Page 32 - DEDU506_SPECIAL_EDUCATION_PUNJABI

«ÚÙ∂Ù «√º«÷¡≈

È؇ √’Á≈ ‘ÀÕ «¬ºÊ∂ ¡√Δ √Δ’ ±Í ÚÒØ∫ ¡Í≈‘‹ Ϻ⁄Δ¡ª Á∂ √≈∂ ÍÃ’≈ª Á∂ Ï≈∂ «Úº⁄ ⁄⁄≈ ’ª◊∂Õ «¬√ «Úº⁄ √Δ’
È∞’√≈È, «ÁÃÙ‡Δ, ÏÀ‘≈͉ ◊±≥◊∂͉ ¡Â∂ ¡≈ÊØÍ∂«‚’ È∞’√≈È Á∂ √≈∂ ÍÃ’≈ Ù≈«ÓÒ ‘ÈÕ

D.A Í«Ì≈Ù≈ (Definition)

√Δ’ ±Í ÚÒØ∫ «Ú’Òª◊ ¡≈ÁÓΔ ¿∞‘ ‘∞≥Á∂ ‘È ‹Ø ◊À-√≥Ú∂ÁΔ ÌΩ«Â’ √ΔÓ≈Úª, Ô≈ÈΔ √ΔÓ≈ ‹Ø Ȫ «√¯ ¡º÷ª ‹ª
’øȪ, √◊Ø∫ ‘Ø ¡ø◊ª Á∂ «‹Ú∂∫ ¡ø◊, ‘º‚Δ¡ª, ‹ØÛª, ‹ª Óª√Í∂ÙΔ¡ª Á∂ ’≈È ‘؉Õ
√Δ’ ⁄∞‰ØÂΔ «¬º’ √≥Ï≥«Ë Íú÷ ⁄∞‰ØÂΔ ‘À ¡Â∂ «¬‘ «Ú◊Û∂ ‘ج∂ √Δ ˘ √Ó≈‹ Á∂ ͺ÷Í≈ ’≈È ‘Ø «‹¡≈Á≈

‘Ø ‹ªÁ≈ ‘ÀÕ «Ú¡’ÂΔ ‹Ø ¡≈Ó ÓÈ∞º÷ ˜≈‘ È‘Δ∫ ‘∞øÁ≈ ‘À, ‹Ø ¡È∞’±ÒÂ≈ ˘ ¡Ω÷≈ ω≈ ÒÀÁ≈ ‘ÀÕ ‘≈Òª«’ √Ó≈‹
«Ú’Òª◊Â≈ ˘ √ÚΔ’≈ ’È Ò¬Δ ’≈¯Δ ¡≈Ë∞«È’ ‘À ¡Â∂ «¬È∑ª ⁄∞ÈΩÂΔ¡ª Á≈ √≈‘Ó‰≈ ’‰ Á∂ Ò¬Δ ÔÂÈ ’
«‘≈ ‘À, ‘∞‰-º’ ‘ ‹◊∑≈ «¬√ √‘±Òª ‘ ʪ È‘Δ∫ Í‘∞≥⁄Δ¡ª ‘ÈÕ
√’±Ò √Δ’ ±Í ÚÒØ∫ «Ú’Òª◊ ÒØ’ª Ò¬Δ «¬º’ ¡È∞’±ÒÂ≈ Á≈ ÂøÂ ‘À, «’¿∞∫«’ ¿∞È∑ª Á∂ ÚΔ Á±√«¡ª Úª◊± ¡≈Ó

«ÁÓ≈◊ ‘∞≥Á≈ ‘ÀÕ ¿∞μÊ∂ ¿∞È∑ª ÁΔ √Óº«√¡≈ √Δ’ „ª⁄∂ ÁΔ ‘À Â∂ Ï‘∞ √≈∂ „≥◊ ¡Â∂ ¿∞Í’Ȫ ÚΔ ‘È ‹Ø ¿∞È∑ª ˘
Ú≈Â≈ÚÈ “⁄ Â≈ÒÓ∂Ò Ï‰≈¿∞‰ «Úº⁄ ¡≈√≈ Á∂ √’∂Õ «√«÷¡’ª Á∂ ¡«Ë¡≈ÍÈ ’Ø√ «Úº⁄ ÚΔ È∂ÓΔ ±Í ÚÒØ∫
‹Ó≈ª «Úº⁄ «ÚÙ∂٠Ϻ⁄Δ¡ª ˘ ÍÛ≈¿∞‰ Ò¬Δ ¿∞È∑ª ˘ «Â¡≈ «’Â≈ ‹ªÁ≈ ‘ÀÕ

È؇√ √’±Ò, «Èº’∂ Ϻ«⁄¡ª ÁΔ «ÚÙ∂Ù «√º«÷¡≈ Ò¬Δ √Ó≈‹ ÁΔ √∂Ú≈ “⁄ «¬º’ √Ó≈«‹’ ıØ‹ Á∂ ±Í «Úº⁄
Ó≥«È¡≈ ‹≈ √’Á≈ ‘ÀÕ
D.B √Δ’ «Ú’Òª◊ Á∂ ÍÃ’≈ (Types of Physical Disabilities)

√Δ’ «Ú’Òª◊ Á∂ ÍÃ’≈ ‘∂· ¡È∞√≈ ‘È:
(i) ◊ÂΔÙΔÒÂ≈ «Úº⁄ È∞’√≈È «Ú’Òª◊Â≈ Á≈ «¬º’ ÍÃ’≈ ‘À, ‹Ø «’ ÒØ’ª ˘ √Δ’ «Ú’Òª◊ Á∂ Úº÷-Úº÷

ÍÃ’≈ Á∂ È≈Ò Ù≈«ÓÒ ’ ÒÀÁ≈ ‘ÀÕ «¬√ ÍÃ’≈ ÁΔ «Ú’Òª◊Â≈ «Úº⁄ ¿∞ÍΔ ¡ø◊ «Ú’Òª◊Â≈, ÓÀÈ∞¡Ò
«ÈÍ∞‰Â≈ ¡Â∂ √ø‹Ø◊ «Úº⁄ √Δ Á∂ Úº÷∂ ¡ø◊ª Á∂ È≈Ò «Ú’Òª◊Â≈ Ù≈«ÓÒ ‘ÀÕ ◊ÂΔÙΔÒÂ≈ «Úº⁄

«Ú’Òª◊Â≈ ‹ª ª «¬º’ ‹øÓ‹≈ ‹ª ¿∞Ó Á∂ È≈Ò ÍÃ≈Í √Óº«√¡≈ ‘Ø √’ÁΔ ‘ÀÕ «¬‘ √Óº«√¡≈ ’∞ºfi Ø◊ª
Á≈ ÈÂΔ‹≈ ÚΔ ‘Ø √’ÁΔ ‘ÀÕ «‹‘Û∂ ÒØ’ª ÁΔ √ø⁄È≈ «¬º’ ‡∞º‡Δ ‘ج∂ «Íø‹ ÁΔ ‘À ¿∞‘ ÚΔ «Ú’Òª◊Â≈ ÁΔ
«¬√ ÙÃ∂‰Δ «Úº⁄ ¡≈¿∞∫Á∂ ‘ÈÕ
(ii) ΔÛ∑ ÁΔ «Ú’Òª◊Â≈ Á≈ ΔÛ∑ ÁΔ ‘º‚Δ ÁΔ √º‡ «¬º’ ‘Ø ÈÂΔ‹≈ ‘À ¡Â∂ ‹Ø ’Á∂ ’Á∂ ¡≈‹ΔÚÈ «Ú’Òª◊

ω≈’∂ º÷ √’Á≈ ‘ÀÕ «Í≥‹ “Â∂ «¬√ Â∑ª ÁΔ √º‡ «‹¡≈Á≈Â ◊øÌΔ Á∞ÿ‡È≈Úª Á∂ ’≈È ‘∞øÁΔ ‘ÀÕ ΔÛ∑
ÁΔ ‘º‚Δ «Úº⁄ √º‡ ͱΔ ‹ª ¡Ë±Δ ‘Ø √’ÁΔ ‘ÀÕ ΔÛ∑ ÁΔ ‘º‚Δ ÁΔ ¡Ë±Δ √º‡ Á∂ ÍÃ’≈ «Úº⁄, ΔÛ∑ ÁΔ ‘º‚Δ
ÚÒØ∫ √≥’∂ ͱΔ Â∑ª ÷ÂÓ È‘Δ∫ ‘∞≥Á∂, ‹ÁØ∫ «’ «¬º’ ͱΔ Â∑ª ı≈Ï √øÚ∂ÁΔ ¡ø◊ª «¬º’ ͱΔ √º‡ Á≈
ÈÂΔ‹≈ ‘∞≥Á≈ ‘ÀÕ ‘≈Òª«’ ‘Ø √’Á≈ ‘À ’Á∂-’Á≈¬Δ «’√∂ Ó≈ÓÒΔ¡ª «Úº⁄ ΔÛ∑ ÁΔ ‘º‚Δ È∞’√≈È «¬º’

‹ÈÓ ÁØÙ ‘ØÚ∂Õ
(iii) «ÁÓ≈◊Δ «Ú’Òª◊Â≈ «¬º’ «Ú’Òª◊Â≈ ‘À ‹Ø «’ «ÁÓ≈◊ ÁΔ √º‡ Á∂ ’≈È «ÁÓ≈◊ «Úº⁄ ‘∞øÁ≈ ‘ÀÕ «ÁÓ≈◊
ÁΔ √º‡ ÁΔ «‚◊Δ ‘Ò’∂, ÓºË ¡Â∂ ◊øÌΔ ÚÒØ∫ ÒÀ ’∂ ’ √’Á∂ ‘ªÕ Ó؇∂ ÂΩ ¿∞μÂ∂ «ÁÓ≈◊ ÁΔ¡ª √º‡ª Á∂
ÁØ ÍÃ’≈ ‘È, ¬∂’Ú≈«¬‚ «ÁÓ≈◊ √º‡ (¬∂ÏΔ¡≈¬Δ) ¡Â∂ «ÁÓ≈◊Δ √ÁÓ≈ √º‡ (‡ΔÏΔ¡≈¬Δ)Õ ¬∂’Ú≈«¬‚

24 LOVELY PROFESSIONAL UNIVERSITY