Page 264 - DEDU506_SPECIAL_EDUCATION_PUNJABI

«ÚÙ∂Ù «√º«÷¡≈

È؇ BH.A √Ó≈Ú∂ÙΔ «√º«÷¡≈ (Inclusive Education)
«¬‘ ÈΔÂΔ ¡Â∂ Í«’ÃΔ¡≈ ‘À «’ √≈∂ Ϻ«⁄¡ª ˘ √≈∂ «Úº⁄ Ì≈◊ ÒÀ‰ Ò¬Δ ¡≈«◊¡≈ «ÁøÁ≈ ‘À Á∂ ’≈«¡ªÚ«¬È ‘À
ÍÃØ◊≈ÓªÕ ÈΔÂΔ Á≈ ÓÂÒºÏ ‘À «’ ¡Í≈‘‹ Ϻ«⁄¡ª «Úº⁄ «’√∂ ÚΔ Ø’ Á∂ «ÏȪ √ÚΔ’≈ ’ΔÂ≈ ‹≈‰≈ ⁄≈‘ΔÁ≈ ‘À √≈∂

«Ú«Á¡’ ÍÃØ◊≈Óª Á∂ ‘Ø Ϻ«⁄¡ª Ò¬Δ ÓÂÒºÏ ‘ÀÕ «¬‘ √Ó≈ÈÂ≈ Á≈ ÓÂÒºÏ ‘À, ¡Â∂ √ÚΔ’≈ ’Á≈ ‘À ‘ ¡≈͉∂
¡≈͉∂ ¡≈Í Á∂ ¡È±·∂’ÙÓÂ≈ÚªÁ∂ È≈Ò Ïº⁄∂Õ «¬√ «√ºËªÂ √≈∂ ¡øÂ≈Ù‡Δ Á∞¡≈≈ √ÚΔ’≈ ’ΔÂ≈ ‹≈‰≈ ⁄≈‘ΔÁ≈ ‘À,
≈Ù‡Δ ¡Â∂ Ó’≈ÓΔ ÍÃØ◊≈ÓªÕ Ù≈«ÓÒ ’ΔÂ∂ ‹≈‰ ÁΔ Í«’ÃΔ¡≈ ÂΔ’∂ «Úº⁄ ‹Ø «√√‡Ó ‘Δ √≈∂ Ò¬Δ √Ú≈◊ ’Á≈
‘ÀÕ ¡Í≈‘‹ Ϻ«⁄¡ª Á∂ Ù≈«ÓÒ ’ΔÂ∂ ‹≈‰ Á∂ Ó≈ÓÒ∂ «Úº⁄, «¬‘ √∂Ú≈Úª «Úº⁄ ÏÁÒ≈Ú Á≈ ÓÂÒºÏ “¡≈͉∂“ «√º«÷¡≈ ¡Â∂

«Ú¡’ÂΔ◊ «Ú’≈√ Á∂ Ò¬Δ ¡Í≈‘‹ Ϻ⁄∂ ÁΔ Á∂÷Ì≈Ò ÚÒØ∫Õ “√Ó≈Ú∂ÙΔ «√º«÷¡≈ Á∂ ±Í «Úº⁄ «ÚÙ∂Ù ˜± ‘À, ‹Ø
«ÚÙ∂Ù ÁΔ ˜± ‘À Á∂ È≈Ò Ïº«⁄¡ª ˘ «¬√ Ϻ«⁄¡ª ˘ Í«Ì≈«Ù ’‰ ÚÒØ∫ «¬º’ ’ÁÓ ¡º◊∂ ⁄Ò≈ ‹ªÁ≈ ‘À «Ë¡≈È,
√◊Ø∫ Ϻ«⁄¡ª ˘ ‹Ø «Ú◊«Û¡≈ ‹ª ¡Í≈‘‹ ’ ‘∂ ‘È ÁΔ Â∞Ò‰≈ «Úº⁄Õ“ √Ó≈Ú∂ÙΔ «√º«÷¡≈ Á∂ ’∞ºfi ÚΔ È‘Δ∫ ‘À Ò∂«’È
“ «¬º’Ø «‹‘∂ «√º«÷¡≈ Á≈ «¬º’ ¡«Èº÷ÛÚª ¡ø◊ Á∂ ±Í «Úº⁄ ¡Í≈‘‹ Ϻ«⁄¡ª Ò¬Δ ÍØ◊≈Ó Ï‰≈¿∞‰≈ Ï‹≈¬∂ «¬º’Ø «‹‘∂

«√º«÷¡≈ Á∂ ¡øÁ «¬º’ «√√‡ÓÕ
BH.A.A √Ó≈Ú∂ÙΔ «√º«÷¡≈ ¿∞ºÂ∂ ÈΔÂΔ¡ª Á∂ ¿∞Á∂Ù (Objectives of policies on inclusive
Education)

A. √’≈ª ˘ ¿∞º⁄ÂÓ ÈΔÂΔ ¡Â∂ Ï‹‡Δ¬∂ ¡◊∂ Á∂ ’‰ Ò¬Δ ¡≈͉∂ «Úº⁄ √∞Ë≈ «√º«÷¡≈ Ò¬Δ ¿∞È∑ª˘

√≈∂ Ϻ«⁄¡ª ˘ Ù≈«ÓÒ ’‰ Ò¬Δ ‹ª «Ú¡’ÂΔ◊ ӺÂÌ∂Áª ÁΔ ÍÚ≈‘ ’ΔÂ∂ «ÏȪ √ÓºÊ≈Ú≈È
«√√‡Ó Ó∞Ù«’ÒªÕ
B. √’≈ª ˘ ’˘È ‹ª ÈΔÂΔ √Ó≈Ú∂ÙΔ «√º«÷¡≈ Á∂ «√ºËªÂ Á∂ «¬º’ Ó≈ÓÒ∂ Á∂ ±Í «Úº⁄ ¡ÍÈ≈¿∞‰ Á∂ Ò¬Δ,
Á≈÷Ò≈ È∂ÓΔ √’±Òª «Úº⁄ √≈∂ Ϻ«⁄¡ª ˘ ‹ÁØ∫ º’ ¿∞ºÊ∂ È‘Δ∫ ª ’‰ Ò¬Δ √øÓØ‘’ ’≈È ‘ÈÕ

C. «√«÷¡’ª Ò¬Δ ¡«Ë¡≈ÍÈ ÍÃØ◊≈Óª «Úº⁄ ¡Í≈‘‹ Ϻ«⁄¡ª ÁΔ «√º«÷¡≈ ˘ Ù≈«ÓÒ ’‰ Ò¬Δ ‘ÀÕ
D. √≈∂ Ϻ«⁄¡ª ˘ «¬º’Ø «‹‘∂ «√º«÷¡≈ ÍÉ≈ÒΔ Ò¬Δ ÚÂØ∫ ’ΔÂΔ ‘À, ’Ú∂‹ Á≈ «Ú√Ê≈ º’ Í‘∞ø⁄‰ Ò¬Δ
‹È√ø«÷¡≈Õ
BH.A.B √Ó≈Ú∂ÙΔ «√º«÷¡≈ ÁΔ ÒØÛ (Need of Inclusive Education)

Ô±È∂√’Ø (AIID) «Úº⁄ «’‘≈ «◊¡≈ ‘À «’ “ √≈∂ Ϻ«⁄¡ª ˘ «¬’º·∂ ‹≈‰È∂ Á∂ √øÌÚ ‹Ø ÚΔ, «’√∂ ÚΔ Ó∞Ù«’Òª ÁΔ
ÍÚ≈‘ ’ΔÂ∂ «ÏȪ ‹ª ÓºÂÌ∂Á ¿∞‘ ‘Ø √’Á≈ ‘ÀÕ √Ó≈Ú∂ÙΔ √’±Òª ÁΔ Í«‘⁄≈‰ ÁΔ Úº÷≈ ‹±ª ˘ ‹Ú≈Ï
⁄≈‘ΔÁ≈ ‘À ¡≈͉∂ «Ú«Á¡≈ÊΔ¡ª, ÁØȪ Úº÷ Úº÷ ÙÀÒΔ¡ª ¡Â∂ «√º÷‰ ¡Â∂ ¡◊ÒΔ ◊∞‰ÚºÂ≈ ÁΔ «√º«÷¡≈ ÁΔ¡ª
Áª ˘ √Ó≈¡Ω«‹Â ¿∞ÍÔ∞’ ’Ø√ , √ø◊·È≈ÂÓ’ «ÚÚ√Ê≈, «√÷Ò≈¬Δ ‰ÈΔÂΔ¡ª, √ø√≈ËȪ Á∂ ÚÂØ∫ Á∂

Ó≈«Ë¡Ó ÚÒØ∫ √≈∂ Ò¬Δ ¡Â∂ ¿∞È∑ª Á∂ √Ó∞Á≈«¬¡ª Á∂ È≈Ò Ì≈◊ΔÁ≈Δ ’ΔÂΔÕ √Ó≈Ú∂ÙΔ «√º«÷¡≈ Ϻ⁄∂ ÚÒØ∫ Ϻ⁄∂ ˘
«√º÷‰ ¡Â∂ ÏÛ≈Ú≈ «ÁøÁ≈ ‘À «¬º’Ø «‹‘∂ ±Í «Úº⁄ Ϻ«⁄¡ª Ò¬Δ Ó≈Â≈ «ÍÂ≈ ¡Â∂ √Ó∞Á≈¬∂ ÁΔ ÔØ‹È≈ ¡Â∂ √∂Ú≈Úª
Á∂ «ÈÙÍ≈ÁÈ «Úº⁄ Ì≈◊ΔÁ≈Δ ¡Â∂ «ÚÙ∂Ù ±Í ÚÒØ∫ ¡’ÙÓ Ïº«⁄¡ªÕ
BH.A.C ’∞ºfi ¡≈◊± ÍÃÔØ◊ (Some Pioneering Experiments)

Ì≈ Á∂ ’¬Δ ̺«‹¡≈ «Úº⁄, ÍÔØ‹È≈ ¡Í≈‘‹ (˺Ï≈Á≈) ’≈‹ ’ «‘≈ ‘À Ò¬Δ «√º«÷¡≈ ¬∂’Δ«’àAIHG Á∂
Ï≈¡Á ÚÒØ∫Õ «¬º’ √≈≈ ÷∂Â ÁÃÙ«‡’؉ () «Íº¤≈ ’ΔÂ≈ ‹ªÁ≈ ‘À, «‹ºÊ∂ È∂ÓΔ ±Í ÚÒØ∫ ‹Ó≈ ¡«Ë¡≈Í’ª, Ó≈‘
«√«÷¡’ª, ¡«ÌÌ≈Ú’Ø∫ ¡Â∂ √Ó∞Á≈¬∂ Á∂ ÓÀÏª È∂ √øÔ∞’ ±Í ÚÒØ∫ «¬√ ÍØ◊≈Ó «Úº⁄ ’øÓ ’Á∂ ‘ÈÕ¡Í≈‘‹
È∂ÓΔ «√«÷¡’ Ϻ«⁄¡ª ˘ √øÌ≈Ò‰ «Úº⁄ ¡«Ë¡≈ÍÈ «Á≥Á∂ ‘È Õ

256 LOVELY PROFESSIONAL UNIVERSITY