Page 113 - DPOL101_POLITICAL_THEORY_PUNJABI

≈‹È∆«Â’ «√˪Â

È؇ √πÂßÂÂ≈ ¡Â∂ ‹ÈÓ Á≈ «ÚØË∆ ‘πßÁ≈ ˛ ¡Â∂ ‹ÈÂ≈ ˘ ÍzÙ≈√È ’ØÒ ¡≈͉∆ ¡≈Ú≈‹ Í‘πß⁄≈¿π‰ Á≈ ÓΩ’≈ È‘∆∫
«ÓÒÁ≈ ¡Â∂ ‹∂’ ≈‹ ˘ √ÓæÊ≈Ú≈È Ï‰≈¿π‰≈ ˛, ¿π√ «Úæ⁄ ÒØ’Óæ ˘ ÍzÌ≈ÚÙ≈Ò∆ ω≈¿π‰≈ ˛ ª ≈‹ Á∆¡ª
Ù’Â∆¡ª ˘ «Ú’∂∫«Áz ’ «ÁæÂ≈ ‹≈Ú∂ ¡Â∂ ¿π√ ˘ Úæ÷-Úæ÷ «¬’æ·ª «Úæ⁄ Úß‚ «ÁæÂ≈ ‹≈Ú∂Õ «¬√ Â∑ª √ßÿ∆ √æÂ≈ Á∆
√Ê≈ÍÈ≈ ‘ØÚ∂◊∆ ‹Ø «Ú¡’Â∆ÂÚ Á∂ «Ú’≈√ Ò¬∆ ˜±∆ ˛Õ Ò≈√’∆ Á≈ ’«‘‰≈ ˛ «’ ¬∂’Â≈Ú≈Á∆ ≈‹ Á≈ √Ì ÂØ∫
Úæ‚≈ ÁØÙ «¬‘ ˛ «’ «¬√ «Úæ⁄ «¬’æ·ª Á∆ √æÂ≈ Á∆ ¿πÒøÿ‰≈ ’∆Â∆ ‹ªÁ∆ ˛, ‹ÁØ∫ «’ ‘Ø «¬’æ· «Ú¡’Â∆ Á∂ «Ú’≈√
Ò¬∆ ¿π∫È≈ ‘∆ ˜±∆ ˛ «‹ßÈ≈ «’ ≈‹Õ «¬√ Ò¬∆ «ÚË≈È’ Íë’«¡≈ ¿πÈ∑ª √≈«¡ª Á∆¡ª «¬æ¤≈Úª ”Â∂ ¡Ë≈« ‘؉∂
⁄≈‘∆Á∆¡ª ‘È, «‹È∑ª ˘ ¿π‘ ÍzÌ≈«Ú ’Á∂ ‘ÈÕ Ò≈√’∆ Á≈ «¬‘ Ú∆ ’«‘‰≈ ˛ «’ ≈‹ Ï≈‘∆ ÍÃÌ»√æÂ≈ Ù’Â∆ Á∂
Ò¬∆ ÷Â≈ ˛ ¡Â∂ «¬‘ ¡ßÂ≈Ù‡∆ √ß◊·Èª «Úæ⁄ Ú∆ «¬’ π’≈Ú‡ ˛Õ ≈‹ Á∆ √ÓÍẕÂ≈ ˘ «¬È∑ª √≈∂ Í«‘Ò±¡ª
Á≈ «Â¡≈◊ ’’∂ ¡ßÂ≈Ù‡∆ √ß◊·Èª Á≈ ¡«Ì¡≈√ ’È≈ ⁄≈‘∆Á≈ ˛ ¡Â∂ √≈∂ ÓÈπæ÷ª Á∂ «‘æª «Úæ⁄ ’ßÓ ’È≈
⁄≈‘∆Á≈ ˛Õ Ò≈√’∆ Á≈ Ï‘πÒÚ≈Á ¿π◊ «Ú¡’Â∆Ú≈Á «√˪ ˛Õ «Ú¡’Â∆ Úæ÷-Úæ÷ «¬’æ·ª ¡Â∂ ≈‹ Á≈ ÓÀ∫Ï
‘πßÁ≈ ˛Õ «Ú¡’Â∆ Á∆ «ÈÙ·≈ Á∆ Íz≈ÍÂ∆ Á∂ Ò¬∆ «¬’æ·ª ¡Â∂ ≈‹ «Úæ⁄ ÍzÂ∆ÔØ◊Â≈ «‘ßÁ∆ ˛Õ ≈‹ ¡Â∂ «¬’æ· Â∂
«¬’æ·ª Á∂ «Úæ⁄ ÓæÂÌ∂Á ‘؉ Â∂ «Ú¡’Â∆ ”Â∂ «ÈÌ ’Á≈ ˛ «’ ¿π‘ «’√ Á∆ ¡≈«◊¡≈ ¡Â∂ «ÈÔÓª Á≈ Í≈Ò‰
’Á≈ ‘∂Õ «Ú¡’Â∆ ˘ ≈‹ ¡≈͉∂ «ÈÔÓª Á≈ Í≈Ò‰ ’È Ò¬∆ Ú⁄ÈÏæË È‘∆∫ ’ √’Á≈Õ Ò≈√’∆ È∂ √ÍÙ‡
ÙÏÁª «Úæ⁄ «’‘≈ ˛ «’ «Ú¡’Â∆ ≈‹ Á∆ ¡≈«◊¡≈ Á≈ Í≈Ò‰ ‚ È≈Ò È‘∆∫ ’Á≈, ÏÒ«’ ¿π‘ «¬√ ◊æÒ È≈Ò
’Á≈ ˛ «’ ≈‹ ˘ ¡≈«◊¡≈ Í≈Ò‰ ’È «Úæ⁄ ‘∆ «¬√ Á≈ «‘æ Ù≈«ÓÒ ˛Õ ‹∂’ ≈‹ Á∆ «’√∂ ¡≈«◊¡≈ È≈Ò
«Ú¡’Â∆ Á≈ ¡«‘æ ‘πßÁ≈ ˛ ª «Ú¡’Â∆ ˘ ¡«Ë’≈ ‘À «’ ≈‹ Á∆ ¡«‹‘∆ ¡≈«◊¡≈ Á≈ Í≈Ò‰ È≈ ’∂Õ

È؇√ ‹∂’ ≈‹ ’ج∆ √Ë≈‰ «‘æ Á∂ «ÚπæË ’ßÓ ’Á≈ ˛ ¡Â∂ ¿πÈ∑ª ¡«Ë’≈ª Á≈ √πæ«÷¡≈
È‘∆∫ ’Á≈ ‹Ø «Ú¡’Â∆ Á∂ «Ú’≈√ «Úæ⁄ √‘≈«¬’ ‘ØÚ∂ ª «Ú¡’Â∆ ˘ ≈‹ Á∆ ¡≈«◊¡≈
Á≈ «ÚØË ’È Á≈ ¡«Ë’≈ ˛Õ

≈Ï‡ ÓÀ’≈¬ΔÚ Á∂ «Ú⁄≈
Ò≈√’∆ Á∆ Â∑ª ‘∆ ÓÀ’≈¬∆Ú Á∆ «¬’ Ó‘æÂÚͱÈ Ï‘π-«¬’æ·Ú≈Á∆ ˛Õ ÓÀ’≈¬ΔÚ È∂ ‘≈Ï√, ÏÀ∫ÊÓ ¡Â∂ ¡≈√«‡È
Á∂ Íẕ√æÂ≈ «√˪ Á∆ Úæ‚∆ ¡≈ÒØ⁄È≈ ’∆Â∆ ˛Õ ÓÀ’≈¬ΔÚ Ï‘πÒÚ≈Á∆ «Ú⁄≈ «¬√ Â∑ª ‘È-
A. ̱√æÂ≈ Á∂ ¬∂’Â≈Ú≈ÁΔ «√˪ ÁΔ ¡≈ÒØ⁄È≈ : Ò≈√’Δ Á∆ Â∑ª ÓÀ’≈¬ΔÚ Íẕ√æÂ≈ ˘ «Èß’πÙ ¡Â∂ Úß‚ È‘∆∫ ÓßÈÁ≈Õ
«¬√ √ÏßË∆ ÓÀ’≈¬ΔÚ Á≈ «Ú⁄≈ ˛, ““Íẕ√æÂ≈ «¬’ «¬’æ· Á∆ «ÚÙ∂ÙÂ≈ ˛, «¬√ Ò¬∆ «¬‘ ¿π√ «¬’æ· ÂØ∫ «˜¡≈Á≈
Ù’Â∆Ù≈Ò∆ È‘∆∫ ‘Ø √’Á∆Õ”” ÓÀ’≈¬ΔÚ Á≈ ’«‘‰≈ ˛, «’™«’ ≈‹ ’≈˘È √Ø ˛, «¬√ Ò¬∆ ≈‹ ˘ «Èß’πÙ
È‘∆∫ Óß«È¡≈ ‹≈ √’Á≈, «’™«’ Ë≈«Ó’ ’≈˘Èª Á≈ √Ø ⁄⁄ ˛Õ ÓÀ’≈¬ΔÚ Á∂ «Ú⁄≈ ¡Èπ√≈ Ù’Â∆ ≈‹ ˘
«Èß’πÙ È‘∆∫ ω≈™Á∆Õ ¿π√ Á∂ ÙÏÁª «Úæ⁄, “’≈˘È∆ «√˪ ْÂ∆ ”Â∂ ¡Ë≈« ˛ √∂Úª È‘∆∫ Ízß± ’∂ÚÒ √∂Ú≈ Á≈
√≈ËÈ ˛Õ ’ج∆ Ú∆ ≈‹ Á∆ √∂Ú≈ ˘ ¡√∆Ó È‘∆∫ ÓßÈÁ≈ ¡Â∂ ¡√∆«Ó Íẕ√æÂ≈ Á∆ Ë≈È≈ «¬’ «Ì¡ß’ fi±· ˛Õ”
B. ≈‹ ¡Â∂ √Ó≈‹ «Úæ⁄ ¡ßÂ: ÓÀ’≈¬ΔÚ ≈‹ ¡Â∂ √Ó≈‹ «Úæ⁄ ¡ßÂ ÓßÈÁ≈ ‘À ¡Â∂ ¿π√ È∂ ¿πÈ∑ª «ÚÁÚ≈Ȫ Á∆
¡≈ÒØ⁄È≈ ’∆Â∆ ˛ ‹Ø ≈‹ ¡Â∂ √Ó≈‹ ˘ «¬’ ‘∆ ÓßÈÁ∂ ‘ÈÕ ÓÀ’≈¬ΔÚ Á∂ ÙÏÁª «Úæ⁄, ““√Ó≈«‹’ ¡Â∂ ≈‹È∆«Â’
˘ «¬’ Á±√∂ Á≈ ÍÔ≈Í Óßȉ≈ ÊØÛ∑∆ ‹ÒÁÏ≈˜∆ Á≈ ÈÓ±È≈ ˛, «‹√ ˘ È≈ ª √Ó≈‹ Á≈ ¡Ê √Ó«fi¡≈ ‹≈
√’Á≈ ˛, È≈ ‘∆ ≈‹ Á≈Õ”” ¿π√ Á∂ «Ú⁄≈ ¡Èπ√≈ √Ó≈‹ Á∆ √Ê≈ÍÈ≈ ≈‹ ÂØ∫ Í«‘Òª ‘ج∆Õ ‹ÁØ∫ «’ ≈‹ √Ó≈‹
Á∂ ¡ßÁ ‘πßÁ≈ ˛ Ízß± «¬√ Á∆ «ÚÚ√Ê≈ √Ó≈‹ ÂØ∫ Úæ÷ ‘πßÁ∆ ˛Õ

C. ≈‹ ‘Ø «¬’æ·ª ÁΔ Â∑ª «¬’ «¬’æ· ˛: ÓÀ’≈¬∆Ú ≈‹ ˘ ‘Ø «¬’æ·ª Á∆ Â∑ª «¬’ «¬’æ· ÓßÈÁ≈ ‘ÀÕ ≈‹
Í«Ú≈, ⁄⁄ ¡≈«Á Ú◊∆¡ª √Ó≈«‹’ √ß√Ê≈Úª «Úæ⁄Ø∫ «¬’ ˛ ¡Â∂ «¬√ Á≈ ‘Ø «¬’æ·ª Á∆ Â∑ª √∆«Ó ¿πÁ∂Ù
‘πßÁ≈ ˛, «‹√ Â∑ª ≈‹ Á∆ √Ê≈ÍÈ≈ «ÈÙ«⁄ ¿πÁ∂Ù Á∆ Íz≈ÍÂ∆ Ò¬∆ ‘πßÁ∆ ˛, ¿π√∂ Â∑ª ‘Ø «¬’æ·ª Á∆ √Ê≈ÍÈ≈
«¬’ «ÈÙ«⁄ ¿πÁ∂Ù Á∆ ͱÂ∆ Ò¬∆ ’∆Â∆ ‹ªÁ∆ ˛Õ «Ú¡’Â∆ Á∂ «Ú’≈√ «Úæ⁄ «¬È∑ª «¬’æ·ª Á≈ Ó‘æÂÚ ≈‹ ÂØ∫
ÿæ‡ È‘∆∫ ‘πßÁ≈Õ ÓÀ’≈¬ΔÚ (Maciver) Á≈ ’«‘‰≈ ˛, ““‘∂’ «¬’æ·, ≈‹ Á∂ Ï≈Ï ‘∆ √æÂ≈ ¡Â∂ ’߇ØÒ Á∆ Ù’Â∆

106 LOVELY PROFESSIONAL UNIVERSITY