j T[;B{z gqGkfts eoe/ fttjko ftZu gfotosB ns/
gfowkoiB eo ;e/. wB'ftfrnkB d/ ftek; ns/ fttjko dh ftnkfynk ftZu wB'ftfrnkBeK
ftZu wsG/dK d/ cb;o{g jh ;zgodkfJnK (Schools) dh T[sgsh j'Jh. fJBQK ;zgodkfJnK B/
e/tb fttjko d/ ;o{g dh ftnkfynk jh BjhA gq;s{s ehsh, pbfe f;Zfynk^ftfrnkB dhnK
XkoDktK, nfXnB ftXhnK ns/ y/so ftZu th fJj gfotosB T[sgzB ehs/.
wB'ftfrnkB d/ ;zgodkJ/ dk noE^fJZE/ ;zgodkJ/ dk noE wB'ftfrnkB d/ y/so ftZu ekoi
eoB tkb/ ftneshnK dk ;zrfms ;w[dkfJ ns/ T[jBK d/ fuzsB ns ftuko eoB dh ftXh s'A
j?.
wB'ftfrnkBe t[zvtoE dk ftuko j? ^ “;kv/ bJh „;zgodkJ/‟ wB'ftfrnkBeK dk fJZe ;w{j j?
fijVk fJZe fBPfus ftuko gqDkbh oZyd/ jB, fi; Bkb ;ko/ b'eK B{z T[jBK d/ nB[;oD bJh
wkor^;ze/s ehsk iKdk j?, i/eo wB'ftfrnkB B{z ;dk d/ bJh f;XKfse ns/ fttjkoe w[b tkbk
fJZe ;jh s/ T[sgkde ftfrnkB pDkT[Dk j?.”
“For us a „School‟ is a group of psychologists who put forward a certain system of
ideas designed to point the way that all must follow if psychology is everto be
made a genuine productive service of both theoritical and practical value.”
–R. S. Woodworth
fJ; eEB s'A ;gPN j? fe wB'ftfrnkB dk ;zgodkJ/ wB'ftfrnkB d/ y/so ftZu f;XKs B{z o{g
d/D tkfbnK dk fJZe nfijk ;zrmB j? i' T[;B{z ftfrnkBe nfXnB dk ;o{g gqdkB
eod/ jB.
thjthA ;dh ftZu wB'ftfrnkBeK B/ i' gq:'r ehs/, T[; ftZu T[jBK B/ gqkDh d/ fttjko dh
nbZr^nbZr Yzr Bkb ftnkfynk ehsh j?. fJ; bJh wB'ftfrnkB ftZu ftfGzB ws d/
;zgodkJ/ T[sgzB j' rJ/. fJBQK ;zgodkfJnK B/ fJZe jh ;wZf;nk dk ;wkXkB, fGzB^fGzB
fdqPNhe'DK Bkb ehsk. jo/e ;zgdodkJ/ dk nbZr^nbZr y/so ns/ fuzsB gqDkbh ojh j?.
f;Zfynk^wB'ftfrnkB ftZu f;Zynk dh ;wZf;nktK dk T[fus ;wkXkB eoB d/ bJh fJjBK
ftukoXkoktK ftZu fwbkD dh io{os BjhA j?.
f;Zfynk^wB'ftfrnkB dk gqw[Zy T[d/P pkbe d/ jo gZy'A ftek; ftZu ;jkfJsk gqdkB eoBk j?.
wB'ftfrnkB d/ ;zgodkJ/ wB[Zyh wB B{z nkgD/^nkgD/ fdqPNhe'D Bkb ;wMD dk :sB eod/
jB. jo/e ;zgodkJ/ B/ wkBf;e ;wZf;nktK dk v[zxk nfXnB ehsk j?. e[ZM ;zgodkfJnK B/
f;Zfynk d/ y/so ftZu f;ZyD dh gqfeqnk, p"fXe ftek; ns/ ftneshst^ftek; nkfd Bkb
;zpzfXs ftfPnK dk toDB eo f;Zfynk gqfeqnk B{z gqGkfts ehsk j?. fJZE/ wB'ftfrnkB d/ e[ZM
gqw[Zy ;zgodkfJnK dk ;zy/g ftZu toDB ehsk ikJ/rk. fiBQK gqw[Zy ;zgodkfJnK dk gqsZy
gqGkt f;Zfynk ns/ f;Zfynk-wB'ftfrnkB d/ y/so T[Zs/ fgnk j?, T[jBK dk bVhtko toDB j/m
fby/ nB[;ko j?L^
1H ;zouBktkd (Structuralism)
2H ekoi;zpzXh (Functionalism)
3H fttjkotkd (Behaviourism)
4H wB'ftPb/PDtkd (Psychoanalysis)
5H nt:fttkd (Gestalt School)
6H y/so f;XKs (Field Theory)
7H g{oDKrtkd (Holostic Psychology)
8H gq:'iBtkd (Purposivism)
1H ;zouBktkd (Structuralism)
wB'ftfrnkB ftZu ;zouBktkdh ftukoXkok d/ gqtose ftfb:w t[zN ns/ fNuBo (Wundt and
6 LOVELY PROFESSIONAL UNIVERSITY